Cynllun Plant a Phobl Ifanc

Yng Nghymru, rydym am sicrhau'r gorau i'n plant – pob un ohonynt, ni waeth beth fo'u cefndir, o ble y maent yn dod na ble y maent yn byw. Rydym am i bob un ohonynt gael y dechrau gorau mewn bywyd ac i fynd ymlaen i fyw'r bywyd y maent yn dymuno ei fyw.

Mae'r cynllun hwn yn nodi'r rhan y gall Llywodraeth Cymru ei chwarae i wneud Cymru yn lle gwych i'n plant a'n pobl ifanc dyfu i fyny, byw a gweithio ynddo lle mae pawb yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi.

Yn dilyn etholiad y senedd yn 2021, y gwnaeth llawer o bobl ifanc 16 oed a throsodd bleidleisio ynddo, gwnaethom gyhoeddi ein Rhaglen Lywodraethu.

Mae hon yn ddogfen sy'n esbonio i bawb yng Nghymru beth y byddwn yn ei wneud dros y pum mlynedd y byddwn yn llywodraethu, i wireddu'r addewidion a wnaed gennym yn yr etholiad. Mae'n cynnwys llawer o syniadau ac ymrwymiadau i gefnogi plant a phobl ifanc.

Mae'r cynllun rydych wrthi'n ei ddarllen yn esbonio'r gwaith cymhleth y bydd angen i weinidogion Llywodraeth Cymru ei wneud gyda'i gilydd i droi'r syniadau a'r ymrwymiadau hyn yn gamau gweithredu. Mae hefyd yn dangos rhywfaint o'r gwaith rydym eisoes wedi ei wneud ac yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023.

Rwy'n ddiolchgar, yn arbennig, i'r plant a'r bobl ifanc a fynegodd eu barn am y blaenoriaethau yn ystod cyfnod llunio'r cynllun hwn. Bydd eich cyfraniad, nid yn unig at y gwaith o lunio'r cynllun, ond hefyd ei gyflawni, yn hanfodol i'w lwyddiant.

Julie Morgan, y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol

Rydym am i Gymru fod yn lle gwych i blant a phobl ifanc dyfu i fyny, byw a gweithio ynddo, nawr ac yn y dyfodol.

Mae Llywodraeth Cymru yn ymrwymedig i egwyddorion Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn ac i roi sylw iddo ym mhob penderfyniad a wnawn.

Credwn fod gan bob un o'n plant a'n pobl ifanc yr hawl i wneud y canlynol:

• Cael y dechrau gorau mewn bywyd
• Cymryd rhan mewn cyfleoedd dysgu a'u mwynhau, a chael yr addysg orau bosibl i feithrin eu gwybodaeth a'u creadigrwydd a'u galluogi i wireddu eu potensial
• Mwynhau ffyrdd iach o fyw a chael eu diogelu rhag niwed, camdriniaeth, esgeulustod a gwahaniaethu
• Gallu chwarae a chael hwyl
• Cael eu trin â pharch a chael rhywun i wrando arnynt
• Byw mewn cartref a chymuned sy'n lle braf i dyfu i fyny ynddo
• Cael y cymorth ariannol a materol sydd ei angen arnynt

Cyhoeddodd gweinidogion Cymru eu Rhaglen Lywodraethu ar ôl iddynt gael eu hethol yn 2021. Mae'n cynnwys rhestr o rai o'r pethau pwysig y byddant yn eu gwneud dros blant a phobl ifanc (yn ogystal ag oedolion) cyn yr etholiad nesaf yn 2026.

Yn seiliedig ar ein credoau, rydym yn gwneud llawer o waith i gefnogi plant a phobl ifanc, er mwyn gwireddu ein huchelgais a chyflawni ein hymrwymiadau yn y Rhaglen Lywodraethu.

Gall rhywfaint o'r gwaith hwn gael ei wneud yn annibynnol gan un gweinidog. Mae gwaith arall yn fwy cymhleth, ac mae angen dau weinidog neu fwy i gydweithio. Mae rhywfaint o'r gwaith mor gymhleth fel bod angen i'r holl weinidogion gydweithio, fel un Llywodraeth Cymru, ac mewn partneriaeth â sefydliadau eraill fel awdurdodau lleol, y GIG a'r sector gwirfoddol. 

