Adolygiad Diogelu Unedig Sengl

Gwybodaeth a chanllawiau ynghylch y broses Adolygiad Diogelu Unedig Sengl (ADUS).

Rhan o:

Sefydliad:

Bwrdd Gweinidogol Adolygiad Diogelu Unedig Sengl

Cyhoeddwyd gyntaf:

3 Mawrth 2023

Diweddarwyd ddiwethaf:

2 Hydref 2024

Cynnwys

Trosolwg

Proses adolygu sengl yw'r Adolygiad Diogelu Unedig Sengl (ADUS) sy'n ymgorffori'r holl adolygiadau yng Nghymru. Mae hyn yn sicrhau y gall teuluoedd yr effeithiwyd arnynt ddisgwyl proses adolygu gyflym a thrylwyr. Mae'r ADUS yn dileu'r angen i deuluoedd gymryd rhan mewn sawl adolygiad. Bydd hyn yn lleihau'r trawma ac yn galluogi i ddysgu gael ei nodi a gweithredu arno'n gynt.

Mae angen i'r meini prawf ar gyfer cynnal ADUS fodloni un o'r canlynol:

Adolygiad Ymarfer Oedolion
Adolygiad Ymarfer Plant
Adolygiad Lladdiad Domestig
Adolygiad Lladdiad Iechyd Meddwl
Adolygiad Lladdiad ag Arf Ymosodol

Mae'r ADUS yn dod ag asiantaethau ac unigolion sy'n gysylltiedig â'r digwyddiad i mewn i amgylchedd dysgu diogel er mwyn:

meithrin gwell dealltwriaeth o'r hyn a ddigwyddodd yn ystod digwyddiad a pham
gwella dealltwriaeth o effaith gweithredoedd sefydliadau
ystyried a allai gwahanol gamau fod wedi arwain at ganlyniadau gwahanol i'r plentyn neu'r oedolyn mewn perygl
nodi unrhyw gyfleoedd dysgu ar gyfer y dyfodol
darparu cynllun gweithredu clir ar sut i wella'r ddarpariaeth o wasanaethau

Canllawiau statudol ADUS

Mae'r canllawiau statudol yn amlinellu newidiadau i'r ffordd y bydd adolygiadau diogelu yn cael eu cynnal.

Fe wnaethom ymgynghori ar ganllawiau statudol drafft ADUS ym mis Mawrth 2023 i fis Mehefin 2023.

Y broses ADUS

Mae’r broses ADUS yn cynnwys y canlynol:

Ar ôl digwyddiad, anfonir atgyfeiriadau at uned fusnes y bwrdd diogelu perthnasol.
Cynhelir cyfarfod o'r grŵp adolygu achosion er mwyn trafod y digwyddiad.
Bydd cadeirydd y bwrdd yn penderfynu a fydd ADUS yn cael ei gynnal.
Os bydd hynny'n briodol, bydd y cadeirydd yn argymell cadeirydd ac adolygydd neu adolygwyr o restr gymeradwy (a weinyddir gan Lywodraeth Cymru) i gynnal yr adolygiad.
Nodir panel adolygu gyda chynrychiolaeth o'r gwahanol asiantaethau sy'n gysylltiedig â'r digwyddiad.
Rhoddir gwybod i Lywodraeth Cymru pryd bynnag y cynhelir ADUS.
Caiff teuluoedd y dioddefwr eu cynnwys a rhoddir cyfle iddynt gwrdd ag adolygwyr i glywed y ffeithiau.
Bydd ymarferwyr, a fu'n gweithio gyda'r dioddefwr cyn y digwyddiad, yn cymryd rhan mewn digwyddiad dysgu.
Caiff adroddiad ADUS ei lunio a fydd yn gwneud argymhellion ac yn nodi cynllun gweithredu. Bydd y grŵp adolygu achosion yn cymeradwyo'r cynllun gweithredu.
Bydd y cynllun gweithredu yn cael ei storio yn Storfa Ddiogelu Cymru ochr yn ochr â'r adroddiad ADUS.
Bydd y storfa yn cael ei defnyddio i sicrhau bod arferion mor effeithlon â phosibl.
Bydd Llywodraeth Cymru, gan weithio gyda byrddau diogelu, yn goruchwylio'r gwaith o gyflawni'r argymhellion.

