Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir: Gorffennaf i Medi 2020
Ein hystadegau chwarterol Awdurdod Cyllid Cymru ar gyfer y Dreth Trafodiadau Tir. Mae data’n cynnwys nifer y trafodiadau tir ac eiddo, y dreth sy'n ddyledus a gwerth yr eiddo a drethwyd.
Efallai na fydd y ffeil hon yn gyfan gwbl hygyrch.
Ar y dudalen hon
Prif bwyntiau
Rydym yn cyflwyno'r ystadegau hyn yw ar gyfer drafodiadau’r Dreth Trafodiadau Tir yr ydym ni (Awdurdod Cyllid Cymru) wedi'u derbyn erbyn 19 Hydref 2020.
Mae Ffigur 1.1 isod yn dangos:
- yr amcangyfrifon chwarterol ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2020
- y newid o ran canran yn erbyn ein hamcangyfrifon blaenorol ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2019 (a wnaed ym mis Hydref 2019)
Rydym yn egluro pam y gwneir y cymariaethau hyn yn Adran 1 y datganiad hwn (‘Cymariaethau â’r un cyfnod flwyddyn ynghynt’).
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru
Ers mis Ebrill 2020, cafodd y coronafeirws (COVID-19) effaith fawr ar nifer y trafodion eiddo a threth oedd yn ddyledus. Mae hyn yn wir ar gyfer trafodiadau preswyl a rhai amhreswyl.
Gan gymharu Gorffennaf i Fedi 2020 gyda’r un cyfnod tri-mis yn 2019:
- Gostyngodd trafodiadau preswyl a threth a oedd yn ddyledus ar y trafodiadau hynny ychydig dros un ran o dri
- Gostyngodd trafodiadau preswyl ar y gyfradd uwch ychydig dros chwarter. Bu gostyngiad o ychydig dros un rhan o bump yn y refeniw ychwanegol o drafodiadau cyfradd uwch
- Gostyngodd trafodiadau amhreswyl bron chwarter. Gostyngodd y dreth sy'n ddyledus o drafodiadau amhreswyl gan 28%
Mae'r data uchod yn dangos adferiad rhannol ers data Ebrill i Fehefin 2020 a gyflwynwyd yn ein datganiad chwarterol blaenorol. Mae'r adran ganlynol yn disgrifio effaith coronafeirws (COVID-19) a'r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020. Mae adferiad mwy i’w weld mewn trafodiadau preswyl cyfradd uwch (a'r refeniw ychwanegol o'r rhain) nag ar gyfer pob trafodiad preswyl. Wrth i'r data ddatblygu, byddwn yn ceisio deall y rhesymau dros hyn.
Effeithiau coronafeirws (COVID-19) a'r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020
Dylai'r data yn y datganiad hwn gael ei ystyried yng nghyd-destun yr achosion o coronafeirws (COVID-19). Cafodd hyn effaith sylweddol ar nifer y trafodiadau eiddo a'r dreth a oedd yn ddyledus yn ystod hanner cyntaf 2020-21. Felly mae'n effeithio ar y cymariaethau a wnaed rhwng y cyfnod hwn a'r un cyfnod yn 2019-20.
Arweiniodd y cyfnod clo cenedlaethol a osodwyd ar 23 Mawrth 2020 at gau'r farchnad dai gan mwyaf hyd nes iddi gael ei hailagor yn rhannol ar 22 Mehefin. Yr adeg hynny, gellid mynd i weld tai os oedd yr eiddo’n wag, ynghyd â symud tŷ os oedd y gwerthiant wedi’i gytuno ond heb ei gwblhau eto. Yna agorwyd y farchnad yn llawnach ar 27 Gorffennaf i gyd-fynd â newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir sy’n weithredol hyd at 31 Mawrth 2021. Er bod rhai cloeon lleol pellach wedi’u gweithredu tuag at ddiwedd y cyfnod yr adroddir arno yn y datganiad hwn (diwedd Medi 2020) nid ydynt fe ymddengys wedi cael unrhyw effaith sylweddol ar nifer y trafodiadau.
Nid yw'n bosibl ynysu effaith y newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir oddi wrth yr adferiad cyffredinol sy'n debygol o fod wedi digwydd oherwydd lleddfu cyfyngiadau coronafeirws (COVID-19). Fodd bynnag, gallwn feintioli’r effaith drafodiad-wrth-drafodiad. Mae’r newid yn berthnasol i drafodiadau preswyl ar y brif gyfradd yn unig. Nid oedd newid yn y cyfraddau ar gyfer trafodiadau preswyl cyfradd uwch a thrafodiadau amhreswyl. Ar gyfer y trafodiadau prif gyfradd hyn, codwyd y trothwy ar gyfer codi cyfraddau Treth Trafodiadau Tir o £180,000 i £250,000, fel bod y dreth ar bob trafodiad sydd â gwerth o £250,000 neu lai yn cael ei gostwng i sero. Er bod y cyfraddau Treth Trafodiadau Tir ar werth eiddo uwch na £250,000 yn ddigyfnewid, mae'r trafodiadau hynny hefyd yn elwa o'r trothwy uwch ar £250,000 cyntaf eu gwerth. Yn yr achosion hyn, mae Treth Trafodiadau Tir yn cael ei ostwng £2,450 o'i gymharu â'r hyn a fyddai wedi'i godi’n flaenorol.
Gellir gweld effaith gyfunol yr achosion coronafeirws a'r newid yn y gyfradd yn Ffigur 2.1. Yn dilyn cwymp sydyn i ddechrau ym mis Ebrill a mis Mai 2020, bu adferiad cyson yn nifer y trafodiadau ers hynny. Roedd cyfanswm o 2,130 o drafodiadau preswyl ac amhreswyl mewn grym ym mis Ebrill 2020, a oedd ychydig yn llai na hanner y nifer a welwyd ym mis Ebrill 2019. Ond ers hynny mae nifer y trafodion wedi gwella i 86% o'r lefel ar gyfer y flwyddyn flaenorol wrth ystyried y rhai a gyflwynwyd yn ystod wythnos olaf mis Medi 2020.
