Cynllun y Bathodyn Glas: hawliau a chyfrifoldebau yng Nghymru

Diben y cynllun yw gwneud gwasanaethau yn fwy hygyrch drwy ganiatáu i ddeiliaid bathodynnau barcio’n agos at y man y maent eisiau ei gyrraedd, naill ai fel teithiwr neu fel gyrrwr, ac nid galluogi pobl i barcio am ddim.

Rhaid i chi ddefnyddio’r Bathodyn Glas yn gywir. Mae’n drosedd i chi neu unrhyw un arall gamddefnyddio’r bathodyn, a gall gwneud hynny arwain at ddirwy o £1,000. Bydd sicrhau nad yw’r cynllun yn cael ei gamddefnyddio o fudd i ddeiliaid dilys y bathodyn, fel chi.

Os ydych chi’n deithiwr, eich cyfrifoldeb chi yw sicrhau bod y gyrrwr yn ymwybodol o’r holl reolau a nodir yn y daflen hon.

Mae’r bathodyn wedi’i fwriadu ar gyfer parcio ar y stryd yn unig. Mae rheolau eraill yn berthnasol i feysydd parcio oddi ar y stryd, fel y rhai a ddarperir mewn ysbytai neu archfarchnadoedd neu feysydd parcio awdurdodau lleol.

Ni ddylech gopïo’r bathodyn na cheisio newid y manylion.

Pwy sy’n cael defnyddio’r bathodyn?

Bathodyn i’w ddefnyddio gennych chi yn unig yw hwn. Dim ond os ydych chi’n teithio yn y cerbyd fel gyrrwr neu deithiwr y dylid arddangos y bathodyn, neu os oes rhywun yn eich casglu neu eich gollwng a bod angen iddo barcio yn y man casglu neu ollwng.

Peidiwch â chaniatáu i bobl eraill ddefnyddio’r bathodyn hyd yn oed i siopa neu gasglu rhywbeth i chi, oni bai eich bod chi’n teithio gyda nhw.

• Ni ddylech roi’r bathodyn i ffrindiau na theulu fel y gallan nhw barcio am ddim, hyd yn oed pan fyddan nhw’n ymweld â chi. Ni ddylai pobl nad ydynt yn anabl fanteisio ar fuddion eich bathodyn tra byddwch chi’n eistedd yn y car.

Sut i arddangos y bathodyn

• Wrth ddefnyddio’r consesiynau parcio, mae’n rhaid i chi arddangos y bathodyn ar banel offer eich cerbyd neu ei glymu wrth eich beic lle y gellir ei weld yn glir.
• Os nad oes panel offer yn nhu blaen eich cerbyd, mae’n rhaid i chi arddangos y bathodyn mewn lle y gellir ei ddarllen yn glir o’r tu allan i’r cerbyd.
• Dylai tu blaen y bathodyn wynebu at i fyny, gan ddangos symbol y gadair olwyn.
• Ni ddylai’r llun fod yn weladwy drwy’r ffenestr flaen.

Rhaid i chi sicrhau y gellir darllen y manylion ar du blaen y bathodyn yn glir. Gallai arddangos y bathodyn yn anghywir arwain at ddirwy parcio.

Image

Pryd i ddefnyddio cloc parcio

Pan fyddwch chi’n parcio ar linellau melyn neu mewn mannau eraill gyda chyfyngiadau amser, mae angen i chi arddangos y cloc parcio glas i ddangos eich amser cyrraedd.

Mae’n rhaid i chi ei arddangos ar banel offer y cerbyd, fel y gellir gweld yr amser yn glir drwy’r ffenestr flaen. Dylid gosod y cloc i ddangos y cyfnod chwarter awr y gwnaethoch chi gyrraedd. Os nad oes panel offer yn nhu blaen eich cerbyd, mae’n rhaid i chi arddangos y cloc mewn lle y gellir ei ddarllen yn glir o’r tu allan i’r cerbyd.

Image

Awdurdod i archwilio’r bathodyn

Mae gan swyddogion yr heddlu, wardeiniaid traffig, swyddogion parcio  a  swyddogion gorfodi sifil yr awdurdod i archwilio ac atafaelu’r bathodyn ac mae’n rhaid i chi ei ddangos iddynt os byddant yn gofyn i chi wneud hynny. Os na wnewch chi, byddwch chi’n torri’r gyfraith ac fe allech gael dirwy o hyd at £1,000.

Dylai’r bobl hyn ddangos cerdyn adnabod gyda’u llun arno i brofi mai’r bobl hynny ydyn nhw mewn gwirionedd.

Rhaid i chi sicrhau y gellir darllen y manylion ar du blaen y bathodyn yn glir. Gallai arddangos y bathodyn yn anghywir arwain at ddirwy parcio.

Pan ddaw eich bathodyn i ben

• Eich cyfrifoldeb chi yw sicrhau bod eich bathodyn yn gyfredol.
• Gallwch wneud cais am fathodyn newydd gan eich awdurdod lleol 12 wythnos cyn iddo ddod i ben.
• Gallwch hefyd wneud cais am fathodyn newydd ar-lein yn GOV.UK.
• Peidiwch â defnyddio’r bathodyn os bydd wedi dod i ben neu fe allech gael dirwy a’ch erlyn.

Os bydd eich bathodyn wedi cael ei gamddefnyddio, gallai eich awdurdod lleol wrthod rhoi un newydd i chi.

