Canllawiau ar gyfer rheoli heintiau anadlol acíwt mewn gofal cymdeithasol

Mae'r rhai sy'n gweithio ym maes gofal cymdeithasol yn chwarae rhan hanfodol er mwyn diogelu pobl rhag heintiau. Mae arferion atal a rheoli heintiau yn helpu i ddiogelu’r bobl sy’n defnyddio gwasanaethau gofal a chymorth, a’r staff, rhag Heintiau Anadlol Acíwt (ARI).

Mae heintiau anadlol acíwt yn cynnwys anhwylderau megis COVID-19, y ffliw, a feirws syncytiol anadlol (RSV).

Bydd rhai mesurau diogelu ac arferion da yn parhau i gael eu cynghori pan fo symptomau haint anadlol acíwt yn bresennol, ond rydym yn annog darparwyr gofal i sicrhau normalrwydd mewn cartrefi gofal a lleoliadau gofal eraill ac ym mywydau’r bobl y maen nhw’n gofalu amdanynt.

Mae’n bwysig ein bod i gyd yn cofio mai cartref y person yw'r cartref gofal ac nid amgylchedd clinigol. Am y rheswm hwn, bydd yna bob amser rywfaint o risg gynhenid o gael haint. Er ein bod yn ymdrechu i atal y risg hon, rydym hefyd yn cydnabod bod pobl ag anghenion gofal a chymorth yn agored i niwed, ac mae’n rhaid i’r camau a gymerir ystyried y niweidiau ehangach.

Os oes risg o drosglwyddadwyedd a difrifoldeb uwch o ganlyniad i amrywiolion mwy ffyrnig o Heintiau Anadlol Acíwt, bydd mesurau rhagofalus yn cael eu hystyried a fydd yn canolbwyntio ar ddiogelu’r rhai sydd fwyaf agored i niwed. Gall y rhain gynnwys:

• sicrwydd bod mesurau atal a rheoli heintiau ar waith yn ôl y lefel o risg a trosglwyddadwyedd
• mwy o brofion wedi’u targedu
• addasu cynlluniau brechu
• cyflwyno canllawiau cryfach i’r cyhoedd ar fesurau y gallant eu cymryd i’w diogelu eu hunain ac eraill

Mae’r canllawiau hyn wedi’u seilio ar y canllawiau blaenorol a gyhoeddwyd ers y pandemig, yn ogystal â’r Fframwaith Iechyd y Cyhoedd ar gyfer Feirysau Anadlol.

Rydym yn cynghori gweithwyr gofal cymdeithasol sydd â symptomau haint anadlol neu dymheredd uchel i aros gartref os ydynt yn gweithio yn agos gyda defnyddwyr gwasanaethau fel arfer. Dylent hefyd ddweud wrth eu cyflogwr cyn gynted â phosibl.

Pan fyddant yn teimlo’n well neu nad oes ganddynt dymheredd uchel a’u bod yn barod i ddychwelyd i'r gwaith, mae’n bosibl y bydd gweithwyr am drafod unrhyw bryderon neu ffyrdd o leihau unrhyw risg o drosglwyddiad pellach â’u cyflogwr.

Dylai gweithwyr hefyd drafod ffyrdd o leihau trosglwyddo heintiau â’u rheolwr llinell os ydynt yn rhannu aelwyd neu’n cael cyswllt dros nos â rhywun sydd wedi cael canlyniad prawf positif neu sydd â symptomau feirws anadlol.

Rydym yn annog staff gofal cymdeithasol i fanteisio ar y cynnig o frechlynnau i ddiogelu eu hunain, eu teuluoedd a’r rhai y maent yn gofalu amdanynt rhag heintiau.

Gallwch ddod o hyd i fanylion pellach yn Fframwaith Iechyd y Cyhoedd ar gyfer Feirysau Anadlol ac yn y cyngor ar feirysau anadlol, gan gynnwys COVID-19, i staff ym maes iechyd a gofal cymdeithasol ac ysgolion arbennig.

Profion i weithwyr gofal cymdeithasol a phobl sy’n derbyn gofal

Nid argymhellir profi gweithwyr gofal cymdeithasol na phobl sy’n derbyn gofal heb symptomau.

Gofynion PPE

Dylai PPE fodloni gofynion Llawlyfr Atal a Rheoli Heintiau Cenedlaethol Cymru, sy'n nodi defnyddio Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau (SICPs). Mae hefyd yn trafod rhoi Rhagofalon ar Sail Trosglwyddo (TBPs) ar waith.

Y mesurau atal a rheoli heintiau sylfaenol sydd eu hangen i leihau trosglwyddiad haint rhwng ffynonellau yw Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau.