1. Ynglŷn â’r ystadegau yma
Cyflwyniad o Dreth Trafodiadau Tir
Ar 1 Ebrill 2018, cafodd Treth Dir y Dreth Stamp ei disodli gan y Dreth Trafodiadau Tir ar eiddo preswyl ac amhreswyl a buddiannau tir sy’n cael ei brynu yng Nghymru. Mae cyfraddau treth a bandiau treth Treth Trafodiadau Tir yn amrywio yn ôl y math o drafodiad.
Ni ellir cymharu ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn llawn ag ystadegau blaenorol Treth Dir y Dreth Stamp. Mae gan fod gwahanol gyfraddau a bandiau yn cael eu defnyddio yn y Dreth Trafodiadau Tir. Gall y rhyddhadau hefyd fod yn wahanol ar gyfer y ddwy dreth. Er enghraifft, mae rhyddhad prynwyr tro cyntaf yn berthnasol i Dreth Dir y Dreth Stamp ond nid i’r Dreth Trafodiadau Tir.
Gwerth ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir
Mae gwybodaeth amserol am weithgaredd yn y farchnad eiddo yn bwysig ar gyfer y rhai sy’n llunio polisi. Wrth ffeilio ffurflen Treth Trafodiadau Tir ar gyfer trafodiad eiddo, mae gan y sefydliad sy'n talu'r dreth 30 diwrnod ar ôl y dyddiad dod i rym i gyflwyno a thalu unrhyw treth yn ddyledus. Felly mae ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn gymharol amserol.
Rhagweld refeniw’r Dreth Trafodiadau Tir ar gyfer Cymru yn y dyfodol yw defnydd pwysig o ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yw. Mae Lywodraeth Cymru a'r Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol yn gwneud hyn yn bennaf.
Data ar gael dros LTT
Mae'r holl ddata a ddefnyddir yn y datganiad ystadegol hwn ar gael mewn taenlen ar y dudalen ystadegau cryno.
Hefyd, yn flynyddol, rydym yn cyhoeddi setiau data daearyddol ar gyfer Treth Trafodiadau Tir ar wefan StatsCymru. Mae hyn yn cynnwys data blynyddol yn ôl:
- Awdurdod lleol
- Etholaeth y Senedd (trafodiadau preswyl yn unig)
- Lefel amddifadedd, yn ddefnyddio’r Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (trafodiadau preswyl yn unig)
- Ardaloedd adeiledig (trafodiadau preswyl yn unig)
Ar gyfer data ar lefel Cymru, rydym yn darparu dolenni i'r setiau data StatsCymru perthnasol trwy gydol y datganiad hwn.
Amseriad a diwygiadau i ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir
Mae’r diagram ar y dudalen gwybodaeth allweddol am ansawdd yn esbonio amseriad ystadegau'r Dreth Trafodiadau Tir. Rydym yn cyflwyno amcangyfrifon dros dro ar gyfer Medi 2020, Gorffennaf i Fedi 2020 ac amcangyfrifon wedi’u diwygio ar gyfer cyfnodau cynharach. Byddwn yn diwygio y data dros dro yn y dyfodol. Nad yw pob ffurflen dreth ar gyfer y cyfnodau hyn wedi dod i law eto.
Yn y dyfodol, efallai y byddwn yn diwygio ystadegau ar gyfer cyfnodau cynharach, er mwyn rhoi cyfrif am unrhyw ddiwygiadau i drafodiadau a ffurflennau treth neywdd yn cael eu derbyn. Mae rhesymau am hyn yn cynnwys:
- ad-daliadau cyfradd uwch yn cael eu gwneud am sawl blwyddyn ar ôl dyddiad y trafodiad gwreiddiol
- trethdalwyr yn anfon ffurflenni treth sy'n ymwneud â thrafodiadau eiddo yng Nghymru i Gyllid a Thollau EM ar gam. Ar ôl sylweddoli eu camgymeriad, gall gymryd peth amser i'r trethdalwr anfon y ffurflen yn gywir i Awdurdod Cyllid Cymru
Cymhariaethau â'r un cyfnod flwyddyn ynghynt
Gall fod patrymau tymhorol yn y farchnad eiddo, gyda lefelau uwch o weithgaredd i'w gweld yn gyffredinol yn yr haf ac yn yr hydref, ac lefelau is yn a gaeaf a gwanwyn. Gwelir yr effeithiau hyn hefyd yn lefelau'r trafodiadau a'r dreth sy'n ddyledus. Felly, gall fod o gymorth cymharu'r cyfnod cyfredol â data am yr un cyfnod flwyddyn ynghynt.
Fodd bynnag, yn ein hystadegau misol a chwarterol, rydym yn raddol ddiwygio am i lawr y dreth sy’n ddyledus am gyfnodau cynharach. Mae hyn oherwydd bod ad-daliadau cyfradd uwch yn cael eu talu bob mis (ar gyfer trafodiadau preswyl cyfraddau uwch a oedd mewn grym mewn cyfnodau cynharach, yn ôl i Ebrill 2018).
Bydd gwerth Gorffennaf i Fedi 2019 eisoes wedi bod yn destun rhywfaint o ddiwygio am i lawr, ond nid yw’r ffigur cyfatebol ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2020 wedi cael ei ddywygio eto. Yn y dyfodol, bydd hefyd rhywfaint o ddiwygiadau am i fyny i werth Gorffennaf i Fedi 2020 oherwydd trafodiadau hwyr.
Felly yn y datganiad hwn, rydym yn cymharu:
- Data Gorffennaf i Fedi 2020; ac
- ein hamcangyfrifon blaenorol ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2019 (a gyhoeddwyd gennym ym mis Hydref 2019)
Mae hyn yn caniatáu’r cymariaethau tecaf dros amser. Fodd bynnag, dylid ystyried pob cymhariaeth o ddata 2020-21 yn erbyn data 2019-20 yng ngoleuni effeithiau coronafeirws (COVID-19) a'r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020.