Mae'r tudalennau nesaf yn dweud wrthych am y gwaith rydym yn ei wneud a rhai o'r pethau y dywedodd plant a phobl ifanc wrthym pan wnaethom ofyn iddynt am eu barn.

Dros y pedair blynedd nesaf, bydd gweinidogion Cymru yn cydweithio i gyflawni'r blaenoriaethau canlynol:

Blaenoriaeth: Dylai pob plentyn gael y dechrau gorau mewn bywyd, gan gynnwys gwasanaethau blynyddoedd cynnar da a chymorth i rieni neu ofalwyr. Dylai gael ei gefnogi gartref, mewn gofal plant ac yn yr ysgol, ac wrth iddo symud rhyngddynt.

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Byddwn yn parhau i wella gwasanaethau blynyddoedd cynnar
• Byddwn yn cynnig gwasanaethau blynyddoedd cynnar i fwy o blant a theuluoedd
• Byddwn yn cynnig mwy o wasanaethau blynyddoedd cynnar cyfrwng Cymraeg
• Byddwn yn cefnogi plant gartref, mewn gofal plant ac yn yr ysgol, ac yn eu helpu wrth iddynt symud rhyngddynt
• Byddwn yn cynnig help a chymorth i rieni a gofalwyr
• Byddwn yn parhau i gynnig cyfleoedd dysgu sy'n seiliedig ar chwarae mewn lleoliadau gofal plant ac ysgolion

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Rydym am fwy o leoedd, a rhai gwell, lle gallwn chwarae'n ddiogel.

Mae angen gwneud mwy i adnabod a helpu teuluoedd mewn angen.

Blaenoriaeth: Dylai pob plentyn a pherson ifanc gael ei drin yn deg mewn addysg. Dylent gael eu cefnogi i oresgyn rhwystrau a gwireddu eu potensial.

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Byddwn yn sicrhau bod addysg yn brofiad cadarnhaol i bob plentyn a pherson ifanc
• Byddwn yn rhoi'r help ychwanegol sydd ei angen ar bob plentyn a pherson ifanc i oresgyn rhwystrau a gwireddu ei botensial
• Byddwn yn sicrhau bod addysg cyfrwng Cymraeg yn fwy hygyrch a theg i bob plentyn a pherson ifanc
• Byddwn yn paratoi ac yn cefnogi pobl ifanc yn well pan fyddant yn symud o'r ysgol i (hunan) gyflogaeth, hyfforddiant neu addysg barhaus

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Dylai plant a phobl ifanc gael eu hannog a'u cefnogi, pa beth bynnag yw eu hincwm (teuluol).

Ni ddylai neb golli allan ar addysg oherwydd y ffordd mae'n edrych, ei allu, ei ddiwylliant na'i gefndir ethnig.

Mae angen lle diogel ar bob plentyn a pherson ifanc i ddysgu ynddo.

Blaenoriaeth: Dylai pob person ifanc gael ei gefnogi ar ei daith drwy addysg, hyfforddiant a (hunan) gyflogaeth, ac wrth iddo symud rhyngddynt.

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Byddwn yn sicrhau bod gan bob person ifanc dros 16 oed o leiaf un opsiwn bob amser: addysg, hyfforddiant neu (hunan) gyflogaeth
• Byddwn yn cefnogi dewis pobl ifanc
• Byddwn yn gwella'r cymorth i bobl ifanc wrth iddynt symud drwy'r opsiynau hyn
• Byddwn yn annog defnyddio a dysgu Cymraeg yn yr ysgol, y coleg, y brifysgol a'r gweithle
• Byddwn yn gwella addysg a hyfforddiant fel y gall mwy o bobl ifanc ennill cymhwyster (uwch)

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Mae angen mwy o gymorth arnom yn yr ysgol a'r coleg i'n helpu i ddewis llwybrau gyrfa a dod o hyd i swyddi.

