Pecyn cymorth ar gyfer mewnoli yng Nghymru - 5. Gwybodaeth a chyngor

Astudiaethau achos

Mae ein gwaith ymgysylltu ac ymgynghori â rhanddeiliaid wedi arwain at gasgliad o astudiaethau achos y gellir dwyn ynghyd pwyntiau dysgu allweddol oddi wrthynt. Mae’r dysgu hwn wedi’i ddistyllu isod.

Pwysau yn deillio o gostau a gorbenion mewnoli

Bu rhai rhanddeiliaid, yn enwedig mewn sefydliadau lled-sector cyhoeddus yng Nghymru lle mae allanoli yn fwy cyffredin, yn cynnig barn fwy pesimistaidd ar y gallu i fewnoli. Yma roedd ymdeimlad nad yw’r costau bob amser yn cael eu deall yn llawn a bod ymdeimlad nad yw rhai pobl yn deall y “costau go iawn o wneud pethau yn fewnol ac felly maent yn dueddol o ffafrio opsiynau mewnol”. Yn fwy penodol, bu pryder ynghylch pwysau gorbenion newydd mewn gweinyddiaeth gyffredinol, rheoli cadwyni cyflenwi a llywio cyfundrefnau rheoleiddio a gofynion archwilio cymhleth. Mae arlwyo yn sefyll allan fel maes gwasanaeth penodol lle mae’r her yn fwyaf amlwg, lle mae allanoli yn cael ei arfer fel modd o sicrhau arbenigedd i liniaru’r pwysau gorbenion y soniwyd amdanynt. Fodd bynnag, nid yw’r her hon yn anorchfygol, gellir rhannu pwysau gorbenion a chostau arbenigedd ar draws cyrff cyhoeddus ac awdurdodau lleol.

Y manteision a’r cyfleoedd i arloesi y mae mewnoli yn eu datgloi

Y prif ysgogiad polisi dros fewnoli sector cyhoeddus, o safbwynt Llywodraeth Cymru, yw dilyn agenda cymdeithasol gyfiawn, gwaith teg dros Gymru. Yn wir, mae’r gallu i gyrff cyhoeddus a sefydliadau feithrin arferion cymdeithasol gyfiawn, gwaith teg yn un o fuddion allweddol mewnoli am ei fod yn gweithio i fynd ati i ddad-ariannoli cyflenwi sector cyhoeddus a mynd i’r afael â’r echdyniad o gyfoeth sydd ynghlwm wrtho. I ddarllen mwy am rôl ariannoli, preifateiddio ac allanoli mewn echdynnu cyfoeth o wasanaethau cyhoeddus, gweler pennod ‘Wrecking the Foundational’ in: Foundational Economy Collective (2018). Foundational Economy: The Infrastructure of Everyday Life. Manchester University Press.

Mae llawer o’n gwaith ymgysylltu ag awdurdodau contractio sydd wedi ymgysylltu â mewnoli wedi taflu goleuni ar gyfleoedd i arloesi mewn cyflenwi gwasanaethau o ganlyniad uniongyrchol i fewnoli lle mae’r ffiniau o amgylch manylebau gwasanaethau, sy’n hanfodol ar gyfer contractio allanoli, yn cael eu diddymu. Mae enghreifftiau yma’n cynnwys:

• arloesi mewn gwasanaethau hamdden, lle mae mewnoli wedi galluogi datblygu dull gweithgar o fyw tuag at ddarpariaeth gofal cymdeithasol ac integreiddio’n well â gwasanaethau iechyd i sicrhau datblygiadau a fydd yn gweld pobl leol yn fwy iach a gweithgar – gan leddfu pwysau ar adnoddau gwasanaethau iechyd yn y tymor hwy.
• Mewnoli atgyweiriadau a chynnal a chadw tai yn galluogi rhaglen ehangu sgiliau a recriwtio’n lleol drwy sicrhau bod staff a drosglwyddwyd drwy TUPE yn cael eu cefnogi i ddysgu crefftau newydd ac yn creu cyfleoedd i bobl leol a grwpiau sydd wedi’u tangynrychioli’n draddodiadol  yn y diwydiant gael mynediad at hyfforddeiaethau newydd.

Mae mewnoli hefyd yn cynnig cyfle i sefydlu mwy o reolaeth dros gadwyni cyflenwi contractau ymylol i gynorthwyo datblygiad economaidd lleol o blaid pobl, y blaned a’r lle. Er enghraifft, ar ôl mewnoli gwasanaethau arlwyo ar fwrdd eu trenau, mae Trafnidiaeth Cymru wedi anelu i ddefnyddio eu galw am gyflenwad bwyd i gefnogi cwmnïau Cymreig cynhyrchiol yn unol ag uchelgais Llywodraeth Cymru i gefnogi’r economi sylfaenol yng Nghymru.