Tudalennau gwybodaeth allweddol am ansawdd a rhestr termau
Gwelwch y datganiad ystadegol hwn dylai defnyddwyr gyfeirio at y rhestr termau a’r wybodaeth allweddol am ansawdd a gyhoeddir ar wahân:
- Rydym yn diffinio termau perthnasol yn y rhestr termau fel y’u defnyddir yn y datganiad
- Mae'r dudalen gwybodaeth allweddol am ansawdd yn disgrifio sut mae ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn bodloni'r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau ynghyd â dimensiynau gwerth, dibynadwyedd ac ansawdd
Eiddo neu dir a werthir fwy nag unwaith
Mae'r ystadegau hyn yn ymwneud â thrafodiadau a ddaeth i rym yn fis, chwarter neu blwyddyn penodol. Mae'n bosibl bod eiddo neu ddarn o dir wedi cael ei werthu fwy nag unwaith yn yr amser hynny. Os felly, byddai'n ymddangos nifer o weithiau yn yr ystadegau.
Er eingraifft yn ystod Ebrill 2019 i Fawrth 2020, ein hamcangyfrif gorau yw bod rhwng 4% a 5% o'r trafodiadau yn ymwneud â darn o dir neu eiddo sydd wedi'i werthu fwy nag unwaith yn y blwyddyn .
2. Trafodiadau, treth oedd yn ddyledus a gwerth yr eiddo a drethwyd
Ym mis Mawrth 2020, gwnaethom ryddhau diweddariad ar gyhoeddi ystadegau Awdurdod Cyllid Cymru oherwydd coronafirws (COVID-19). Gwnaethom nodi y byddem, yn ein datganiad ar gyfer y Dreth Trafodiadau Tir, yn edrych ar unrhyw effeithiau posibl y coronafirws (COVID-19) ar ein hystadegau.
Er mwyn deall yr effeithiau ar nifer y trafodiadau, y dreth oedd yn ddyledus a gwerth yr eiddo a drethwyd, dylai defnyddwyr gyfeirio at adran ‘Effeithiau coronafeirws (COVID-19) a’r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020’ y datganiad hwn.
Nifer wythnosol y trafodiadau y'i cyflwynwyd i Awdurdod Cyllid Cymru (MS Excel)
Mae Ffigur 2.1 uchod yn dangos cyfanswm nifer y trafodiadau a gyflwynwyd i Awdurdod Cyllid Cymru yn ystod pob cyfnod o 7 diwrnod. Mae cyfnodau hyn yn dechrau ar ddydd Sadwrn ac yn dod i ben ar y dydd Gwener canlynol. Er enghraifft, mae pwynt ’17.10’ yn 2020 yn dangos nifer y trafodiadau preswyl ac amhreswyl a gyflwynwyd i Awdurdod Cyllid Cymru rhwng 17 i 23 Hydref 2020 (yn gynhwysol). Mae'r dyddiadau gwirioneddol ychydig yn wahanol yn y flwyddyn flaenorol. Er enghraifft roedd yr un wythnos yn 2019 yn rhedeg rhwng 19 i 25 Hydref 2019 (yn gynwysedig).
Sylwch fod Ffigur 2.1 yn dangos data yn ôl y dyddiad cyflwyno. Mae hyn yn wahanol i’r dyddiad dod i rym, sef y dyddiad rydym yn defnyddio am ran fwyaf dadansoddiad yn y datganiad hwn.
Roedd y trafodiadau wythnosol a gyflwynwyd yn Ionawr i Fawrth 2020 oedd yn debyg i’r blwyddyn flaenorol. Fodd bynnag, gostyngodd y nifer wythnosol y trafodiadau a gyflwynwyd yn sylweddol ym mis Ebrill yn dilyn yr achosion o’r coronafirws, yn enwedig yn y sector preswyl.
Roedd y nifer wythnosol o drafodiadau a gyflwynwyd rhwng mis Ebrill a mis Gorffennaf 2020 yn amrywio rhwng 40% a 60% o'r nifer a welwyd yn yr un wythnos yn 2019 ac ar gyfartaledd o tua 50% dros y cyfnod cyfan. Ers hynny, bu adferiad yn nifer y trafodiadau gyda lefelau'n dod yn nes at y rhai a welwyd y flwyddyn flaenorol ym mis Awst a mis Medi.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Ar ddiwedd 19 Hydref 2020, derbynion ni manylion o 10,970 drafodiadau hysbysadwy oedd â dyddiad dod i rym ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2020. Mae hyn un ran o dri yn llai na'n hamcangyfrif ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2019 (a gwneud ym mis Gorffennaf 2019).
Y newidiadau cyfatebol ar gyfer trafodiadau preswyl, preswyl ar y gyfradd uwch ac amhreswyl oedd yn ddyledus oedd lleihadau o 34%, 26% a 24%, yn y drefn honno. Hyd yn hyn, mae’r coronafeirws (COVID-19) wedi cael mwy o effaith ar drafodiadau preswyl nag ar rai amhreswyl. Hyd yma bu mwy o adferiad mewn trafodiadau preswyl cyfradd uwch nag ym mhob trafodiad preswyl.
Yn Gorffennaf i Fedi 2020, roedd 90% o'r trafodiadau’n rhai preswyl ac roedd 10% yn rhai amhreswyl. Yn y cyfnod o dri mis blaenorol, roedd trafodiadau preswyl yn cynnwys cyfran ychydig yn llai o'r holl drafodiadau (86%).