Blaenoriaeth: Dylai pob plentyn a pherson ifanc gael ei gefnogi i deimlo'n gryf yn feddyliol ac yn emosiynol.

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Byddwn yn ystyried iechyd meddwl a lles emosiynol plant a phobl ifanc ym mhopeth a wnawn
• Byddwn yn cefnogi ymgyrchoedd i wella lles pob plentyn a pherson ifanc
• Byddwn yn gwella'r gallu i gael gafael ar gymorth lefel isel ar gyfer iechyd meddwl plant a phobl ifanc yn ogystal â gwasanaethau arbenigol pan fo angen

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Mae lles meddyliol ac iechyd meddwl yn bwysig oherwydd gallant gael effaith enfawr ar y dewisiadau rydym yn eu gwneud ac, felly, ar weddill ein bywyd.

Mae angen mwy o gymorth iechyd meddwl lefel isel hygyrch nawr fel na fydd angen meddygon a nyrsys iechyd meddwl arnom maes o law.

Blaenoriaeth: Dylai pob plentyn a pherson ifanc gael ei gefnogi i gael cyfle teg mewn bywyd

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Ni fyddwn yn gadael neb ar ôl wrth inni symud tuag at Gymru lanach, cryfach a thecach
• Byddwn yn gweithio i atal tlodi ac i gefnogi plant a phobl ifanc mewn cartrefi incwm isel
• Byddwn yn gwella'r cymorth i blant a phobl ifanc y mae angen help ychwanegol arnynt i oresgyn rhwystrau a gwireddu eu potensial
• Byddwn yn gweithio i roi diwedd ar bob math o wahaniaethu, bwlio, aflonyddu a thrais

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Yn aml, ni all plant a phobl ifanc ag incwm (teulu) isel gymryd rhan mewn gweithgareddau y tu allan i'r ysgol. Mae angen cymorth arnom fel na fyddwn yn colli allan ar y cyfleoedd hyn.

Mae cymorth ar gael mewn ysgolion i ddysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol mwy difrifol, ond nid yw'r rheini sydd ag anghenion dysgu ychwanegol llai difrifol na phlant o gymunedau ethnig leiafrifol yn cael y cymorth sydd ei angen arnynt.

Blaenoriaeth: Dylai pob plentyn a pherson ifanc fyw mewn cartref da a diogel.

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Byddwn yn gwneud popeth o fewn ein gallu i atal plant, pobl ifanc a theuluoedd rhag profi digartrefedd
• Byddwn yn gwneud popeth o fewn ein gallu i sicrhau bod plant, pobl ifanc a theuluoedd sy'n profi digartrefedd yn cael cartref da a diogel

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Dylid sicrhau bod fflat neu gartref, yn hytrach na hostel, ar gael i bobl ifanc sy'n gadael gofal.

Blaenoriaeth: Dylai pob plentyn a pherson ifanc gael y cymorth sydd ei angen arnynt i aros gyda'u teuluoedd neu ailymuno â nhw, lle y bo'n bosibl

Beth mae hyn yn ei olygu:

• Byddwn yn cefnogi teuluoedd sy'n wynebu cyfnod anodd
• Byddwn yn diogelu plant a phobl ifanc rhag niwed ac yn helpu teuluoedd i aros gyda'i gilydd, lle y bo'n bosibl
• Byddwn yn gwella ein gofal a'n cymorth i blant a phobl ifanc na allant aros gyda'u teulu am gyfnod byr neu hirach.
• Byddwn yn helpu teuluoedd na allant fyw gyda'i gilydd i gadw mewn cysylltiad ac i aduno, lle y bo'n ddiogel gwneud hynny.

Dywedodd plant a phobl ifanc:

Os bydd pethau'n anodd gartref, rydym am i benderfyniadau gael eu gwneud gyda ni, nid drosom ni.

Mae'r tudalennau nesaf yn dweud wrthych am rywfaint o'r gwaith rydym wedi ei wneud o’r blaen a'r hyn rydym yn bwriadu ei wneud dros y 12 mis nesaf.

