Agweddau’r cyhoedd tuag at gosbi plant yn gorfforol: arolwg cam 7, Tachwedd 2023

Mae cymharu canfyddiadau sydd wedi'u marcio â seren (*) yn ystadegol arwyddocaol, hynny yw, maent yn debygol o adlewyrchu gwahaniaeth gwirioneddol dros amser neu rhwng grwpiau poblogaeth.

Prif ganfyddiadau

Agweddau tuag at smacio

Yn yr arolwg diweddaraf roedd 29% yn cytuno a 55% yn anghytuno bod angen smacio plentyn weithiau. Mae'r bwlch hwn yn llai nag yn arolwg Tachwedd 2022 (27% yn cytuno, a 58% yn anghytuno) ac arolwg Mawrth 2022, a nododd y lefel uchaf o anghytuno (23% yn cytuno, a 62% yn anghytuno)*. 

Roedd y rhai â chyfrifoldebau gofalu am blant saith oed neu iau yn fwy tebygol o anghytuno bod angen smacio plentyn weithiau (65%), o'i gymharu â'r rhai nad oes ganddynt gyfrifoldebau gofal dros blant saith oed neu iau (52%)*. Mae hyn yn debyg i'r canlyniadau a gafwyd ar achlysuron blaenorol pan gynhaliwyd yr arolwg.

Mae'r farn yn parhau i fod yn gysylltiedig ag oedran gyda'r rhai dros 55 oed yn llawer mwy tebygol o gytuno 'ei bod hi weithiau’n angenrheidiol smacio plentyn'*.

Roedd mwy o ddynion yn cytuno â'r datganiad 'ei bod hi weithiau’n angenrheidiol smacio plentyn', sef 36%, o'i gymharu â 22% o fenywod yn yr arolwg diweddaraf*. Mae lefelau cytundeb dynion wedi cynyddu o'i gymharu â chanlyniadau Tachwedd 2022 (cytunodd 31%). 

Cytunodd 28% o'r rhai yng ngraddau cymdeithasol ABC1 (galwedigaethau rheolaethol a phroffesiynol i raddau helaeth) a 30% o'r rhai yng ngraddau cymdeithasol C2DE (galwedigaethau llaw yn bennaf), gyda'r datganiad 'ei bod hi weithiau’n angenrheidiol smacio plentyn'. Mae hyn yn debyg i ganfyddiadau arolygon blaenorol.

Gwybodaeth am y ddeddfwriaeth bresennol

Roedd 90% o'r ymatebwyr a holwyd ym mis Tachwedd 2023 yn credu'n gywir nad oedd y gyfraith yn caniatáu i rieni smacio eu plant. Dim ond 6% oedd yn credu bod y gyfraith yn caniatáu i rieni smacio ac roedd y 4% oedd yn weddill yn dweud eu bod yn ansicr. Mae'r canfyddiadau hyn yr un fath ag yr adroddwyd ym mis Tachwedd 2022. 

Roedd ymwybyddiaeth ar ei uchaf ymhlith menywod (94% yn erbyn 86% i ddynion) a'r rhai 35+ oed (92% yn hytrach na sgôr o 85% ymhlith pobl 16 i 34 oed). 

Nid oedd gwybodaeth am y gyfraith ar smacio yn amrywio yn ôl graddau cymdeithasol.

Ymwybyddiaeth o newidiadau i ddeddfwriaeth

Mae lefelau ymwybyddiaeth 'ddigymell' o'r newid mewn deddfwriaeth wedi gostwng ychydig. Yn ystod ton ddiweddaraf yr arolwg, nododd dwy ran o dair (66%) o'r bobl a holwyd eu bod yn ymwybodol o newidiadau i'r gyfraith yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yn ddigymell. Mae hyn yn cymharu â thua thri chwarter (73%) a oedd yn ymwybodol ym mis Tachwedd 2022*. Mae'r lefel bresennol yn cyfateb i'r hyn a nodwyd ym mis Mawrth 2022 (66%).

Ar lefel 'ddigymell', roedd gofalwyr plant saith oed neu iau yn fwy tebygol (70%) o fod yn ymwybodol o'r newid na'r rhai heb y cyfrifoldebau hyn (64%). 

Ar lefel 'ddigymell', roedd y rhai rhwng 16 i 34 oed yn llai tebygol (55%) o fod yn ymwybodol o'r newid mewn deddfwriaeth na'r rhai 35 i 54 oed (68%) a'r rhai 55+ oed (70%)*. 