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir ar gyfanswm y dreth sy’n ddyledus gan gynnwys trafodiadau sydd â manylion cyfyngedig ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Trafodiadau ychwanegol a oedd yn annodweddiadol o fawr
Nifer fechan o drafodiadau sector cyhoeddus a dim arall yw’r ‘trafodiadau annodweddiadol o fawr’ yn 2019-20. Mae’r trafodiadau hyn yn ymwneud â phryniant ased rheilffordd Prif Linellau’r Cymoedd yng Nghymru gan Drafnidiaeth Cymru oddi wrth Network Rail. Cyflwynir manylion y trafodiadau hyn yma er mwyn sicrhau tryloywder y trafodiad sector cyhoeddus mawr hwn, gyda chytundeb y prynwr (Trafnidiaeth Cymru) a'r gwerthwr (Network Rail). Mae mwy o wybodaeth am y trafodiadau hyn ar gael ar wefan Trafnidiaeth Cymru.
Trafodiadau ychwanegol gyda manylion cyfyngedig (er mwyn gwarchod cyfrinachedd)
Ar gyfer rhai trafodiadau ni allwn ddarparu unrhyw gwybodaeth heblaw cyfanswm y dreth sy'n ddyledus yn y flwyddyn, gan fod perygl o ddatgelu manylion y trafodiadau unigol. Mae'r rhain wedi'u talgrynnu i'r miliwn o bunnoedd agosaf er mwyn gwarchod cyfrinachedd ymhellach. Dylid eu cynnwys dim ond os ydych am gael gwerth cyfanswm refeniw’r Dreth Trafodiadau Tir yn y flwyddyn.
Cymhariaethau chwarterol ar sail debyg am debyg
Ac eithrio'r trafodiadau a ddisgrifir uchod, cyfanswm y dreth oedd yn ddyledus ar gyfer trafodiadau oedd â dyddiad dod i rym yn Ngorffennaf i Fedi 2020 oedd £40.2 miliwn. Mae gwerth hyn un ran o dri yn llai na'n hamcangyfrif cyntaf ar gyfer Gorffennaf i Fedi 2019 (a gyhoeddwyd ym mis Hydref 2019).
Y newidiadau cyfatebol ar gyfer treth breswyl oedd yn ddyledus a threth amhreswyl oedd yn ddyledus oedd lleihadau o 35% a 28%, yn y drefn honno.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Gwerth yr eiddo a drethwyd yn Ngorffennaf i Fedi 2020 oedd £2.2 biliwn, yn llai na’r £3.4 biliwn a welwyd yn Ngorffennaf i Fedi 2019.
Ar wahân i hynny, yn Ngorffennaf i Fedi 2020, roedd y gwerth rhent ar gyfer lesoedd amhreswyl oedd newydd eu rhoi yn £235 miliwn. Roedd y ffigur cyfatebol yn Ngorffennaf i Fedi 2019 yn £420 miliwn.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Data preswyl 2019-20
Roedd nifer y trafodiadau preswyl yn ôl mis dod i rym yn amrywio rhywfaint ers Ebrill 2019. Mae natur dymhorol gyffredinol gyda mwy o drafodiadau yn ystod misoedd yr haf a'r hydref, er bod rhywfaint o amrywiad oherwydd bod pum dydd Gwener mewn rhai misoedd, yn hytrach na phedwar. Mae Ffigur 2.9 yn ein datganiad ystadegol blynyddol yn dangos bod gan bron i hanner y trafodiadau ddyddiad dod i rym sy'n ddydd Gwener.
Data preswyl 2020-21
Yn dilyn dyfodiad coronafeirws (COVID-19) ym mis Mawrth 2020, gostyngodd nifer misol y trafodiadau preswyl yn sylweddol ym mis Ebrill a mis Mai. Ers hynny mae wedi adfer yn raddol, er ei fod yn parhau i fod yn is na'r niferoedd a welwyd yn y flwyddyn flaenorol.
O fewn y nifer hwn fodd bynnag, mae trafodiadau preswyl cyfradd uwch wedi adfer i raddau mwy. Ychydig yn unig yn is na'r hyn a welwyd ym mis Medi 2019 oedd nifer y trafodiadau preswyl cyfradd uwch ym mis Medi 2020.
Amhresi
Ym mis Mawrth 2020, gwelwn gynnydd ers y mis blaenorol (Chwefror) mewn trafodiadau amhreswyl. Gellir disgwyl hyn, gan ei bod yn gyffredin i brydlesi amhreswyl gael eu hadnewyddu ar ddiwedd y flwyddyn ariannol.
Ers hynny, nid yw mor hawdd gweld effaith coronafeirws ar drafodiadau amhreswyl. Mae hyn yn rhannol oherwydd y nifer is o drafodiadau’n gyffredinol, ac yn rhannol gan fod nifer y trafodiadau wedi dal ei dir yn well yn gyffredinol na nifer y trafodiadau preswyl.
Fodd bynnag, fel y dengys ffigur 2.6b, mae gwahaniaeth mwy amlwg mewn refeniw rhwng y ddwy flynedd (er rhywfaint yn gyfnewidiol) a allai awgrymu bod rhai trafodiadau mwy wedi cael eu gohirio. Byddwn yn monitro hyn ac yn adrodd ymhellach wrth i'r data ddatblygu ymlaen i'r flwyddyn nesaf.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Fel y gellir disgwyl, mae tueddiadau tebyg i’w gweld yn y dreth preswyl oedd yn ddyledus yn fisol ag y gwelir yn nifer misol y trafodiadau, er y bu mwy o adferiad mewn refeniw ar gyfer trafodiadau cyfradd uwch nag ar gyfer pob trafodiad preswyl. Ym mis Medi 2020, roedd y refeniw ychwanegol o drafodiadau preswyl uwch wedi adfer i'r lefel a welwyd ym mis Medi 2019, er y bydd yn lleihau ychydig wrth i ad-daliadau sydd heb eu hawlio hyd yn hyn gael eu prosesu.
