Rheolaethau a seilwaith ffiniau ar ôl ymadael â'r UE

Mae'r canllawiau hefyd yn rhoi trosolwg o'r gofynion ar ôl gadael yr UE ar gyfer gwiriadau ar y ffin ar nwyddau sy'n symud rhwng yr Undeb Ewropeaidd (UE) a'r Deyrnas Unedig (DU).

Daeth ymadael â’r UE aelodaeth y DU o'r Farchnad Sengl a'r Undeb Tollau i ben. Drwy gyfres o reolau a rheoliadau a rennir, roedd yr undeb tollau wedi caniatáu i bobl a nwyddau symud yn rhwydd drwy'r aelod-wladwriaethau.

Mae ein hymadawiad wedi cael effaith ar nwyddau misglwyf a ffisiechydol (SPS) sy'n cael eu mewnforio a'u hallforio rhwng yr UE a'r DU. Mae nwyddau SPS yn cynnwys anifeiliaid byw a phlanhigion. Byddant yn destun gwiriadau ychwanegol mewn mannau mynediad. Diben y gwiriadau hyn yw diogelu bioddiogelwch a diogelwch bwyd.

Bydd y gwiriadau hyn yn cael eu cynnal mewn safleoedd rheoli ffiniau (BCPs). Maent yn cael eu datblygu ledled y DU ar hyn o bryd mewn porthladdoedd sy'n mewnforio nwyddau SPS o'r UE.

Mae BCPs eisoes yn bodoli ym meysydd awyr a phorthladdoedd y DU sydd wedi bod yn mewnforio o wledydd y tu allan i'r UE. Cyfeirir at hyn weithiau fel masnach Gweddill y Byd. Rhaid datblygu'r seilwaith i ddarparu'r gwiriadau hyn yn awr mewn porthladdoedd a meysydd awyr sy'n bwyntiau mynediad ar gyfer nwyddau o'r UE yn unig.

Mae'r gwiriadau a gynhelir ar BCPs ar y nwyddau hyn yn cynnwys gwiriadau dogfennol, hunaniaeth a chorfforol. Maent wedi'u hanelu'n bennaf at ddiogelu bioddiogelwch y DU. Byddant hefyd yn sicrhau iechyd y cyhoedd a lles anifeiliaid drwy reoli clefydau a rhywogaethau goresgynnol.

Mae'r nwyddau sydd i'w gwirio yn cynnwys:

• planhigion
• cynhyrchion sy'n dod o anifeiliaid
• anifeiliaid byw a
• bwyd a bwyd anifeiliaid risg uchel nad yw'n dod o anifeiliaid

Bydd yr arolygiadau hyn yn cael eu cynnal gan yr awdurdod dynodedig ar gyfer y mathau o nwyddau. Awdurdodau Lleol neu Awdurdodau Iechyd Porthladdoedd a'r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion sy'n gyfrifol am gynnal y rhan fwyaf o'r gwiriadau. Mae Llywodraeth Cymru yn darparu cymorth ariannol ar gyfer costau cychwyn er mwyn gweithredu'r dyletswyddau hyn. Llywodraeth Cymru sy'n arwain y Rhaglen.

Mae’r Llywodraeth, o’r dechrau, wedi disgwyl i Lywodraeth y DU dalu am y cyfleusterau hyn. Y rheswm am hyn yw bod nhw a’r seilwaith cysylltiedig yn bwysau newydd, a achoswyd gan Brexit. Ond, mae Llywodraeth Cymru wedi cadarnhau'n ddiweddar i Awdurdodau Lleol ei bod yn barod i ddarparu rhagor o gymorth ariannol yn 2022-23. Mae hyn ar gyfer y costau cychwynnol y bydd angen eu hysgwyddo er mwyn cyflawni’r dyletswyddau a fydd yn ofynnol.

Bydd Cymru'n datblygu'r seilwaith i gynnal y gwiriadau hyn ym mhorthladdoedd:

• Caergybi ar Ynys Môn yn y gogledd
• Doc Penfro ac Abergwaun yn y De Orllewin

Mae'r porthladdoedd hyn yn ymdrin â symud nwyddau rhwng y DU a'r UE. 

Heb BCPs, ni fyddai'r porthladdoedd hyn yn gallu mewnforio'r mathau hyn o nwyddau. Byddai hyn yn niweidio hyfywedd y porthladdoedd, y gwerth y maent yn ei roi i'r rhanbarth ac yn effeithio ar y gadwyn gyflenwi. Mae sefydlu BCPs o arwyddocâd cenedlaethol a lleol i'r rhanbarth, Cymru a'r DU.