Adroddiad ADUS

Digwyddiad dysgu

Mae'r digwyddiad dysgu yn rhan hanfodol o'r ADUS gan ei fod yn sicrhau:

bod llais ymarferwyr yn cyfrannu at yr adolygiad
y gall ymarferwyr glywed safbwyntiau'r teulu yn ystod y digwyddiad, a rhai ymarferwyr eraill sydd wedi gweithio gyda'r plentyn a/neu'r oedolyn mewn perygl, a'i deulu
y gall ymarferwyr fyfyrio gyda'i gilydd ar yr hyn a ddigwyddodd a nodi dysgu ar gyfer arferion yn y dyfodol

Ar ôl y digwyddiad, bydd yr adolygydd neu adolygwyr yn cysylltu ag uned fusnes y bwrdd diogelu a'r panel adolygu i lunio adroddiad ADUS. Bydd yr adroddiad hwn cynnwys yr holl ddysgu hyd yn hyn.

Cynllun gweithredu

Caiff pob cynllun gweithredu ei fonitro gan y canlynol:

y bwrdd diogelu perthnasol
partneriaethau diogelwch cymunedol
hwb cydgysylltu ADUS Llywodraeth Cymru
y bwrdd goruchwylio Adolygiadau Lladdiad ag Arf Ymosodol (lle bo hynny'n berthnasol)

Argymhellion

Mae'r hwb cydgysylltu ADUS yn rhannu'r argymhellion ledled Cymru mewn partneriaeth â'r Bwrdd Diogelu Annibynnol Cenedlaethol a'r byrddau diogelu. Bydd hyn yn sicrhau eu bod yn cael eu gweithredu er mwyn gwella arferion. Cedwir pob adroddiad yn Storfa Ddiogelu Cymru.

Bydd adroddiadau yn gwneud y canlynol:

cyfrannu at ddysgu'n lleol, yn rhanbarthol ac yn genedlaethol
cyfrannu at ddarparu hyfforddiant ar lefel Cymru
rhannu gwybodaeth, argymhellion, a dysgu thematig, a fydd yn dylanwadu ar lunio polisïau ac yn diogelu cenedlaethau'r dyfodol

Sut y bydd y broses ADUS yn gwella'r ffordd yr ymdrinnir ag adolygiadau

Bydd canlyniadau'r broses ADUS yn cael effaith yn lleol, yn rhanbarthol ac yn genedlaethol ar arferion ledled Cymru, gan gynnwys:

Llai o drawma ar gyfer testun yr adolygiad, ei deulu ac unigolion allweddol eraill, gan gynnwys:
- ffrindiau
- cynrychiolwyr cymunedol a gwasanaethau cymorth
- cymdogion
- cydweithwyr
- arweinwyr ffydd a chymunedol
- cyflogwyr
Bydd y broses yn rhoi terfyn ar yr angen i deuluoedd gymryd rhan mewn sawl adolygiad.
Galluogi rhannu gwybodaeth, argymhellion, a dysgu thematig i ddiogelu cenedlaethau'r dyfodol.
Darparu proses fwy effeithiol ac effeithlon.
Bydd llunwyr polisi, academyddion, llywodraeth leol a llywodraeth genedlaethol yn defnyddio Storfa Ddiogelu Cymru. Bydd yr adroddiadau ADUS yn helpu i wella'r sylfaen dystiolaeth i sicrhau newidiadau mewn arferion.
Gwell goruchwyliaeth genedlaethol ar gyfer Llywodraeth Cymru o argymhellion a nodwyd yn ystod adolygiadau gan ddefnyddio rhwydwaith cymorth ADUS. Bydd hyn yn gymwys i wasanaethau datganoledig a heb eu datganoli yng Nghymru.