Mae’r gyfres fisol ar gyfer trafodiadau amhreswyl yn fwy cyfnewidiol. Maent hefyd yn gyfran fwy o gyfanswm y dreth sy'n ddyledus na'r gyfran o nifer y trafodiadau.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a’r math o drafodiad ar StatsCymru (yn cynnwys data ar gyfer 2018-19, heb ei gyflwyno uchod)
Roedd refeniw amhreswyl yn gyson ym mis Ebrill 2020, oherwydd nifer fach o drafodiadau mawr ym mis Ebrill. Roedd refeniw amhreswyl yn disgyn i'r lefel isaf a welwyd hyd yma ym mis Mai 2020 (£1.3 miliwn). Y trydydd werth isaf a welwyd hyd yma oedd ym mis Mehefin 2020 (£ 2.1 miliwn).
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl math o drafodiad a disgrifiad o’r trafodiad ar StatsCymru
Roedd prisiad yr eiddo a oedd yn gysylltiedig â'r trawsgludiadau hynny a throsglwyddiadau perchenogaeth yn ystod Gorffennaf i Fedi 2020 yn £2.2 biliwn (ni ddangosir hyn yn Ffigur 2.7).
Roedd trawsgludo neu drosglwyddo perchenogaeth i gyfrif am y rhan fwyaf o’r trafodiadau hysbysadwy a gofnodwyd yn Ngorffennaf i Fedi 2020. 95% oedd y ffigur hwn ar gyfer trafodiadau preswyl a 68% ar gyfer trafodiadau amhreswyl
Rhoddwyd les newydd mewn 29% o drafodiadau amhreswyl (o’i gymharu â 2% o drafodiadau preswyl).
Gwelir canrannau tebyg ar gyfer cyfnodau o dri mis a blynyddoedd blaenorol.
3. Trafodiadau preswyl yn ôl gwerth
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a gwerth trafodiadau preswyl ar StatsCymru
Ar gyfer pob band treth, mae Ffigurau 3.1 a 3.2 yn dangos y tueddiadau chwarterol o ran nifer y trafodiadau preswyl a'r dreth oedd yn ddyledus. Mae chwe band treth preswyl. Rydym wedi cyfuno mae'r tri band mwyaf yma i ddangos canlyniadau ar gyfer eiddo wedi’u prynu yn fwy na £400,000.
Gellir gweld tueddiadau tebyg ar gyfer y bandiau treth o ran nifer y trafodiadau a'r dreth oedd yn ddyledus. Mae'r rhan fwyaf o'r bandiau treth yn dangos lleihad o trafodiadau a’r dreth oedd yn ddyledus yn Ionawr i Fawrth (o gymharu â Hydref i Ragfyr).
Fodd bynnag, mae mwy o ansefydlogrwydd yn y tueddiadau wrth ystyried y dreth oedd yn ddyledus ar eiddo yn y bandiau gwerth uwch. Ar gyfer eiddo a brynwyd am fwy na £400,000, y dreth oedd yn ddyledus yn Hydref i Ragfyr 2019 oedd y gwerth chwarterol uchaf a welwyd hyd yma. Roedd hyn hefyd yn wir am eiddo a brynwyd am rhwng £250,000 a £400,000.
Rhwng Ebrill a Mehefin 2020, gostyngodd nifer y trafodiadau a'r dreth a oedd yn ddyledus ym mhob band i'r lefelau isaf a welwyd hyd yma. Bu adferiad rhannol mewn trafodiadau a threth oedd yn ddyledus ym mhob band ym mis Gorffennaf i fis Medi 2020. Er mwyn deall y tueddiadau hyn, dylai defnyddwyr gyfeirio at adran ‘Effeithiau coronafeirws (COVID-19) a’r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020’ y datganiad hwn.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a gwerth trafodiadau preswyl ar StatsCymru
Yn Ngorffennaf i Fedi 2020, roedd bron tri ran o bump o'r trafodiadau preswyl o fewn y band treth cyntaf (pris prynu £180,000 neu is). Er bod y prif gyfradd dreth ar drafodiadau preswyl hyd at £180,000 yn 0%, roedd y trafodiadau hyn yn dal i fod i gyfrif am oddeutu chweched ran o gyfanswm y dreth breswyl a oedd yn ddyledus, sydd i gyd yn ymwneud ag elfen cyfraddau uwch preswyl y dreth.
Roedd yr 20% o drafodiadau yn yr ail fand treth (pris prynu £180,001 i £250,000) i gyfrif am gyfran is o'r dreth oedd yn ddyledus (10%) na'r hyn a welwyd mewn chwarteri blaenorol (tua 15% yn flaenorol). Byddai disgwyl yr effaith hon oherwydd y newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020.
Gan gyfuno'r pedwerydd, pumed a'r chweched band (pris prynu o fwy na £400,000), roedd y rhain i gyfrif am 5% yn unig o'r trafodiadau. Fodd bynnag, roedd y dreth a oedd yn ddyledus am y trafodiadau hyn i gyfrif am 42% o gyfanswm y dreth breswyl a oedd yn ddyledus.
4. Trafodiadau amhreswyl yn ôl gwerth
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a gwerth trafodiadau amhreswyl ar StatsCymru
Ar gyfer pob band treth, mae Ffigurau 4.1 a 4.2 yn dangos y tueddiadau chwarterol o ran nifer y trafodiadau amhreswyl a'r dreth oedd yn ddyledus. Mae pedwar band treth preswyl. Rydym wedi cyfuno mae'r dau band leiaf yma i ddangos canlyniadau ar gyfer eiddo wedi’u prynu yn llai na £250,000.
Mae Ffigur 4.1 yn dangos bod nifer y trafodiadau ym mhob band gwerth o Ebrill i Fehefin 2020 wedi gostwng i'r gwerthoedd chwarterol isaf a welwyd hyd yma, cyn gwella’n rhannol yn Ngorffennaf i Fedi 2020. Er mwyn deall y tueddiadau hyn, dylai defnyddwyr gyfeirio at adran ‘Effeithiau coronafeirws (COVID-19) a’r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020’ y datganiad hwn.