Caergybi

Porthladd Caergybi yw'r man mynediad ac ymadael allweddol ar gyfer nwyddau a gludir rhwng y DU a Gweriniaeth Iwerddon. Dyma'r ail borthladd fferi gyrru i mewn ac allan prysuraf yn y DU. Mae'n darparu cyswllt hanfodol yn y gadwyn gyflenwi ar gyfer busnesau ledled Cymru, y DU ac Iwerddon.

Cyhoeddodd Gweinidogion Cymru y penderfyniad i leoli'r safle rheoli ffiniau sy'n gwasanaethu porthladd Caergybi ar 12 Mawrth 2021 ym Mhlot 9, Parc Cybi, Caergybi. Llywodraeth Cymru sy'n berchen ar y safle.

Ceisir caniatâd cynllunio drwy Orchymyn Datblygu Statudol o dan adran 59(3) o Ddeddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990. Mae cyfnodau o ymgynghori â rhanddeiliaid cyhoeddus a thechnegol bellach wedi cau. Gallwch weld yr ymatebion i'r ymgynghoriad, ynghyd â'r wybodaeth ddiweddaraf am brosiect Caergybi ar Gyfleusterau Ffiniau Mewndirol (ar inlandborderfacilities.uk).

Ochr yn ochr â darparu'r cyfleusterau parhaol yng Nghaergybi, rydym yn gweithio ar drefniadau dros dro. Bydd y rhain yn caniatáu llif nwyddau, tra'n sicrhau'r gwiriadau angenrheidiol i gyfyngu'r risg i fioddiogelwch a diogelwch bwyd.

Rhagor o wybodaeth:

Llywodraeth Cymru Datganiad Ysgrifenedig: Y Diweddaraf am Safleoedd Rheoli Ffin 10 Mawrth 2022
Llywodraeth Cymru Datganiad Ysgrifenedig: Y diweddaraf am y Seilwaith Rheoli ar y Ffiniau 19 Ionawr 2022
Llywodraeth Cymru Datganiad Ysgrifenedig: Cyhoeddi Lleoliadau Safleoedd Rheoli Ffiniau 12 Mawrth 2021

De-orllewin Cymru

Yn Ne Cymru, bydd angen cyfleusterau BCP ar borthladdoedd Doc Penfro ac Abergwaun i barhau i fewnforio nwyddau penodol.

Yr ydym yn canolbwyntio ar gyflwyno cyfleusterau dros dro a fydd yn caniatáu i nwyddau barhau i lifo drwy'r porthladdoedd. Bydd hyn yn sicrhau bod gwiriadau angenrheidiol yn cael eu cynnal i gyfyngu ar y risg i fioddiogelwch a diogelwch bwyd.

Byddwn yn parhau i gyhoeddi unrhyw ddiweddariadau ar BCP De-orllewin Cymru ar-lein.

Ar 28 Ebrill 2022, cyhoeddodd Llywodraeth y DU y byddai rheolaethau mewnforio pellach y bwriadwyd iddynt ddod i rym ym mis Gorffennaf 2022 yn cael eu gohirio.

Mae'r rheolaethau sydd eisoes wedi'u cyflwyno yn parhau i fod ar waith a bydd y trefniadau presennol sydd ar waith ar gyfer masnach o Ynys Iwerddon yn parhau.

Senedd y DU: Statement made on 28 April
Welsh Government: Datganiad Ysgrifenedig: Y Diweddaraf am Fesurau Rheoli Ffin 28 Ebrill 2022
Cabinet Datganiad Llafar: Mesurau Rheoli Ffin 3 Mai 2022

O ganlyniad i ymadael â'r UE, bydd Llywodraeth y DU yn cyflwyno rheolaethau newydd ar y ffin ar nwyddau sy'n symud rhwng y DU a'r UE. Mae rheolaethau'n cael eu cyflwyno fesul cam, sef 1 Ionawr, 1 Gorffennaf, 1 Medi ac 1 Tachwedd 2022.

Masnachwyr a chludwyr sy'n symud nwyddau o Iwerddon i Brydain Fawr noder

Ar 15 Rhagfyr 2021, cyhoeddodd Llywodraeth y DU ei bod yn gohirio cyflwyno’r rheolaethau arfaethedig ar gyfer mewnforion o ynys Iwerddon. Roedd y rhain i fod i ddechrau ar 1 Ionawr 2022. Mae hyn yn golygu y bydd y trefniadau presennol yn parhau ar gyfer nwyddau sy'n symud yn uniongyrchol o Iwerddon i Brydain Fawr hyd nes y rhoddir rhybudd pellach.

Mae'r rheolaethau arfaethedig hyn ar gyfer nwyddau sy'n symud rhwng Iwerddon a Phrydain Fawr wedi'u gohirio, nid eu dileu. Dylai busnesau barhau i weithredu a pharatoi ar gyfer cyflwyno rheolaethau mewnforio ac tollau newydd yn y DU yn 2022.

