Mae clefyd hydatid yn cael ei achosi gan y llyngyren Echinococcus.
Mae angen dau anifail ar gylch bywyd y llyngyren. Anifail o deulu'r ci (fel ci neu gadno) yw'r brif organeb letyol. Ond gall bron unrhyw famal (gan gynnwys pobl ac anifeiliaid fferm) fod yn organeb letyol eilaidd.
Amheuon a chadarnhad
Holwch eich milfeddyg os ydych chi'n credu bod eich anifail wedi'i heintio â llyngyr Echinococcus.
Arwyddion clinigol
Efallai na theimlith prif organeb letyol y llyngyr fawr o effeithiau drwg.
Yn yr organeb eilaidd, bydd y llyngyr yn achosi cornwydydd ar organau gwahanol. Bydd yr arwyddion clinigol yn dibynnu ble yn y corff y mae'r cornwydydd hynny wedi ffurfio.
Bydd da byw heintiedig efallai:
- yn tyfu'n arafach
- yn cynhyrchu llai o laeth
- yn cenhedlu'n llai aml
Gan fod y cornwydydd yn tyfu mor araf, efallai y caiff anifeiliaid heintiedig eu lladd cyn y daw'r effeithiau i'r amlwg.
Trosglwyddo, atal a thriniaeth
Gall y brif organeb letyol (ci) gael ei heintio trwy fwyta carcas dafad heintiedig.
Gall yr organeb letyol eilaidd gael ei heintio trwy:
- drin ci heintiedig
- dod i gysylltiad â baw ci heintiedig
I osgoi'r clefyd:
- rhowch driniaeth lladd llyngyr i'ch ci
- peidiwch â rhoi offal amrwd i'ch ci
- peidiwch â gadael i'ch ci grwydro lle gallai gael gafael ar garcas dafad
- golchwch eich dwylo bob tro ar ôl trafod ci
- gofalwch eich bod yn cael gwared ar garcasau da byw cyn gynted â phosib ac yn y ffordd briodol
Cysylltwch â'ch milfeddyg am gyngor a moddion llyngyr addas i'ch ci.