Ym mhob cyfnod o dri mis ers Ebrill 2018, mae tua 50% i 70% y dreth sy’n ddyledus wedi'i chyfrannu gan drafodiadau sydd â gwerth nad yw'n werth rhent o fwy na £1 miliwn. Ym mhob cyfnod o dri mis, mae tua 10% i 30% o'r dreth sy’n ddyledus wedi'i chyfrannu gan werth rhent eiddo amhreswyl.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn ôl cyfnod amser a gwerth trafodiadau amhreswyl ar StatsCymru
Mae Ffigur 4.3 yn dangos yn Ngorffennaf i Fedi 2020, 5% o'r trafodiadau amhreswyl hyn oedd â gwerth nad oedd yn werth rhent o fwy na £1 miliwn. Roedd y trafodiadau hyn i gyfrif am 65% o'r dreth amhreswyl a oedd yn ddyledus (Ffigur 4.4).
Mae Ffigur 4.3 hefyd yn dangos, yn achos 26% o drafodiadau amhreswyl yn y cyfnod hyn, fod gwerth rhent yn gysylltiedig â'r eiddo (a gyfrannodd at y dreth a dalwyd ar y trafodiad).
Roedd gwerth rhent eiddo amhreswyl i gyfrif am 13% o gyfanswm y dreth amhreswyl oedd yn ddyledus (Ffigur 4.4).
5. Rhyddhadau
Gall trethdalwyr yn hawlio rhyddhad ar drafodiadau preswyl a amhreswyl. Mae rhyddhad yn gostwng swm y dreth sy'n ddyledus pan fo amodau penodol yn cael eu bodloni. Gellir rhoi mwy nag un rhyddhad ar un trafodiad.
Gall rhyddhadau ostwng y dreth sy’n ddyledus:
- I sero, a elwir yn rhyddhad llawn
- Neu o ganran neu swm penodol, a elwir yn rhyddhad rhannol
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir ar ryddhadau yn ôl mesur a math o drafodiad ar StatsCymru
Roedd 260 o drafodiadau yn Ngorffennaf i Fedi 2020 a gafodd ryddhad arnynt, gan leihau'r dreth gysylltiedig a oedd yn ddyledus. Dyma’r gwerth chwarterol ail isaf a welwyd hyd yma. Roedd y gwerth chwarterol isaf a welwyd hyd yma yn 150 trafodiadau a ryddhawyd yn Ebrill i Fehefin 2020. Mae effeithiau hyn oherwydd effaith y coronafeirws (COVID-19) ar lefelau trafodiadau o fis Ebrill 2020 a'r newid yng nghyfradd y Dreth Trafodiadau Tir ar 27 Gorffennaf 2020.
Ar gyfartaledd, ym mhob cyfnod o dri mis mae tua 120 o ryddhadau’n cael eu hawlio nad ydynt yn cael effaith ar y dreth sy’n ddyledus. Nid yw’r rhain rhyddhad yn cael eu cynnwys yn Ffigur 5.1. Mae llawer ohonynt wedi cael eu hadrodd yn ddiangen gan y sefydliadau sy'n llenwi'r ffurflen dreth.
Er enghraifft, mae rhai o'r rhain rhyddhadau a hawliwyd drwy gamgymeriad yn berthnasol i drafodiadau preswyl gwerth isel. Mae'r arwyddion yn awgrymu bod hyn o ganlyniad i gred anghywir bod angen hawlio rhyddhad prynwr am y tro cyntaf (sy'n berthnasol i'r dreth flaenorol, ond nid i'r Dreth Trafodiadau Tir). Gwyddwn hyn o ganlyniad i holi sawl asiant pam bod gostyngiadau treth wedi cael eu hawlio lle nad oes effaith ar werth y dreth. Mae rhagor o wybodaeth am y categori hwn o ryddhad i'w chael yn Enghraifft 4 yn ein gwybodaeth allweddol am ansawdd.
Ystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir ar ryddhadau yn ôl mesur a math o drafodiad ar StatsCymru
Ar gyfer pob cyfnod o dri mis, cafodd niferoedd uwch o ryddhadau eu hawlio ar drafodiadau preswyl nag ar drafodiadau amhreswyl. Mae gwerth y rhyddhadau a hawlir ym mhob cyfnod o dri mis wedi amrywio'n sylweddol dros amser, ynghyd â chyfran y gwerth o drafodiadau preswyl neu amhreswyl. Ym mhob cyfnod o dri mis, trafodiadau amhreswyl gyfranodd dros 50% i gyfanswm gwerth y rhyddhadau a hawliwyd.
Fodd bynnag, cyfrannodd sawl trafodiad preswyl mawr rhwng Ebrill a Mehefin 2019 at y ffaith bod ryddhadau preswyl yn sylweddol fwy na rhyddhadau amhreswyl yn y cyfnod hwn. Hefyd, yn Ionawr i Fawrth 2020 ac Ebrill i Fehefin 2020, cyfrannodd trafodiadau amhreswyl tua hanner gwerth rhyddhadau.
Mae rhagor o ddata ar ryddhadau ar gael ar StatsCymru drwy'r ddolen uchod, gan gynnwys data chwarterol yn ôl math o ryddhad.
6. Ad-daliadau cyfradd uwch
Pan fydd trethdalwr yn hawlio ad-daliad am Dreth Trafodiadau Tir cyfradd uwch preswyl, mae'r trafodiad gwreiddiol yn cael ei ddiwygio i drafodiad Treth Trafodiadau Tir preswyl prif gyfradd. Mae'r data yn y datganiad hwn wedi cael ei addasu ar gyfer unrhyw ad-daliadau a gymeradwywyd gan Awdurdod Cyllid Cymru hyd at a chan gynnwys 19 Hydref 2020.