Mae ffynonellau haint posibl yn cynnwys:

• gwaed a hylifau eraill y corff
• secretiadau a charthion (heb gynnwys chwys)
• toriadau yn y croen neu bilen fwcaidd
• unrhyw offer neu eitemau yn yr amgylchedd gofal a all fod wedi’i halogi a hyd yn oed yr amgylchedd ei hun os nad yw wedi’i lanhau neu ei gynnal a’i gadw’n briodol

Mae defnyddio Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau wrth ddarparu gofal wedi’i bennu gan asesiad risg i unigolion a chan unigolion ac mae’n cynnwys y dasg, lefel y rhyngweithio a/neu i ba raddau y rhagwelir y bydd yn dod i gysylltiad â gwaed a/neu hylifau eraill y corff.

Dylai staff gadw at arferion hylendid dwylo da, a gwisgo’r cyfarpar diogelu personol priodol yn unol â chanllawiau NIPCM (e.e. menig a ffedogau) wrth ddarparu gofal personol agos, er enghraifft os byddant yn dod i gysylltiad â gwaed a/neu hylif y corff. Dylid gwisgo amddiffyniad llygaid neu wyneb os rhagwelir y gall gwaed a/neu hylif y corff ddod i gysylltiad â'r llygaid neu wyneb.

Nid yw'n ofynnol i bobl sy’n derbyn gofal cartref wisgo masg.

Mae’r cyngor presennol ar PPE ar gael ar wefan Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Ymweld â chartrefi gofal

Dylai trefniadau ymweld fod mor agored a hyblyg â phosibl.

Er y gallai ymwelwyr gael cynnig PPE os ydynt yn rhoi gofal personol i’w perthynas, nid yw'n ofynnol iddynt wisgo masg oni bai eu bod yn dewis gwneud hynny.

Gofynnir i bobl beidio ag ymweld â chartref gofal:

• os oes ganddynt symptomau haint anadlol neu unrhyw haint arall (gan gynnwys dolur rhydd)
• os oes ganddynt dymheredd uchel
• os nad ydynt yn teimlo'n ddigon da i fynd i'r gwaith
• os oes rhywun yn eu cartref wedi cael canlyniad prawf COVID-19 positif yn ystod y 10 diwrnod diwethaf

Profion i weithwyr gofal cymdeithasol a phobl sy’n derbyn gofal

Gellir profi pobl sydd â symptomau os ydynt yn gymwys i gael triniaethau gwrthfeirol. Mae rhagor o wybodaeth am driniaethau gwrthfeirol ar gyfer COVID-19.

Fel rheol, nid argymhellir profi staff iechyd a gofal cymdeithasol sydd â symptomau, oni bai eu bod yn bersonol agored i niwed ac y byddai triniaeth wrthfeirol yn briodol. Dylid atal staff sydd â symptomau o’u gwaith yn seiliedig ar eu symptomau a dilyn ein canllawiau. Gellir defnyddio profion hefyd fel rhan o’r ymdrech i reoli achosion lluosog penodol.

Mae rhagor o wybodaeth yn ein fframwaith profi cleifion.

Ynysu

Dylid ynysu pobl sy’n byw mewn cartrefi gofal, a sydd â symptomau pan fo hynny’n bosibl nes bydd y symptomau wedi gwella.

Pan fo pobl wedi cael canlyniad prawf positif am haint anadlol acíwt, dylid cadw at y cyngor ar gyfnodau ynysu sydd wedi’u nodi yng nghanllawiau Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Dylid arfer disgresiwn lleol o ran penderfynu estyn cyfnodau ynysu neu brofi er mwyn dod â chyfnodau ynysu y rhai sydd ag imiwnedd gwan i ben.

Gofynion PPE

Dylai PPE a ddefnyddir fodloni gofynion Llawlyfr Atal a Rheoli Heintiau Cenedlaethol Cymru. Mae’r llawlyfr yn cynnwys canllawiau ar Ragofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau (SICPs). Mae hefyd yn trafod y Rhagofalon ar Sail Trosglwyddo (TBPs).

Y mesurau atal a rheoli heintiau sylfaenol sydd eu hangen i leihau trosglwyddiad haint rhwng ffynonellau yw Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau.

Mae ffynonellau haint posibl yn cynnwys:

• gwaed a hylifau eraill y corff
• secretiadau a charthion (heb gynnwys chwys)
• toriadau yn y croen neu bilen fwcaidd
• unrhyw offer neu eitemau yn yr amgylchedd gofal a all fod wedi’i halogi a hyd yn oed yr amgylchedd ei hun os nad yw wedi’i lanhau neu ei gynnal a’i gadw’n briodol

Mae defnyddio Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau wrth ddarparu gofal wedi’i bennu gan asesiad risg i unigolion a chan unigolion ac mae’n cynnwys y dasg, lefel y rhyngweithio a/neu i ba raddau y rhagwelir y bydd yn dod i gysylltiad â gwaed a/neu hylifau eraill y corff.

