Mae adnod ar-lein newydd, sydd eisoes wedi cofnodi bron 350,000 o enwau lleoedd hanesyddol yng Nghymru gan gadw eu pwysigrwydd hanesyddol am genedlaethau.
Cyhoeddwyd y cynnwys hwn dan weinyddiaeth Llywodraeth Cymru 2016 i 2021
Nod Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru yw hyrwyddo etifeddiaeth gyfoethog Cymru o enwau lleoedd drwy’r oesoedd ac annog eu defnydd cyfoes. Y rhestr statudol yw’r cyntaf o’i fath yn y DU ac mae’n cael ei lansio gan Ysgrifennydd yr Economi mewn digwyddiad yn yr Hen Lyfrgell yng Nghaerdydd.
Mae’r rhestr ar-lein yn tynnu enwau lleoedd ynghyd a gasglwyd o amrywiaeth o ffynonellau hanesyddol. Mae’n rhoi cipolwg diddorol iawn ar ddefnydd tir, archaeoleg a hanes Cymru ac yn adlewyrchu sut mae enwau lleoedd wedi datblygu dros ganrifoedd o fywyd Cymru.
Dywedodd Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi:
“Mae enwau lleoedd hanesyddol Cymru yn rhan bwysig o’n hanes a’n diwylliant a dyna pam roedd Llywodraeth Cymru wedi gofyn am restr statudol yn ei Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru).
“Mae’n un o gyfres o fentrau hanesyddol arloesol a gyflwynwyd gan y Ddeddf ar gyfer Cymru ac mae’n bwysig pwysleisio bod y rhestr rydyn ni’n ei lansio heddiw, gyda bron 350,000 o gofnodion eisoes, yn ddim ond y dechrau.
"Gyda chymorth parhaus gan Lywodraeth Cymru, bydd y rhestr yn parhau i dyfu i gofnodi etifeddiaeth gyfoethog o enwau lleoedd hanesyddol ein gwlad. Bydd yn helpu i bwysleisio eu gwerth i’n treftadaeth ac yn annog unigolion a chyrff cyhoeddus i gadw’r enwau gwerthfawr hyn yn fyw.”
Dywedodd Dr Eurwyn Wiliam, Cadeirydd Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru a gasglodd yr enwau ar ran Llywodraeth Cymru:
“Rydym yn falch iawn o gael lansio’r wefan arloesol heddiw. Gwerth aruthrol enwau lleoedd hanesyddol yw y gallant gofnodi pobl, arferion, henebion, neu ddigwyddiadau’r gorffennol, sydd weithiau wedi mynd yn angof, a’u gosod mewn amser ar y dirwedd.
“Mae astudio’r enwau hyn yn rhoi gwybodaeth am amgylchiadau, brwydrau, goresgyniadau, a chwyldroadau diwydiannol ac amaethyddol y gorffennol. Maen nhw’n elfen hynod bwysig o amgylchedd hanesyddol Cymru ac rydym yn gobeithio y bydd llawer o bobl yn mwynhau defnyddio’r wefan newydd hon i ddysgu mwy am enwau lleoedd hanesyddol Cymru a chydnabod eu gwerth.”
Ceir Rhestr Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru yma: https://enwaulleoeddhanesyddol.cbhc.gov.uk/ (dolen allanol)