Rhwydwaith Cymorth

Mae rhwydwaith cymorth ADUS yn darparu goruchwyliaeth genedlaethol ar gyfer y broses ADUS ac yn cynnwys:

bwrdd gweinidogol ADUS
grŵp strategaeth ADUS
grŵp cyfeirio dioddefwyr a theuluoedd ADUS
hwb cydgysylltu ADUS (mewn cydweithrediad â byrddau diogelu a phartneriaethau diogelwch cymunedol)
Storfa Ddiogelu Cymru

Bwrdd Gweinidogol

Mae'r bwrdd gweinidogol ADUS yn darparu goruchwyliaeth strategol a gwleidyddol o adolygiadau diogelu unedig sengl. Mae'n dwyn ynghyd yr agweddau datganoledig a heb eu datganoli ar ddiogelu o dan un rhwydwaith cymorth. Mae'n ystyried materion cenedlaethol ac yn darparu ymateb Cymru gyfan pan fo angen.

Mae'r bwrdd yn:

rhoi cymorth ar gyfer newidiadau deddfwriaethol
sicrhau'r adnoddau gofynnol ac yn sicrhau bod arferion da yn cael eu gweithredu a'u rhannu
lwyfan ar gyfer uwchgyfeirio unrhyw faterion rhanbarthol a nodir sydd angen ymateb cenedlaethol neu ymateb ar lefel y DU

Grŵp Strategaeth

Rôl y grŵp strategaeth yw:

darparu goruchwyliaeth a chyfeiriad i fwrdd gweinidogol ADUS ar y broses ADUS
ymgysylltu'n effeithiol â'r grŵp cyfeirio dioddefwyr a theuluoedd

Bydd y grŵp yn cael adroddiadau gan hwb cydgysylltu ADUS bob 3 mis i lywio hyd a lled ei waith ac yn cyflwyno adroddiad i'r bwrdd gweinidogol bob 6 mis.

Mae cylch gorchwyl y grŵp strategaeth yn rhoi crynodeb o gwmpas a phwrpas y grŵp.

Grŵp Cyfeirio Dioddefwyr a Theuluoedd

Mae'r grŵp cyfeirio dioddefwyr a theuluoedd ADUS yn fforwm ar gyfer llais dioddefwyr a'u teuluoedd ledled Cymru, er mwyn llywio'r broses o gyflawni'r ADUS. Drwy weithio'n agos gyda'r grwpiau a'r byrddau eraill sy'n rhan o'r rhwydwaith cymorth, bydd yn sicrhau bod llais y dioddefwr a'r teulu yn parhau i fod wrth wraidd yr ADUS.

Bydd y grŵp yn:

adolygu adroddiadau thematig diogelu Cymru
darparu arweiniad ar broses adolygu, cynhyrchion a hyfforddiant ADUS
helpu i adolygu argymhellion a chamau gweithredu sy'n ymwneud â dioddefwyr a theuluoedd

Mae cylch gorchwyl y dioddefwyr a'r grŵp cyfeirio teuluol yn rhoi crynodeb o gwmpas a phwrpas y grŵp.

Hwb Cydgysylltu

Caiff hwb cydgysylltu ADUS ei redeg gan dîm penodedig o staff yn Llywodraeth Cymru. Mae'n cefnogi'r broses adolygu i sicrhau bod dysgu'n cael ei gyflawni. Mae hefyd yn sicrhau bod dysgu yn cael ei weithredu mewn partneriaeth â byrddau diogelu a'r Bwrdd Diogelu Annibynnol Cenedlaethol i ddiogelu cymunedau ymhellach.