Nid yw hon yn rhestr o bopeth rydym wedi ei wneud neu y byddwn yn ei wneud i gefnogi plant a phobl ifanc. Byddwn yn mynd ar drywydd gwaith arall.

Byddwn yn diweddaru'r rhestr hon bob blwyddyn, fel y gallwch weld yr hyn rydym wedi ei gyflawni a'r hyn y byddwn yn canolbwyntio arno nesaf.

Bob blwyddyn, byddwn yn siarad â phlant a phobl ifanc cyn diweddaru'r cynllun hwn.

Y dechrau gorau mewn bywyd

Yr hyn rydym wedi ei wneud:

• Darparu cymorth ymwelwyr iechyd i bob teulu â phlentyn dan 7 oed – Plant Iach Cymru
• Helpu teuluoedd â phlant dan 4 oed mewn ardaloedd difreintiedig – Dechrau'n Deg
• Cefnogi teuluoedd y mae angen help arnynt -Teuluoedd yn Gyntaf
• Ariannu 30 awr o ofal plant ac addysg gynnar bob wythnos i blant bach 3-4 oed rhieni sy'n gweithio – Cynnig Gofal Plant Cymru
• Rhoi cymorth a chyngor i rieni – Magu plant. Rhowch amser iddo

Yr hyn rydym yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023:

• Cymryd camau i greu un system addysg a gofal plentyndod cynnar
• Talu am ofal plant i fwy o blant
• Annog teuluoedd i siarad Cymraeg â'u plant – Polisi cenedlaethol ar drosglwyddo’r Gymraeg a’i defnydd mewn teuluoedd
• Cynyddu nifer y gwasanaethau gofal plant a grwpiau rhiant a phlentyn cyfrwng Cymraeg sydd ar gael – Cymraeg 2050
• Cynnig mynediad am ddim i Eisteddfod yr Urdd 2022
• Helpu mwy o blant gyda'u lleferydd drwy Siarad Gyda Fi
• Rhoi Bwndeli Babi am ddim i fwy o deuluoedd
• Darparu cymorth eiriolaeth i rieni y mae eu plant yn wynebu risg o fynd i ofal

Ysgol a Choleg

Yr hyn rydym wedi ei wneud:

• Gwneud dosbarthiadau babanod yn llai
• Helpu teuluoedd incwm isel i brynu gwisg ysgol ac offer chwaraeon – Grant Datblygu Disgyblion – Mynediad
• Darparu eitemau am ddim ar gyfer y mislif mewn ysgolion a cholegau – Cynllun gweithredu strategol ar gyfer urddas mislif
• Sicrhau bod anghenion dysgu ychwanegol yn cael eu hadnabod ac yr eir i'r afael â nhw yn gynt – Cod Anghenion Dysgu Ychwanegol Cymru 2021

Yr hyn rydym yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023:

• Rhoi'r Cwricwlwm newydd i Gymru ar waith ym mis Medi 2022
• Dechrau ystyried diwygio'r diwrnod ysgol a'r flwyddyn ysgol
• Cefnogi'r defnydd o'r Gymraeg yn yr ysgol a'r coleg, yn ogystal â gartref ac yn y gymuned – Cymraeg 2050
• Annog ysgolion i ddysgu mwy o Gymraeg – Cymraeg 2050
• Sicrhau bod addysg cyfrwng Cymraeg yn fwy hygyrch a theg i bob plentyn a pherson ifanc – Cymraeg 2050
• Talu am brydau ysgol am ddim i fwy o ddisgyblion
• Parhau i chwalu'r rhwystrau i blant a phobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol neu namau – Rhaglen trawsnewid anghenion dysgu ychwanegol
• Cefnogi pob plentyn a pherson ifanc i aros mewn addysg am gyfnod hirach, i gael canlyniadau gwell ac i ennill cymhwyster
• Rhoi gwell cymorth i bobl ifanc sy'n gadael yr ysgol i gael swydd, hyfforddiant neu addysg barhaus

Meithrin sgiliau a chael swydd

Yr hyn rydym wedi ei wneud:

