Casgliadau gwastraff ar wahân ar gyfer gweithleoedd

Cyflwynodd Llywodraeth Cymru gyfraith sy'n ei gwneud yn ofynnol i bob gweithle wahanu deunyddiau y gellir eu hailgylchu yn yr un modd ag y mae'r rhan fwyaf o ddeiliaid tai yn ei wneud nawr. Bydd hyn yn gwella ansawdd a maint y ffordd rydym yn casglu ac yn gwahanu gwastraff.

Mae'r gofynion cyfreithiol i wahanu eu gwastraff yn effeithio ar:

1. Pob gweithle (busnesau, sefydliadau sector cyhoeddus a thrydydd sector) 
2. y rhai sy'n casglu'r gwastraff, neu'n trefnu i'r gwastraff gael ei gasglu
3. y rhai sy'n casglu, derbyn, cadw, trin neu gludo gwastraff – bydd rhaid iddyn nhw gadw'r gwastraff ar wahân i fathau eraill o wastraff neu sylweddau

Mae angen gwahanu'r deunyddiau canlynol i'w casglu, a'u casglu ar wahân:

1. bwyd ar gyfer eiddo sy'n cynhyrchu 5kg a mwy o wastraff bwyd yr wythnos
2. papur a chardfwrdd
3. gwydr
4. metel, plastig, a chartonau a phecynnu cyfansawdd ffeibr-plastig eraill o gyfansoddiad tebyg
5. cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff bach (sWEEE) heb ei werthu 
6. tecstilau heb eu gwerthu

Mae gwaharddiad hefyd ar y canlynol:

• Taflu gwastraff bwyd i garthffosydd
• Anfon rhai mathau o wastraff a gesglir ar wahân a phob math o wastraff pren i safleoedd llosgi a safleoedd tirlenwi

Os ydych chi’n weithle:

1. Edrychwch ar y gwastraff rydych yn ei gynhyrchu a dewiswch y gwasanaeth cywir gan eich contractwr gwastraff. 
2. Ystyriwch a oes angen prynu biniau newydd, neu fwy o finiau. 
3. Meddyliwch am sut i hyfforddi eich staff ac egluro’r newidiadau wrth ymwelwyr neu’r rhai sy’n defnyddio’ch eiddo. 

Os ydych yn gasglwr gwastraff:

1. Cyfathrebu â'ch cwsmeriaid.
2. Ystyriwch yr angen i gaffael mwy o finiau neu brynu biniau newydd
3. Meddyliwch am sut i hyfforddi eich staff i baratoi cwsmeriaid. 

Mae Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) yn rheoleiddio'r gofynion ar gyfer didoli gwastraff a'r gwaharddiad ar anfon gwastraff i safleoedd llosgi a safleoedd tirlenwi. Mae Awdurdodau Lleol yn rheoleiddio'r gwaharddiad ar daflu gwastraff bwyd i garthffosydd o safleoedd annomestig. 

Daeth y gyfraith i rym ar 6 Ebrill 2024. Os na fyddwch yn cydymffurfio, gallech wynebu dirwy. Mae CNC ac Awdurdodau Lleol yn helpu gweithleoedd i gydymffurfio a rheoli eu gwastraff yn y ffordd gywir. 

Nid yn unig mae'r newidiadau hyn yn canolbwyntio ar wella maint ac ansawdd yr hyn sy'n cael ei ailgylchu, ond maen nhw hefyd yn hanfodol er mwyn cyflawni ymrwymiad Cymru i sicrhau dim gwastraff a lleihau ein hallyriadau carbon erbyn 2050. 

Y nod yw ailddefnyddio deunyddiau cynifer o weithiau ag y bo modd – rhywbeth a fydd yn darparu manteision economaidd sylweddol. Gyda chost deunyddiau’n codi, bydd cadw deunyddiau o ansawdd uchel mewn modd mwy effeithiol, fel y gallan nhw fynd yn ôl i'r economi a chefnogi ein cadwyni cyflenwi, yn sicrhau arbedion. Er enghraifft, drwy osgoi treth dirlenwi a chreu cyfleoedd ar gyfer swyddi. 

Mae'r gyfraith yn gweithredu nifer o gamau i gynyddu ansawdd a lefel yr ailgylchu sydd wedi'u cynnwys yn Strategaeth Economi Gylchol Llywodraeth Cymru, 'Mwy Nag Ailgylchu, Strategaeth i wneud economi gylchol Cymru yn realiti'.

Fe wnaethon ni gynnal dau ymgynghoriad:

• Ymgynghoriad ar Gasglu Deunyddiau Gwastraff ar Wahân i'w Hailgylchu: Cod Ymarfer ar gyfer Cymru – amlinellu sut bydd yn gweithio
• Cynigion i orfodi rheoliadau ailgylchu ar gyfer busnesau, y sector cyhoeddus a’r trydydd sector – sut byddant yn cael eu gorfodi

Mae'r ymgynghoriadau hyn yn dilyn dau ymgynghoriad blaenorol ar y polisi hwn yn 2013 – 2014 a 2019.

Rheoliadau Gofynion Gwahanu Gwastraff (Cymru) 2023 

Rheoliadau Gwahardd Llosgi, neu Adneuo Gwastraff Penodedig (Cymru) 2023 mewn Safleoedd Tirlenwi

Gorchymyn Gwahardd Gwaredu Gwastraff Bwyd i Garthffosydd (Cosbau Sifil) (Cymru) 2023

Os oes gennych unrhyw gwestiynau am y newidiadau i sut mae gweithleoedd yn gwahanu eu deunyddiau gwastraff i'w hailgylchu, a rheoli casgliadau, cysylltwch â:

Am ymholiadau am y gofynion gwahanu, e-bostiwch Cyfoeth Naturiol Cymru:

diwygiogwastraff@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk .

I gael y gwaharddiad ar wastraff bwyd i garthffosydd, cysylltwch ag adran Iechyd yr Amgylchedd eich Awdurdod Lleol.