Dylai gweithwyr gofal cymdeithasol gadw at arferion hylendid dwylo da, a gwisgo’r cyfarpar diogelu personol priodol yn unol â chanllawiau NIPCM (e.e. menig a ffedogau) wrth ddarparu gofal personol agos, er enghraifft os byddant yn dod i gysylltiad â gwaed a/neu hylif y corff. Dylid gwisgo amddiffyniad llygaid neu wyneb os rhagwelir y gall gwaed a/neu hylif y corff ddod i gysylltiad â'r llygaid neu wyneb.

Dylai gweithwyr gofal cymdeithasol wisgo masg llawfeddygol sy'n gwrthsefyll hylif os ydynt o fewn 2 fetr i'r unigolyn â symptomau.

Mewn cartref gofal, dylai'r person â symptomau gael ei ynysu a'i gynorthwyo i wisgo masg wyneb pan fydd pobl eraill yn yr ystafell, os yw’n bosibl.

Nid yw'n ofynnol i breswylwyr na staff heb symptomau a allai fod wedi bod mewn cysylltiad â'r unigolyn â symptomau wisgo masg.

Ymweld â chartrefi gofal

Pan nad oes brigiad o achosion yn y cartref gofal, dylai ymwelwyr gael eu croesawu, eu hannog a’u galluogi i ymweld. Dylai trefniadau ymweld fod mor agored a hyblyg â phosibl. Er y gallai ymwelwyr gael cynnig PPE, nid yw'n ofynnol iddynt wisgo masg oni bai eu bod yn dewis gwneud hynny.

Gofynnir i bobl beidio ag ymweld â chartref gofal:

• os oes ganddynt symptomau haint anadlol neu unrhyw haint arall (gan gynnwys dolur rhydd)
• os oes ganddynt wres uchel
• os nad ydynt yn teimlo'n ddigon da i fynd i’r gwaith
• os oes rhywun yn eu cartref wedi cael canlyniad prawf COVID-19 positif yn ystod y 10 diwrnod diwethaf

Profion i weithwyr gofal cymdeithasol a phreswylwyr

Dylid profi preswylwyr sydd â symptomau fel rhan o’r ymdrech i atal a rheoli heintiau yn ystod brigiad o achosion. Os ydynt yn gymwys i gael triniaethau gwrthfeirol, dylent gael prawf i benderfynu pa driniaeth sy’n addas. Tîm Diogelu Iechyd y Bwrdd Iechyd, ynghyd â thîm AWARe Iechyd Cyhoeddus Cymru fydd yn trefnu’r prawf.

Fel rheol, nid argymhellir profi staff iechyd a gofal cymdeithasol sydd â symptomau, oni bai eu bod yn bersonol agored i niwed ac y byddai triniaeth wrthfeirol yn briodol. Dylid atal staff sydd â symptomau o’u gwaith yn seiliedig ar eu symptomau a dilyn ein canllawiau cyngor i staff iechyd a gofal ar feirysau anadlol.

Pan fo 2 berson neu ragor â symptomau, dylid eu profi â phrawf PCR amlddadansoddiad i sefydlu pa feirws sy’n mynd ar led. Dylid trefnu hyn drwy’r bwrdd iechyd lleol. Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn ein fframwaith profi cleifion.

Ynysu

Dylai pobl sy’n byw mewn cartrefi gofal, a sydd â symptomau, ynysu gyda’i gilydd pan fo hynny’n bosibl nes bydd y symptomau wedi gwella.

Pan fo pobl wedi cael canlyniad prawf positif am haint anadlol acíwt, dylid cadw at y cyngor ar gyfnodau ynysu sydd wedi’u nodi yng nghanllawiau Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Dylid arfer disgresiwn lleol o ran penderfynu estyn cyfnodau ynysu neu brofi er mwyn dod â chyfnodau ynysu y rhai sydd ag imiwnedd gwan i ben.

Gofynion PPE

Dylai PPE a ddefnyddir fodloni gofynion Llawlyfr Atal Heintiau Cenedlaethol Cymru. Mae’r llawlyfr yn cynnwys canllawiau ar Ragofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau (SICPs). Mae hefyd yn trafod y Rhagofalon ar Sail Trosglwyddo (TBPs).

Y mesurau atal a rheoli heintiau sylfaenol sydd eu hangen i leihau trosglwyddiad haint rhwng ffynonellau yw Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau.