• Creu 100,000 o brentisiaethau o ansawdd uchel – Cynllun polisi sgiliau prentisiaethau
• Rhoi gwell cyngor ar yrfaoedd – Cymru'n Gweithio
• Rhoi help i feithrin sgiliau newydd – Cyfrif Dysgu Personol
• Rhoi cymorth i bobl ddi-waith sydd ag anghenion cymhleth, sydd mewn tlodi neu sy'n wynebu risg o hynny – Cymunedau am Waith a Mwy
• Talu am gymorth gofal plant i rieni mewn hyfforddiant neu sy'n chwilio am waith – Rhieni, Gofal Plant a Chyflogaeth (PaCE)

Yr hyn rydym yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023:

• Cynnig gwaith, addysg, hyfforddiant neu (hunan) gyflogaeth i bawb dan 25 oed – Gwarant i Bobl Ifanc
• Helpu pobl ifanc 16-18 oed i feithrin sgiliau ar gyfer gwaith – Twf Swyddi Cymru+
•  Gweithio tuag at greu 125,000 yn rhagor o brentisiaethau – Cynllun polisi sgiliau prentisiaethau
• Rhoi gwell cyfleoedd i bobl ifanc gael gwasanaethau paru swyddi
• Annog dysgu a defnyddio'r Gymraeg yn y gweithle – Cymraeg 2050
• Helpu pobl ifanc drwy'r Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid

Iechyd corfforol, iechyd meddwl a lles emosiynol

Yr hyn rydym wedi ei wneud:

• Newid y gyfraith i roi diwedd ar gosbi plant yn gorfforol
• Helpu i annog ffyrdd iach ac egnïol o fyw ledled Cymru – Y Gronfa Iach ac Egnïol
• Darparu gweithgareddau chwaraeon a hamdden i blant a phobl ifanc hyd at 25 oed – Haf o Hwyl a Gaeaf Llawn Lles
• Cyhoeddi cymorth lles emosiynol ac iechyd meddwl ar-lein i blant a phobl ifanc – Pecyn Cymorth Iechyd Meddwl Pobl Ifanc
• Cynnwys iechyd a lles yn y cwricwlwm ysgol
• Cynnig mwy o gwnsela a chymorth iechyd meddwl arbenigol mewn ysgolion ledled Cymru
• Gweithio gyda phlant a phobl ifanc i greu model NYTH/NEST newydd i gefnogi dull 'dim drws anghywir' o gael gafael ar wasanaethau, a darparu help a chymorth yn gynharach ar gyfer iechyd meddwl ac emosiynol pobl ifanc

Yr hyn rydym yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023:

• Gweithio gydag ysgolion a phartneriaid eraill i frechu plant
• Helpu plant a theuluoedd i fyw bywydau iachach a mwy egnïol – Pwysau Iach: Cymru Iach
• Gwella gwaith ieuenctid fel y gall mwy o bobl ifanc gael lle diogel i wneud ffrindiau, dysgu a thrafod eu problemau
• Parhau gyda’n gwaith ar y dull ysgol gyfan o ymdrin ag iechyd meddwl a lles emosiynol
• Darparu model NYTH/NEST ar draws holl rhanbarthau Cymru er mwyn gwella help a chymorth cynharach ar gyfer iechyd meddwl ac emosiynol pobl ifanc
• Gwella cymorth lles mewn colegau a phrifysgolion
• Darparu cymorth iechyd meddwl arbenigol “mewngymorth” i ysgolion
• Mesur i ba raddau y gall cyfleusterau noddfa cymunedol helpu i gefnogi pobl ifanc mewn argyfwng

Cymdeithas deg, cenedl garedig

Yr hyn rydym wedi ei wneud:

• Rhoi'r hawl i bobl ifanc 16 a 17 oed bleidleisio yn etholiadau'r Senedd a llywodraeth leol yng Nghymru
• Cyflwyno'r Cod Ymarfer Statudol ar gyflenwi gwasanaethau awtistiaeth
• Gwella’r broses o nodi pobl ifanc sydd mewn perygl o brofi digartrefedd a rhoi cymorth iddynt – Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid
• Gwella cymorth i blant ar eu pen eu hunain sy'n ceisio lloches