Dylai busnesau, cludwyr a chadwyni cyflenwi ar y ffin sicrhau eu bod wedi'u paratoi'n llawn ar gyfer y rheolaethau hyn. Dylech gofio y gallai'r amser arweiniol cyn eu cychwyn, ar ôl ei gyhoeddi, fod yn eithaf byr.

Beth fydd angen i chi ei wneud

Cyflwynwyd rheolaethau mewnforio newydd ar gyfer nwyddau sy'n symud o'r UE i Brydain Fawr ar 1 Ionawr 2022. Ar gyfer masnach rhwng ynys Iwerddon a Phrydain Fawr, mae'r gwiriadau hyn wedi'u gohirio. Mae canllawiau gan Lywodraeth y DU ar sut i baratoi isod.

Busnesau: beth allwch chi ei wneud i baratoi ar gyfer newidiadau rheoli ffiniau

1. Cwblhewch ddatganiadau tollau llawn ar fewnforion o'r UE pan fyddwch chi neu'ch anfonwr cludo nwyddau yn dod â nhw i Brydain Fawr. Mae hyn yn golygu na allwch oedi mwyach cyn gwneud datganiadau tollau mewnforio. 
   
   Gallwch ddod o hyd i ganllaw cam wrth gam i gwblhau datganiadau tollau amser real ar GOV.UK. 
   
   Gallwch hefyd wneud cais am awdurdodiad i ddefnyddio datganiadau symlach ar gyfer mewnforion. Mae hyn yn caniatáu i chi symud nwyddau i weithdrefn dollau heb orfod darparu datganiad tollau llawn. Gall gymryd hyd at 60 diwrnod calendr i gwblhau'r gwiriadau sydd eu hangen. Canllawiau ar gyfer defnyddio datganiadau symlach ar gyfer mewnforion ar GOV.UK. 
2. Profi bod nwyddau'n bodloni'r rheolau tarddiad er mwyn defnyddio tariffau ffafriol. Gwybodaeth am reolau tarddiad nwyddau sy'n symud rhwng y DU a'r UE ar GOV.UK. 
3. Rhaghysbysiad wrth fewnforio y nwyddau canlynol o'r UE i Brydain Fawr: 
   y rhan fwyaf o gynhyrchion sy'n dod o anifeiliaid 
   sgil-gynhyrchion anifeiliaid 
   bwyd a bwyd anifeiliaid risg uchel nad yw'n dod o anifeiliaid 
   planhigion a chynhyrchion planhigion a reoleiddir 
   
   Ar gyfer cynhyrchion sy'n dod o anifeiliaid, sgil-gynhyrchion anifeiliaid a bwyd anifeiliaid risg uchel nad ydynt yn dod o anifeiliaid, cofrestrwch ar gyfer Mewnforio cynhyrchion, anifeiliaid, system bwyd a bwyd anifeiliaid (IPAFFS) ar GOV.UK. 
   
   Os ydych yn newydd i'r broses o roi gwybod ymlaen llaw am blanhigion a chynhyrchion planhigion o 1 Ionawr 2022, dylech gofrestru ar gyfer IPAFFS a'i ddefnyddio. Dylai mewnforwyr sy'n defnyddio system TG PEACH ar gyfer rhaghysbysiadau barhau i wneud hynny nes eu bod wedi'u cyfarwyddo i symud i IPAFFS yn 2022. Mae canllawiau pellach ar fewnforio planhigion a chynhyrchion planhigion o'r UE i Brydain Fawr a Gogledd Iwerddon ar gael ar GOV.UK.
   
   Cofrestrwch ar gyfer y system TG berthnasol ar gyfer cynhyrchion anifeiliaid (ar GOV.UK) a phlanhigion (ar GOV.UK) sydd bellach i sicrhau bod eich busnes wedi paratoi. 

Cludwyr a chwmnïau cludo nwyddau: gwybod ymlaen llaw am reolau newydd ar gyfer symud nwyddau

• Darllenwch y canllawiau GOV.UK ar gyfer cludwyr sy'n cludo nwyddau rhwng Prydain Fawr a'r UE gan RoRo freight: canllawiau i gludwyr ar GOV.UK. 
• Cofrestrwch ar gyfer y Gwasanaeth Symud Cerbydau Nwyddau (GVMS) i symud unrhyw nwyddau rhwng Prydain Fawr a'r UE. Mae'r system GVMS yn galluogi symud nwyddau'n gyflym ac yn effeithlon a chaiff ei defnyddio gan lawer o borthladdoedd y DU. Mae rhestr lawn o borthladdoedd GVMS ar gael yn GOV.UK. Os nad ydych wedi cofrestru, ni fyddwch yn gallu mynd ar fwrdd y fferi na'r wennol a chroesi ffin Prydain/UE. 
  