Mae'r hwb yn rhoi cyngor, arweiniad a chymorth i fyrddau diogelu er mwyn meithrin arferion da a chysondeb ar draws Cymru. Mae'r ganolfan yn cysylltu â phartneriaid allweddol, gan gynnwys:

unedau busnes byrddau diogelu
partneriaethau diogelwch cymunedol
adrannau a gweinidogion Llywodraeth Cymru
cynrychiolwyr y Swyddfa Gartref

Byddant yn monitro argymhellion a chynlluniau gweithredu ac yn cynorthwyo pan fydd anawsterau'n codi o ran eu gweithredu.

Mae'r hwb yn gweinyddu'r rhestr o gadeiryddion ac adolygwyr cymeradwy. Mae hyn yn helpu byrddau diogelu i ddewis cadeirydd ac adolygydd addas.

Cofrestrir ar gyfer Storfa Diogelu Cymru drwy'r hwb. Mae hyn yn rhoi mynediad i ymarferwyr at y storfa pan fyddant yn cynnal adolygiadau a phan fydd angen mynediad arnynt at ddibenion ymchwil. Mae'r hwb yn cyhoeddi adroddiadau thematig gan ddefnyddio gwybodaeth a gynhyrchir gan y storfa i gynorthwyo dysgu a gwella arferion. Mae'n cyhoeddi dogfennau briffio i sicrhau bod ymarferwyr yn cael yr wybodaeth ddiweddaraf am brosesau ADUS.

Mae'r hwb yn helpu i gydgysylltu digwyddiadau lledaenu dysgu. Mae hyn yn sicrhau cysondeb fel bod ymarferwyr yn gwybod beth i'w ddisgwyl bob tro. Yn ogystal, mae'n hwyluso mynediad at hyfforddiant proffesiynol er mwyn cynnal cysondeb.

Mae hefyd yn gyfrifol am raglen ddysgu a datblygu ADUS. Ei nodau yw creu gweithlu sy'n darparu proses adolygu sengl gadarn a lledaenu dysgu a hyfforddiant sy'n seiliedig ar adolygiadau.

Storfa Ddiogelu Cymru

System unigryw yw Storfa Ddiogelu Cymru sy'n defnyddio methodolegau gwyddor gymdeithasol a chyfrifiadureg. Ei nod yw gwella arferion diogelu gweithwyr proffesiynol yn y dyfodol. Mae'r holl adroddiadau ADUS wedi'u cwblhau yn cael eu storio yno, yn ogystal ag adolygiadau y gorffennol:

Adolygiadau Ymarfer Oedolion
Adolygiadau Ymarfer Plant
Adolygiadau Lladdiad Iechyd Meddwl

Mae'r storfa yn galluogi ymchwilwyr ac ymarferwyr i gael gafael ar ddysgu newydd am drais, camdriniaeth, pobl agored i niwed a diogelu gyda'r bwriad o wella arferion ar sail Cymru gyfan, gan leihau'r risg o'r un peth yn digwydd eto a diogelu cenedlaethau'r dyfodol.

Geirfa

Adolygiad Diogelu Unedig Sengl (ADUS)

Un adolygiad er mwyn cwmpasu'r holl adolygiadau diogelu yng Nghymru. Y nod yw sicrhau bod y teulu yr effeithiwyd arno wrth wraidd proses adolygu hwylus a thrylwyr.

Storfa Ddiogelu Cymru

Mae'r storfa yn storio adolygiadau sy'n galluogi pobl i fanteisio ar y dysgu ynddynt.

Bwrdd diogelu

Mae 6 bwrdd diogelu rhanbarthol ar draws Cymru. O dan Reoliadau Byrddau Diogelu (Swyddogaethau a Gweithdrefnau) (Cymru) 2015, mae gan fyrddau diogelu plant neu oedolion gyfrifoldeb statudol i gynnal Adolygiadau Ymarfer Plant ac Oedolion amlasiantaethol. Mae'r broses ADUS yn cyflawni'r cyfrifoldeb hwn.