Yr hyn rydym yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023:

• Adeiladu cartrefi preswyl i blant ag anghenion cymhleth yng Nghymru, fel y gallant aros yn lleol
• Parhau i weithio ac ymgysylltu â darparwyr preifat gofal preswyl a gofal maeth i blant ynghylch y newid i system gofal ddi-elw yng Nghymru
• Parhau i brofi dulliau newydd o ymdrin â thai i bobl ifanc agored i niwed drwy'r Gronfa Arloesi ar gyfer Pobl Ifanc Ddigartref
• Gwella bywydau'r rheini â nodweddion gwarchodedig drwy gyfres o gynlluniau gweithredu sy'n ystyried hil, nam, rhywedd a LHDTC+.
• Datblygu cynlluniau i helpu i ddiogelu merched ifanc rhag cam-drin domestig, aflonyddu a thrais rhywiol.
• Parhau i gyflawni'r Glasbrint ar gyfer Cyfiawnder Ieuenctid yng Nghymru gan sicrhau dull ailsefydlu sy'n canolbwyntio ar y teulu cyn rhyddhau unigolyn

Yr argyfwng hinsawdd a natur

Yr hyn rydym wedi ei wneud:

• Gwrthwynebu echdynnu tanwydd ffosil yng Nghymru – Polisi glo
• Cyflwyno tâl am fagiau plastig untro
• Helpu teuluoedd incwm isel i brynu tanwydd yn ystod y gaeaf - Cynllun cymorth tanwydd gaeaf
• Lleihau cost trafnidiaeth gyhoeddus i bobl ifanc 16-21 oed – Fy Ngherdyn Teithio
• Gweithio i wella llwybrau cerdded a beicio yng Nghymru
• Cyhoeddi cynllun yn esbonio sut y byddwn yn cyrraedd ein targed o leihau allyriadau carbon i sero net erbyn 2050 – Cymru Sero Net

Yr hyn rydym yn bwriadu ei wneud yn 2022-2023:

• Gwahardd plastig untro
• Cyflawni ein cynllun Rhwydweithiau Natur
• Parhau â'n rhaglenni addysg amgylcheddol, Maint Cymru ac Eco-sgolion er mwyn rhoi'r cyfle i blant a phobl ifanc ddylanwadu ar yr hyn sy'n digwydd nesaf
• Dechrau creu Coedwig Genedlaethol i Gymru
• Gweithio gydag ysgolion i hyrwyddo teithio llesol a diogelwch ar y ffyrdd
• Gostwng y terfyn cyflymder diofyn mewn ardaloedd preswyl i 20mya
• Cyhoeddi dogfen am gymryd camau ar y cyd i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd

Byddwn yn:

• Parchu hawliau plant, mabwysiadu dull gweithredu sy'n canolbwyntio ar hawliau plant, a chyflawni ein rhwymedigaethau o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010
• Gweithio'n galed i wireddu ein huchelgais a chyflawni ein blaenoriaethau ar gyfer holl blant a phobl ifanc Cymru, mewn ffordd sy'n adlewyrchu ac yn ystyried y canlynol:
  • pwy ydynt
  • ble yng Nghymru y maent yn byw
  • statws economaidd-gymdeithasol
  • hil, ethnigrwydd a diwylliant
  • cyfeiriadedd rhywiol
  • iaith gyntaf
  • ffydd a chred
  • namau, anghenion dysgu ychwanegol a niwroamrywiaeth
  • hunaniaeth o ran rhywedd a mynegiant rhywedd
  • p'un a ydynt yn byw gyda'u rhieni, gofalwyr, mewn cartref neu ar eu pen eu hunain
  • p'un a ydynt yn rhieni neu'n ofalwyr eu hunain
  • p'un a ydynt mewn cysylltiad â'r system cyfiawnder ieuenctid
• Sicrhau bod tegwch, cydraddoldeb, cynhwysiant, gwrth-hiliaeth a gwrth-wahaniaethu yn rhan o'n holl waith. Mae hyn yn golygu y byddwn yn gwneud ein gorau i gynnig cymorth gwahanol a/neu fwy o gymorth i'r plant a'r bobl ifanc hynny y mae angen help gwahanol a/neu fwy o help arnynt i oresgyn rhwystrau a gwireddu eu potensial.
• Hybu'r defnydd o'r Gymraeg yn ein holl waith er mwyn cyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg a dyblu'r defnydd dyddiol o'r Gymraeg erbyn 2050
• Canolbwyntio ar blant a phobl ifanc fel pobl gyflawn, yn hytrach nag ar rannau o'u bywydau neu eu hamgylchiadau (cyfannol)
• Gweithio ar sail y gred bod gan bob person, teulu a chymuned gryfderau y gellir adeiladu arnynt (seiliedig ar asedau)
• Gweithio gyda phobl a sefydliadau sy'n helpu ac yn cefnogi plant a phobl ifanc (cydweithredol)

