Y Gymraeg mewn gofal sylfaenol

Mae safonau'r Gymraeg yn gymwys i wasanaethau gofal sylfaenol y GIG sydd dan gontract gan y byrddau iechyd, gan gynnwys deintyddion y GIG.

Ar hyn o bryd, nid yw safonau'r Gymraeg yn gymwys i ddarparwyr annibynnol. Fodd bynnag, rhaid iddynt ddilyn dyletswyddau'r Gymraeg.

Mae gofyn i chi:

• helpu staff i ddatblygu eu sgiliau Cymraeg
• darparu hyfforddiant ymwybyddiaeth iaith
• asesu'r angen am sgiliau Cymraeg wrth hysbysebu swyddi

Mae gofyn i gyrff y GIG wneud y canlynol hefyd:

• cyhoeddi cynllun pum mlynedd yn nodi i ba raddau mae modd iddynt gynnal ymgyngoriadau clinigol cyfrwng Cymraeg
• cyhoeddi'r camau maent yn bwriadu eu cymryd i wella eu gallu i wneud hynny
• cadw cofnod o sgiliau Cymraeg y staff
• dangos yn eu cynlluniau ar gyfer newid a gwella gwasanaethau eu bod wedi rhoi sylw dyledus i'r angen i fynd ati'n rhagweithiol i gynnig gwasanaethau trwy gyfrwng y Gymraeg
• darparu gwasanaethau cyfrwng Cymraeg heb i bobl orfod gofyn amdanynt, sef cynnig rhagweithiol 

Ers 30 Mai 2019, mae 6 dyletswydd mewn perthynas â’r Gymraeg wedi cael eu gosod ar gontractwyr gofal sylfaenol annibynnol.

Ar gyfer unrhyw wasanaeth sy'n cael ei ddarparu dan y contract, rhaid i ddarparwyr:

• hysbysu'r bwrdd iechyd lleol os ydynt yn darparu gwasanaethau drwy gyfrwng y Gymraeg
• darparu fersiynau Cymraeg o'r holl ddogfennau neu ffurflenni sy'n cael eu rhoi iddynt gan y bwrdd iechyd lleol
• sicrhau bod unrhyw arwydd neu hysbysiad newydd yn ddwyieithog. Gall Contractwyr ddefnyddio gwasanaethau cyfieithu byrddau iechyd lleol at y diben hwn
• annog staff i wisgo bathodyn neu laniard i ddangos eu bod yn siarad Cymraeg, os ydynt yn darparu gwasanaethau cyfrwng Cymraeg
• sefydlu a chofnodi dewis iaith y claf
• annog a chynorthwyo staff i ddefnyddio gwybodaeth a/neu fynychu cyrsiau hyfforddi neu ddigwyddiadau a ddarperir gan y bwrdd iechyd lleol