Mae ffynonellau haint posibl yn cynnwys:

• gwaed a hylifau eraill y corff
• secretiadau a charthion (heb gynnwys chwys)
• toriadau yn y croen neu bilen fwcaidd
• unrhyw offer neu eitemau yn yr amgylchedd gofal a all fod wedi’i halogi a hyd yn oed yr amgylchedd ei hun os nad yw wedi’i lanhau neu ei gynnal a’i gadw’n briodol

Mae defnyddio Rhagofalon Safonol Atal a Rheoli Heintiau wrth ddarparu gofal wedi’i bennu gan asesiad risg i unigolion a chan unigolion ac mae’n cynnwys y dasg, lefel y rhyngweithio a/neu i ba raddau y rhagwelir y bydd yn dod i gysylltiad â gwaed a/neu hylifau eraill y corff.

Wrth ddarparu gofal personol agos i bobl â symptomau, dylech wisgo:

• menig
• ffedogau
• masgiau llawfeddygol sy'n gwrthsefyll hylif

Dylech wisgo amddiffyniad llygaid neu wyneb os bydd halogiad gwaed a/neu hylif y corff i'r llygaid neu wyneb yn cael ei rag-weld neu’n debygol.

Dylai’r holl staff wisgo masgiau llawfeddygol sy'n gwrthsefyll hylif pan fydd trosglwyddiad clwstwr hysbys o haint anadlol neu glwstwr a amheuir.

Nid yw'n ofynnol i breswylwyr heb symptomau wisgo masg wyneb, ond efallai y byddant yn dewis gwneud hynny drwy ddewis personol. Er hynny, mewn rhai lleoliadau pan fo pobl yn wynebu risg uchel o gael eu heintio am fod ganddynt imiwnedd gwan, gellid annog pobl nad ydynt yn heintus i wisgo masg wyneb.

Dylid cynorthwyo pobl sy’n ynysu neu wedi’u carfannu i wisgo masg wyneb pan fydd pobl eraill yn yr ystafell, os yw’n bosibl.

Ymweld â chartrefi gofal

Dylai trefniadau ymweld barhau i fod mor agored a hyblyg â phosibl yn ystod brigiad o achosion neu achos lluosog. Dylech barhau i hwyluso ymweliadau. Dim ond ar ôl cynnal asesiad risg y dylech weithredu cyfyngiadau o ran ymweld. Fan leiaf, caiff ymwelwyr hanfodol barhau i ymweld yn ystod brigiad o achosion/achos lluosog.

Caiff preswylwyr enwebu dau ymwelydd hanfodol. Mae hyn er mwyn rhoi mwy o hyblygrwydd heb gynyddu nifer yr ymwelwyr â’r cartref yn sylweddol yn ystod brigiad o achosion. Cânt ymweld ar wahân neu ar yr un pryd.

Yn ystod brigiad o achosion gallai ymwelwyr gael eu cynghori i wisgo PPE, gan gynnwys masgiau, i’w helpu i ddiogelu eraill.

Gofynnir i bobl beidio ag ymweld â chartref gofal:

• os oes ganddynt symptomau haint anadlol neu unrhyw haint arall (gan gynnwys dolur rhydd)
• os oes ganddynt wres uchel
• os nad ydynt yn teimlo'n ddigon da i fynd i’r gwaith
• os oes rhywun yn eu cartref wedi cael canlyniad prawf COVID-19 positif yn ystod y 10 diwrnod diwethaf

Dylid datgan achos lluosog/brigiad o achosion os daw dau neu ragor o achosion o haint anadlol i’r amlwg ymhlith cleifion neu staff o fewn lleoliad penodol lle yr amheuir:

• haint nosocomiaidd
• trosglwyddo parhaus

Mae gwybodaeth bellach am adrodd am achosion ar gael ar dudalen Iechyd Cyhoeddus Cymru ar heintiau mewn lleoliadau gofal a preswyl. Gweler hefyd adran 5 o dudalen Iechyd Cyhoeddus Cymru ar atal a rheoli heintiau.

Er mwyn gallu datgan bod brigiadau o achosion wedi dod i ben, ni ellir cael unrhyw achosion newydd symptomatig neu achosion o haint anadlol acíwt wedi’u cadarnhau sy’n gysylltiedig â’r brigiad o achosion am gyfnod o 14 o ddiwrnodau.

Ar hyn o bryd, nid argymhellir profi cleifion cyn eu derbyn i gartrefi gofal gan fod y risg o gyflwyno haint anadlol acíwt i leoliadau o’r fath wedi’i lleihau’n sylweddol yn sgil cyfraddau imiwneiddio uchel.