Mae gweinidogion Cymru wedi gosod naw carreg filltir y maent am i Gymru eu cyflawni.

Erbyn 2050:

• Bydd o leiaf 99% o blant yn dangos dau ymddygiad iach neu fwy
• Bydd 75% o'r oedolion o oedran gweithio yn meddu ar gymhwyster lefel 3 neu uwch
• Bydd canran yr oedolion o oedran gweithio heb unrhyw gymwysterau yn 5% neu'n is
• Dim ond ei chyfran deg o adnoddau'r byd y bydd Cymru yn ei defnyddio
• Bydd y bwlch rhwng cyflogau mewn perthynas â rhywedd, anabledd ac ethnigrwydd wedi'i gau
• Bydd y bwlch rhwng y gyfradd gyflogaeth yng Nghymru a'r gyfradd gyflogaeth yn y DU wedi'i gau, a bydd ffocws ar waith teg a chynyddu presenoldeb grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol yn y farchnad lafur
• Bydd o leiaf 90% o bobl ifanc 16-24 oed mewn addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant
• Bydd miliwn o siaradwyr Cymraeg yng Nghymru
• Bydd Cymru yn lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr i sero net

Bob blwyddyn, byddwn yn mesur ac yn adrodd ar sut mae'r camau gweithredu yn y cynllun hwn yn ein helpu i gyflawni'r naw carreg filltir genedlaethol hyn.

Gwyddom fod plant a phobl ifanc yn helpu ei gilydd a'u cymunedau ledled Cymru. Drwy weithio gyda'n gilydd, gallwn wneud mwy.

Mae llawer o bethau y gall Llywodraeth Cymru a gweinidogion eu gwneud i gefnogi plant a phobl ifanc.

Mae llawer o bobl eraill yn gweithio gyda phlant a phobl ifanc ac yn eu helpu a'u cefnogi bob dydd, fel rhieni, gofalwyr, ffrindiau, athrawon, gweithwyr ieuenctid, hyfforddwyr chwaraeon, meddygon, nyrsys, ymwelwyr iechyd ... gormod o lawer i'w rhestru yma!

Hoffem ofyn i bawb wneud y canlynol:

• Ymuno â ni yn ein huchelgais i wneud Cymru yn lle gwych i dyfu i fyny, byw a gweithio ynddo
• Penderfynu sut y byddwch yn troi'r uchelgais honno yn gamau gweithredu
• Cydweithio i wella gwasanaethau lleol a chanlyniadau i blant, pobl ifanc a theuluoedd

Dywedodd plant a phobl ifanc:

• “Dylai pawb deimlo cyfrifoldeb a chyfrannu os yw gweinidogion Cymru am lwyddo i sicrhau newid.”

Byddwn yn:

• Gwrando ar blant, pobl ifanc a theuluoedd wrth wneud penderfyniadau sy'n effeithio ar eu bywydau
• Siarad â phlant, pobl ifanc a theuluoedd er mwyn sicrhau ein bod yn gwneud cynnydd tuag at wireddu ein huchelgais a chyflawni ein blaenoriaethau
• Ymateb i adborth gan blant a phobl ifanc. Gweler ein manylion cyswllt.