(heb ei ddangos yn Ffigur 6.1) Yn ngronnol, roedd 2,740 o ad-daliadau cyfradd uwch wedi’u hawlio ar gyfer trafodiadau gyda dyddiad dod i rym ers Ebrill 2018, gyda £21.4 miliwn wedi'i ad-dalu i drethdalwyr.
Mae gan drethdalwyr hyd at dair blynedd i werthu eu prif breswylfa flaenorol a hawlio ad-daliad. Felly, bydd yr holl gwerthoedd yn Ffigur 6.1 yn parhau i gael ei ddiwygio ar i fyny mewn rhifynnau o'n hystadegau yn y dyfodol. Bydd hyn yn arwain at y cyfanswm y dreth yn tablau a siartau eraill yn lleihau.
Mae nifer a gwerth yr ad-daliadau a gyflwynwyd ar gyfer Ebrill i Fehefin a Gorffennaf i Fedi 2020 yn is nag ar gyfer cyfnodau cynharach. Mae hyn oherwydd, o gymharu â chyfnodau cynharach, nad oes digon o amser wedi mynd heibio ers i’r trafodiad ddod i rym i lawer o'r trethdalwyr perthnasol werthu eu prif breswylfa flaenorol a hawlio eu had-daliad.
Ad-daliadau cyfraddau uwch preswyl, yn ôl dyddiad y cymeradwywyd yr ad-daliad
Ffordd ddefnyddiol arall o gyflwyno data ar ad-daliadau cyfraddau uwch yw defnyddio'r dyddiad pan gafodd yr ad-daliad ei gymeradwyo gan Awdurdod Cyllid Cymru. Gellir gweld set ddata sy'n defnyddio'r dyddiadau hyn a dyddiad dod i rym y trafodiad gwreiddiol ar wefan StatsCymru ar y ddolen isod.
Ad-daliadau cyfraddau uwch preswyl (ar sail arian parod)
Mae rhagor o wybodaeth am yr ad-daliadau a wnaed i drethdalwyr, yn ôl y mis y'u gwnaed, i'w gweld drwy ddilyn y ddolen isod.
Yn bennaf, caiff y data ychwanegol hyn eu darparu er mwyn cefnogi gofynion rhagfynegi.
Bwriad i hawlio ad-daliad o’r elfen cyfraddau uwch
Ar gyfer pob trafodiad cyfraddau uwch, mae’r Awdurdod yn gofyn y cwestiwn a yw'r trethdalwr yn bwriadu adhawlio'r elfen cyfraddau uwch yn y dyfodol. Er y bydd yn cymryd sawl blwyddyn cyn y byddwn yn gwybod pa mor debygol ydyw y bydd rhywun yn hawlio ar sail ei fwriadau datganedig (gall gymryd hyd at dair blynedd i wneud yr hawliad), rydym yn gwybod ar hyn o bryd bod tua 70% o'r rhai sy'n hawlio yn ateb y cwestiwn hwn yn gadarnhaol.
7. Treth a dalwyd
Mae'r data hyn ar taliadau Treth Trafodiadau Tir a dderbyniwyd yn wahanol i rai a nodwyd yn Ffigur 2.3 gan eu bod yn ymwneud â'r taliadau a dderbyniwyd bob mis (cyfeirir at hyn yn aml fel 'ar sail arian parod'). Mae hyn yn wahanol i dablau cynharach yn y datganiad hwn sy'n seiliedig ar drafodiadau a oedd mewn grym yn ystod y mis.
Mae gwahaniaeth ym mis Ebrill 2018 gan mai dim ond yn ystod y mis hwnnw y dechreuodd Awdurdod Cyllid Cymru gasglu'r dreth. Felly, nid oedd unrhyw daliadau yn ymwneud â thrafodiadau a oedd mewn grym yn ystod misoedd blaenorol yn berthnasol.
Ac eithrio trafodiad prif llinellau’r cymoedd (a disgrifir o dan Ffigur 2.3):
- roedd y derbyniadau misol uchaf a welwyd hyd yma ym mis Rhagfyr 2019 (£30.5 miliwn)
- roedd derbyniadau rhwng mis Ebrill a mis Medi 2020 yn sylweddol is na'r un misoedd yn 2019. Yn debyg i ystadegau eraill a gyflwynir yn y datganiad hwn, mae hwn oherwydd effaith y coronafeirws (COVID-19)
Atodiad A: Dadansoddiad o ddiwygiadau
Rydym yn edrych yma ar effaith y diwygiadau rheolaidd a wneir i ystadegau'r Dreth Trafodiadau Tir. Rydym yn dadansoddi'r gwahaniaethau rhwng yr amcangyfrifon cyntaf, ail a thrydydd a gyhoeddwyd ar gyfer mis. Mae hyn ar gyfer nifer y trafodiadau a’r dreth sy'n ddyledus.
Er enghraifft, cyhoeddon ni tri amcangyfrif ar gyfer mis Gorffennaf 2020. Fe wnaethom gyhoeddi’r amcangyfrif cyntaf ar 21 Awst, yr ail amcangyfrif ar 25 Medi a'r trydydd amcangyfrif ar 19 Hydref.
Mae Ffigur A1 yn dangos bod lefelau uwch o adolygiadau i’w gweld yn gyffredinol yn y misoedd cynharaf y dechreuodd Awdurdod Cyllid Cymru gasglu Treth Trafodiadau Tir. Felly y mae pethau, yn arbennig ar gyfer y dreth sy’n ddyledus ar drafodiadau sydd â’r dyddiad dod i rym ym mis Ebrill 2018, pan roedd 30% o gynnydd yn amcangyfrif y dreth sy’n ddyledus (o’r amcangyfrif cyntaf i’r ail amcangyfrif am y mis). Disgwylid diwygio ym mis Ebrill 2018 oherwydd byddai defnyddwyr yn llai cyfarwydd â’r system, a hefyd oherwydd bod dyddiad terfynol cynharach wedi cael ei ddefnyddio yn y mis canlynol i echdynnu’r data.