  Cofrestrwch ar gyfer GVMS nawr ar GOV.UK.
  
  Bydd angen tystlythyrau datganiad ymlaen llaw ar borthladdoedd sy'n defnyddio GVMS i reoli nwyddau. Maent i'w cysylltu â'i gilydd o fewn un cyfeirnod, o'r enw Cyfeirnod Symud Nwyddau (GMR). Bydd angen i'r gyrrwr gyflwyno GMR dilys i'r cludwr i'w wirio. Gallwch gael GMR ar GOV.UK.
• Chwilio am reolau newydd ar gyfer defnyddwyr cerbydau masnachol sy'n gweithredu yn yr UE ar GOV.UK.

Bydd gofynion newydd pellach yn cael eu cyflwyno gan Lywodraeth y DU ar gyfer mewnforio rhai nwyddau sy'n ddarostyngedig i reolaethau SPS i Brydain Fawr o'r UE o 1 Gorffennaf 2022. Mae'r gofynion yn berthnasol i fewnforion:

• y rhan fwyaf o gynhyrchion sy'n dod o anifeiliaid
• sgil-gynhyrchion anifeiliaid
• bwyd a bwyd anifeiliaid risg uchel nad yw'n dod o anifeiliaid
• planhigion a chynhyrchion planhigion a reoleiddir

Disgwylir i'r nwyddau hyn fod yn destun gofynion ardystio newydd a gwiriadau dogfennol o bell. Gallant hefyd fod yn destun gwiriadau ffisegol a hunaniaeth mewn safle rheoli neu bwynt rheoli ar y ffin. Disgwylir i'r gofynion newydd hyn gan Lywodraeth y DU gael eu cyflwyno yn ôl math o nwyddau ar y dyddiadau canlynol:

O’r 1 Gorffennaf 2022

Disgwylir i'r holl archwiliadau ardystio, corfforol a hunaniaeth gael eu cyflwyno ar gyfer y nwyddau canlynol:

• pob sgil-gynhyrchion anifeiliaid a reoleiddir sy'n weddill
• pob planhigyn risg is a chynnyrch planhigion
• pob cynnyrch cig a chig
• pob bwyd risg uchel sy'n weddill nad yw'n dod o anifeiliaid.

O’r 1 Gorffennaf 2022, bydd planhigion a chynhyrchion planhigion â blaenoriaeth uchel yn parhau i gael eu gwirio gan archwiliadau hunaniaeth a chorfforol.

Disgwylir i archwiliadau anifeiliaid byw ddechrau fesul cam gan symud yn raddol o'r pwynt cyrchfan i BCPs o’r 1 Gorffennaf 2022. Gwneir hyn wrth i gyfleusterau ddod ar gael a'u dynodi'n briodol.

O’r 1 Medi 2022

• Disgwylir i ardystiadau a gwiriadau ffisegol gael eu cyflwyno ar gyfer cynhyrchion llaeth.

O’r 1 Tachwedd 2022

• Disgwylir i ardystiadau a gwiriadau ffisegol gael eu cyflwyno ar gyfer yr holl gynhyrchion sy'n weddill o anifeiliaid. Mae'r rhain yn cynnwys cynhyrchion cyfansawdd a chynhyrchion pysgod.

Mae'r canllawiau canlynol ar gael:

• Cynhyrchion sy'n Dod o Anifeiliaid (ar GOV.UK)  
• Sgil-gynhyrchion anifeiliaid a bwyd a bwyd anifeiliaid risg uchel nad yw'n dod o anifeiliaid (ar GOV.UK)
• Planhigion a chynhyrchion planhigion (ar gov.uk)

Mae Llywodraeth y DU wedi datblygu microsafle mewnforion pwrpasol. Mae gwybodaeth ac asedau allweddol ar gael i'w lawrlwytho a'u rhannu gyda'ch rhwydweithiau a'ch cymunedau. Bydd angen i chi gael mynediad i'r safle hwn. Cofrestrwch i gael mynediad i ffeil Mewnforio Anifeiliaid Defra ar Dropbox a bydd Llywodraeth y DU yn rhoi mynediad i chi.

Rhagor o wybodaeth

• Cofrestrwch ar gyfer cylchlythyr Defra yr UE-GB (on confirmsubscription.com)
• Llinell Gymorth Tollau Tramor a Thollau EM - 0300 200 3700
• Ymholiadau Cyffredinol mewnforio ac allforio CThEM (gan gynnwys GVMS) - 0300 322 9434
• Ymholiadau cyffredinol ar-lein CThEM ar gyfer mewnforion ac allforion (ar GOV.UK)
• Mae gan DEFRA linellau cymorth ychwanegol hefyd (ar GOV.UK)