Pan ofynnwyd iddynt sut roeddent yn credu bod y gyfraith wedi newid, soniodd 90% o'r rhai a ddywedodd, heb eu cymell, eu bod yn ymwybodol o newid mewn deddfwriaeth  a bod smacio / cosbi corfforol wedi'i wahardd [yn llwyr] / ei fod yn anghyfreithlon.

Pan ofynnwyd iddynt, roedd gofalwyr plant saith oed neu iau yn fwy tebygol (89%) o fod yn ymwybodol o'r newid na'r rhai heb y cyfrifoldebau hyn (81%)*.

Roedd tua 1 o bob 10 (11%) yn credu y byddai cosb gorfforol '[nad oedd yn gadael] dim marc o gwbl' ar y plentyn yn dal i gael ei ganiatáu. Dim ond cyfrannau bach oedd yn credu y byddai lefelau uwch o gosb gorfforol fel rhywbeth sy'n 'gadael cochni dros dro ar y croen (5%), 'yn gadael clais am ychydig ddyddiau' (2%) neu'n '(gadael) marciau a chleisiau sy'n para am fwy nag ychydig ddyddiau ond nad ydynt yn achosi anaf corfforol parhaol' (3%) yn dal i gael eu caniatáu.

Ym mhob arolwg, y ffynhonnell ymwybyddiaeth fwyaf cyffredin o'r newid yn y gyfraith oedd newyddion neu raglen ar y teledu.

Barn ar newidiadau i'r ddeddfwriaeth

Yn yr arolwg diweddaraf roedd bron i 53% o blaid dileu'r amddiffyniad o gosb resymol. Mae hyn ychydig yn is nag ym mis Tachwedd 2022 (56%) a mis Mawrth 2022 (59%), ond yn uwch na'r canlyniad yn 2020 pryd 38% yn unig oedd o blaid.

Mae'r newid yn y gefnogaeth i'r ddeddfwriaeth dros amser yn bennaf oherwydd gostyngiad yn y gyfran sydd 'eisiau mwy o wybodaeth / yn ansicr o'u barn' yn hytrach nac o ganlyniad i leihad yn y gwrthwynebiad i'r newid, sydd wedi parhau'n weddol gyson.

Roedd y rhai â chyfrifoldebau gofalu am blant saith oed ac iau yn fwy tebygol o fod o blaid y newid arfaethedig (65% o blaid, 19% yn erbyn) o gymharu â'r rhai nad oedd ganddynt y cyfrifoldebau hyn (49% o blaid, 25% yn erbyn)*. 

Yn debyg i donnau blaenorol o'r arolwg, roedd y rhai rhwng 16 a 54 oed yn llawer mwy tebygol o fod o blaid y newid mewn deddfwriaeth yn hytrach nag yn ei erbyn. Ymhlith y rhai 55+ oed roedd barn yn fwy cymysg gyda dwy ran o bump (40%) yn cefnogi'r newid a thua traean (34%) yn ei wrthwynebu*.

Fel yn nhonnau blaenorol yr arolwg, roedd menywod yn llawer mwy tebygol o fod o blaid y newid (59%) nag yn ei erbyn (17%). Er bod mwy o ddynion o blaid y newid nag yn ei erbyn, roedd y bwlch rhwng y ddwy gyfran yn llai (48% o blaid, 30% yn erbyn)*. Mae hyn yn gynnydd ers mis Tachwedd 2022 yng nghanran y dynion sydd o blaid (45%) a gostyngiad bach yn y ganran yn erbyn y newid (31%). 

Pan ofynnwyd pam fod ymatebwyr o blaid y newid, yr ymateb mwyaf cyffredin oedd 'nad oeddent yn cytuno â smacio na chosbi plant yn gorfforol' (45% o'r rhai a oedd o blaid y newid). Dyma hefyd yr ymateb a welwyd amlaf yn y tonnau blaenorol. 

Er bod y gyfran o blaid y newid wedi newid dros y blynyddoedd diwethaf, mae'r gyfran sy'n parhau i fod yn erbyn y newid wedi bod yn sefydlog (23% ym mis Tachwedd 2023 o'i gymharu â 25% ym mis Tachwedd 2020) sy'n awgrymu bod grŵp a fydd yn ei chael hi'n anodd i gael eu hargyhoeddi ynghylch y newid.

Roedd tua thraean (35%) o'r rhai yn erbyn y newid o'r farn bod 'angen y sefyllfa bresennol i reoli ymddygiad / disgyblu plentyn / addysgu parch / dangos ffiniau'.