Ystadegau'r farchnad lafur (Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth): 2020

Mae'r Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth (APS) yn cyfuno samplau wedi'u hatgyfnerthu o’r Arolwg o'r Llafurlu (LFS), ac yn darparu data treigl dros bedwar chwarter o'r flwyddyn ar y farchnad lafur ar gyfer gwledydd a rhanbarthau'r Deyrnas Unedig, a hefyd ar gyfer ardaloedd lleol. Ar gyfer Cymru, mae'r APS yn cynnwys sampl o tua 18,000 o aelwydydd bob blwyddyn.

Mae’r LFS yn parhau i fod y brif ffynhonnell ar gyfer prif ddangosyddion am y farchnad lafur ar lefel Cymru. Mae maint sampl mwy’r APS yn caniatáu amcangyfrifon ar lefel awdurdod lleol ac ar gyfer is-grwpiau o’r boblogaeth.

Mae'r data ar gyfer y cyfnod hwn yn cwmpasu naw mis o'r pandemig coronafeirws (COVID-19), yn ogystal â thri mis cyn dechrau’r pandemig, ac felly dylid ei drin yn ofalus.  Yn y Datganiad trosolwg o'r farchnad lafur, rydym wedi cynnwys dadansoddiad o ffynonellau data sy'n rhoi arwyddion mwy amserol ar sut mae'r pandemig yn effeithio ar y farchnad lafur yng Nghymru.

Caiff ymatebion yr APS eu pwysoli i amcanestyniadau poblogaeth swyddogol. Gan fod yr amcanestyniadau presennol yn seiliedig ar 2018 maent ar sail tueddiadau demograffig cyn y pandemig COVID-19. Mae Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dadansoddi cyfansymiau'r boblogaeth a ddefnyddir yn y broses bwysoli ac efallai yn gwneud addasiadau os yw'n briodol. Mae'r cyfraddau a gyhoeddir o'r LFS yn parhau i fod yn gadarn; fodd bynnag, dylid bod yn ofalus wrth ddefnyddio lefelau a newidiadau mewn lefelau. Bydd hyn yn effeithio'n arbennig ar amcangyfrifon ar gyfer gwlad enedigol, cenedligrwydd, ethnigrwydd ac anabledd. Rydym wedi dileu'r adran ar nodweddion gwarchodedig yn y pennawd hwn dros dro nes bod unrhyw addasiadau angenrheidiol wedi'u gwneud. Dangosodd y data diweddaraf newidiadau mewn cyflogaeth i rai grwpiau a allai fod o ganlyniad i fater pwysoli'r boblogaeth, ac nid adlewyrchu gwir newidiadau. Mae'r data hwn ar gael o hyd ar StatsCymru.

Cyflogaeth

• Roedd y gyfradd gyflogaeth ar gyfer y boblogaeth 16 i 64 oed yng Nghymru yn 72.8%, i lawr 0.3 pwynt canran ers yr un cyfnod flwyddyn ynghynt. Roedd y gyfradd gyflogaeth yn y DU yn 75.5%, i lawr 0.4 pwynt canran ers yr un cyfnod flwyddyn ynghynt.
• Ers 2001, cynyddodd y gyfradd gyflogaeth o 5.7 pwynt canran yng Nghymru ac o 3.0 pwynt canran yn y DU.
• Roedd y cyfraddau cyflogaeth amcangyfrifedig uchaf yn Sir Fynwy (80.0%), Sir y Fflint (78.6%)  a Chasnewydd (77.0%).
• Roedd y cyfraddau cyflogaeth amcangyfrifedig isaf ym Merthyr Tudful (65.8%), Rhondda Cynon Taf (67.3%) ac Sir Ddinbych (69.3%).

Diweithdra

• Roedd y gyfradd ddiweithdra ar gyfer y boblogaeth 16 oed a throsodd yng Nghymru yn 3.7% (i lawr 0.3 pwynt canran ers yr un cyfnod flwyddyn ynghynt). Roedd y gyfradd ddiweithdra yn y DU yn 4.5% (i fyny 0.7 pwynt canran ers yr un cyfnod flwyddyn ynghynt).
• Ers 2001, mae’r gyfradd diweithdra wedi syrthio 1.8 pwynt canran yng Nghymru a 0.9 pwynt canran yn y DU.
• Roedd y cyfraddau diweithdra amcangyfrifedig isaf yng Sir Gaerfyrddin (2.3%), Sir Benfro (2.5%) a Chaerdydd (2.6%).
• Roedd y cyfraddau diweithdra amcangyfrifedig uchaf ym Merthyr Tudful (7.5%), Caerffili (5.6%) ac Rhondda Cynon Taf (5.4%).
• Sylwch fod data ar gyfer Castell-nedd Port Talbot a Phen-y-bont ar Ogwr wedi'u hatal oherwydd maint sampl annigonol.

Diweithdra ieuenctid

• Roedd y gyfradd diweithdra ieuenctid yng Nghymru yn 10.9%, sy’n llai na chyfradd y DU sef 13.3%.
• Ers 2001, mae’r gyfradd diweithdra ieuenctid wedi syrthio 3.3 pwynt canran yng Nghymru, ond cododd 1.5 pwynt canran yn y DU.

Diweithdra hirdymor

• Roedd 24.7% o bobl ddi-waith yng Nghymru wedi bod yn ddi-waith am 12 mis neu ragor. Mae hyn yn cymharu â 20.2% yn y DU.

Anweithgarwch economaidd (ac eithrio myfyrwyr)

• Roedd y gyfradd anweithgarwch economaidd ar gyfer y boblogaeth 16 i 64 oed yng Nghymru yn 20.1% (i fyny 0.2 pwynt canran ers yr un cyfnod flwyddyn ynghynt). Roedd y gyfradd anweithgarwch economaidd yn y DU yn 17.1% (i lawr 0.3 pwynt canran ers yr un cyfnod flwyddyn ynghynt).
• Ers 2001, mae’r gyfradd anweithgarwch economaidd wedi syrthio 6.2 pwynt canran yng Nghymru a 4.3 pwynt canran yn y DU.
• Roedd y cyfraddau anweithgarwch economaidd amcangyfrifedig isaf yn Sir Fynwy (13.6%), Bro Morgannwg (16.1%) a Caerdydd (16.4%).