Partneriaeth diogelwch cymunedol

Cyflwynwyd partneriaethau diogelwch cymunedol gan adran 6 o Ddeddf Trosedd ac Anhrefn 1998. Maent yn cynnwys cynrychiolwyr o'r "awdurdodau cyfrifol", sef:

yr heddlu
awdurdodau lleol
awdurdodau tân ac achub
y gwasanaeth prawf
y gwasanaeth iechyd

Mae'r awdurdodau cyfrifol yn cydweithio er mwyn amddiffyn eu cymunedau lleol a helpu pobl i deimlo'n fwy diogel.

Grŵp adolygu achosion

Mae'r grŵp adolygu achosion yn trafod unrhyw atgyfeiriadau ADUS ac yn gwneud argymhelliad i gadeirydd y bwrdd diogelu ynghylch a oes angen cynnal adolygiad. Os bydd ADUS yn briodol, byddant yn penodi cadeirydd y panel adolygu ac adolygwyr. Mae'r grŵp yn llofnodi'r adroddiad drafft a'r cynllun gweithredu cyn iddynt gael eu cyflwyno i'r bwrdd diogelu.

Adolygiad Ymarfer Plant

Cynhelir Adolygiadau Ymarfer Plant mewn digwyddiadau difrifol hysbys neu a amheuir o gam-drin neu esgeuluso plentyn. Dylai'r adolygiadau hyn nodi gwelliannau ar gyfer symud arferion yn eu blaen. Yna, caiff y dysgu o adolygiadau ei gynnwys mewn arferion presennol.

Adolygiad Ymarfer Oedolion

Cynhelir Adolygiadau Ymarfer Oedolion mewn achosion a amheuir o gam-drin neu esgeuluso "oedolyn sydd mewn perygl", sy'n arwain at ddigwyddiad difrifol. Y prif ddiben yw nodi gwelliannau i asiantaethau sy'n gyfrifol am warchod oedolion.

Adolygiad Dynladdiad Domestig

Cynhelir Adolygiadau Lladdiad Domestig gan bartneriaeth diogelwch cymunedol pan fydd person yn marw o ganlyniad i achos o gam-drin domestig neu achos a amheuir o gam-drin domestig. Maent yn gymwys i'r canlynol:

unrhyw berson dros 16 oed sydd wedi, neu sy'n ymddangos fel pe bai wedi, marw drwy drais
camdriniaeth
esgeulustod gan berthynas, aelod o'r un cartref, neu bartner presennol/cyn-bartner

Pan fydd lladdiad domestig wedi digwydd yng Nghymru, bydd yn sbarduno ADUS.

Adolygiad Lladdiad Iechyd Meddwl

Cynhelir Adolygiadau Lladdiad Iechyd Meddwl pan fydd lladdiad wedi'i gyflawni, ac mae'r drwgweithredwr honedig wedi bod mewn cysylltiad â gwasanaethau iechyd meddwl sylfaenol, eilaidd, neu drydyddol yn y flwyddyn ddiwethaf. Gall "cysylltiad" gynnwys asesiad neu ymyrraeth. Rhaid rhoi ystyriaeth benodol hefyd i Fesur Iechyd Meddwl (Cymru) 2010, sy'n diffinio'r ddarpariaeth o wasanaethau iechyd meddwl i gleifion sydd mewn sefyllfaoedd penodol.

Adolygiad Lladdiad ag Arf Ymosodol

Cynhelir Adolygiad Lladdiad ag Arf Ymosodol pan fydd marwolaeth person 18 oed neu hŷn yn digwydd gan ddefnyddio arf ymosodol. Mae hyn yn cynnwys "unrhyw eitem sydd wedi’i gwneud neu ei haddasu ar gyfer achosi niwed i’r unigolyn, neu sydd wedi’i bwriadu gan yr unigolyn sydd â hi i gael ei defnyddio felly ganddo, neu gan rywun arall". Mewn achosion o'r fath, bydd hyn yn sbarduno ADUS.