Fodd bynnag, mae’r ffigwr ar gyfer Ebrill 2018 o 30% yn y dreth sy’n ddyledus lawer yn uwch na’r ffigwr cyfatebol yn nifer y trafodiadau (11%). Yr esboniad yw nad oedd Awdurdod Cyllid Cymru wedi cael gwybod am rai trafodiadau mawr, sydd â dyddiad dod i rym yn hwyr ym mis Ebrill 2018, tan yn ddiweddarach ym mis Mai (cyn y terfyn llenwi, sef 30 diwrnod, ond ar ôl y dyddiad terfynol ar gyfer eu cyhoeddi ym mis Ebrill).
Mae Ffigur A1 hefyd yn dangos bod lefelau’r diwygiadau wedi gostwng yn gyffredinol dros amser. Ers mis Hydref 2018, mae'r adolygiadau rhwng yr amcangyfrif misol cyntaf a'r ail yn gyffredinol wedi bod rhwng 0 a 3%. Yr eithriadau diweddar oedd:
- Mis Mehefin 2019 pan oedd y dreth yn ddyledus i fyny 9% rhwng yr amcangyfrif cyntaf a'r ail amcangyfrif
- Mis Medi 2019 (adolygwyd y dreth oedd yn ddyledus i fyny 16%)
- Mis Ionawr 2020 (adolygwyd y dreth oedd yn ddyledus i fyny 27%)
Yn gyffredinol, mae’r eithriadau hyn oherwydd nifer fechan o ffurflenni gwerth mwy yn cyrraedd tua diwedd y cyfnod hysbysu 30 diwrnod.
Mae’r lefel is o ddiwygiadau a welir yn gyffredinol yn debygol fod hyn wedi digwydd yn rhannol am fod cyfreithwyr a thrawsgludwyr sy’n llenwi’r ffurflenni yn dod yn fwy cyfarwydd â’r system. Mae hyn yn gyson â gostyngiad cyffredinol yn yr amser mae’n ei gymryd i anfon adroddiadau at Awdurdod Cyllid Cymru dros yr un cyfnod (nid yw hyn wedi’i ddangos yn y tablau na’r siartiau).
Gallai rhai materion tymhorol ddylanwadu ar ddiwygiadau i’r data. Er enghraifft, diwygion ni mwy ar amcangyfrifon mis Gorffennaf 2018 na’r misoedd o’i gwmpas. Fodd bynnag, nid ydym yn gweld unrhyw batrymau tymhorol amlwg yn y data ar gyfer 2019 ac yn 2020 hyd yn hyn. Ond, bydd angen i ni gael o leiaf flwyddyn arall o ddata i asesu unrhyw faterion tymhorol sy’n gysylltiedig â’r data.
Diwygiadau rhwng yr ail a thrydydd amcangyfrifon cyhoeddedig
Mewn taenlen a gyhoeddir ochr yn ochr â’r datganiad ystadegol hwn, mae Tablau 1 a 2 yn dangos y gwahaniaeth rhwng yr amcangyfrifon cyhoeddegig cyntaf, ail a thrydydd ar gyfer mis.
Rydym yn gweld cynnydd cymharol fach a rhwng yr ail amcangyfrif a’r trydydd amcangyfrif am fis. Yn gyffredinol, felly y mae pethau hefyd gyda’r amcangyfrifon hwyrach am fis (ni ddangosir hyn yn y tablau). Fodd bynnag, gwellir gweld gostyngiadau yn yr ail amcangyfrif, y trydydd amcangyfrif a’r amcangyfrifon hwyrach o’r dreth sy’n ddyledus am fis. Y rheswm am hyn yw bod y data’n cael ei ddangos yn net o unrhyw ad-daliadau am drafodiadau preswyl cyfradd uwch. Gellir hawlio’r ad-daliadau hyn sawl blwyddyn ar ôl y dyddiad pryd daw’r trafodiad gwreiddiol i rym. Rydym yn dadansoddi ad-daliadau yn adran 6 o'r datganiad ystadegol hwn.
Yn y dyfodol, gallen ni fod yn ystyried cymhwyso ffactor grosio i amcangyfrifon cyntaf mis. Gallai hyn fod yn gymorth i ostwng nifer y diwygiadau sydd eu hangen ar amcangyfrif cyntaf y mis. Gan fod y data’n ymddangos yn anwadal hyd yma, mae’n debygol y bydd angen i ni gael sawl blwyddyn o ddata Treth Trafodiadau Tir i gyfrifo ffactorau grosio priodol.
Yn gyffredinol, rydym yn gweld diwygiadau mwy o faint yn y data ar drafodiadau amhreswyl nag ar drafodiadau preswyl. Mae hyn yn adlewyrchu natur anwadal y trafodiadau amhreswyl, a’r ffaith eu bod yn fwy o faint yn aml.
Dolenni i’r tudalennau gwybodaeth allweddol am ansawdd a rhestr termau
Ein tudalen gwybodaeth allweddol am ansawdd yn disgrifio sut mae eing hystadegau’r Dreth Trafodiadau Tir yn bodloni'r Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau ynghyd â dimensiynau gwerth, dibynadwyedd ac ansawdd.
Rydym yn diffinio termau perthnasol yn y rhestr termau fel y’u defnyddir yn y datganiad.
Adborth a manylion cyswllt
Byddem yn ddiolchgar iawn o’ch adborth ar yr ystadegau hyn, er mwyn ein helpu i'w gwella. Cysylltwch â ni gan ddefnyddio'r manylion isod.
Adam Al-Nuaimi
Rhif ffôn: 03000 254 670
E-bost: data@acc.llyw.cymru
Rydym yn croesawu galwadau a gohebiaeth yn Gymraeg.
Cyfryngau
Rhif ffôn: 03000 254 770
E-bost: newyddion@acc.llyw.cymru
Rydym yn croesawu galwadau a gohebiaeth yn Gymraeg.