Dychwelyd y bathodyn

Mae’n rhaid i chi ddychwelyd y bathodyn i’ch awdurdod lleol am y rhesymau canlynol:

• bydd eich nam yn gwella ac nad ydych yn gymwys bellach
• rydych wedi cael bathodyn arall yn lle un sydd wedi’i golli neu ei ddwyn a bod yr un gwreiddiol yn dod i’r golwg (yna mae’n rhaid dychwelyd y bathodyn gwreiddiol)
• mae’r bathodyn yn cael ei ddifrodi neu nid yw’n ddarllenadwy
• nid oes angen y bathodyn bellach
• bydd deiliad y bathodyn yn marw

Os byddwch chi neu rywun arall yn parhau i arddangos y bathodyn pan na fydd ei angen arnoch/arno bellach gallech/gallai gael dirwy o hyd at £1,000 a/neu gael eich/ei erlyn.

Gall yr awdurdod lleol ofyn i chi ddychwelyd y bathodyn os yw’n cael ei gamddefnyddio.

Os byddwch chi’n colli eich bathodyn

• Dylech roi gwybod i’r heddlu ar unwaith os byddwch chi’n colli eich bathodyn neu os bydd wedi cael ei ddwyn.
• Cysylltwch â’ch awdurdod lleol gan roi rhif cyfeirnod y drosedd iddo.
• Bydd eich awdurdod lleol yn trefnu bathodyn newydd a gall godi ffi o hyd at £10.00 am y gwasanaeth hwn.

Gyrwyr sydd â Bathodyn Glas

Os ydych chi’n yrrwr a bod eich nam neu’ch salwch yn debygol o effeithio ar eich gallu i yrru (hyd yn oed os bydd eich car wedi’i addasu), mae’r gyfraith yn datgan bod yn rhaid i chi ddweud wrth yr Asiantaeth Trwyddedu Gyrwyr a Cherbydau (DVLA).

I gael mwy o wybodaeth gallwch gysylltu â’r DVLA ar 0300 790 6806, neu ysgrifennwch at y DVLA, Abertawe, SA99 1TU neu anfonwch neges e-bost i eftd@dvla.gsi.gov.uk

Crynodeb: Pryd i gysylltu â’ch awdurdod lleol

Dylech bob amser ddweud wrth eich awdurdod lleol os bydd eich amgylchiadau yn newid, megis:

• os bydd y bathodyn wedi dod i ben;
• os caiff y bathodyn ei golli, ei ddwyn neu ei ddifrodi;
• os bydd eich cyfeiriad yn newid;
• os bydd eich cyfenw yn newid;
• os bydd angen diweddaru eich llun os na ellir eich adnabod bellach.

Caiff cynllun y Bathodyn Glas ei weinyddu a’i orfodi gan eich awdurdod lleol a dylech gysylltu ag ef yn y lle cyntaf bob amser i gael mwy o wybodaeth.

Os nad ydych chi’n gyrru eich hun, mae’n bwysig rhannu’r wybodaeth hon ag unrhyw un a fydd yn eich cludo fel teithiwr.

Ble gallwch chi barcio

Mae’r tabl canlynol yn rhestru’r consesiynau parcio sydd ar gael i chi fel deiliad Bathodyn Glas. Eto i gyd, mae’n rhaid i chi edrych ar yr arwyddion bob amser i weld beth yw’r rheolau wrth barcio.

Lleoedd i edrych arnynt cyn parcio

Mae nifer o gyfyngiadau a chynlluniau parcio lleol y mae angen i chi fod yn ymwybodol ohonynt. Dyma restr o’r lleoedd hynny a’r cyfyngiadau parcio sydd ar waith. Os nad ydych yn sicr, gofynnwch i’r awdurdod perthnasol cyn i chi deithio.

Lleoedd na allwch barcio ynddynt

Image

Nid yw’r cynllun yn weithredol ar ffyrdd preifat nac mewn meysydd parcio oddi ar y stryd. Eto i gyd, gallai rhai gweithredwyr ddarparu mannau ar gyfer pobl â namau. Dylech ddarllen yr arwyddion hyn er mwyn gweld pa gonsesiynau sydd ar gael, ac a oes yn rhaid i ddeiliaid bathodyn glas dalu.

Nid yw’r Bathodyn Glas yn drwydded i barcio unrhyw le.

Fel defnyddwyr ffyrdd eraill, mae’n rhaid i chi ufuddhau i reolau’r ffordd, fel y’u nodir yn Rheolau’r Ffordd Fawr.

Dyma restr o’r lleoedd na ddylech barcio ynddynt:

• Lleoedd lle mae llwytho a dadlwytho wedi’u gwahardd, a nodir fel arfer gan farciau melyn ar ymyl y palmant. Mae arwyddion ar ochr y ffordd yn arddangos amseroedd gweithredu mannau llwytho.
• Lleoedd parcio sydd wedi’u cadw ar gyfer defnyddwyr penodol, fel mannau parcio i breswylwyr, deiliaid hawlenni neu fannau llwytho. (Dylech bob amser gadarnhau a yw awdurdod lleol penodol wedi dewis eithrio deiliaid Bathodynnau Glas rhag y cyfyngiad hwn.
• Parthau Cerddwyd oni fydd deiliaid Bathodynnau Glas wedi’u heithrio (darllenwch yr arwyddion).
• Croesfannau i gerddwyr (croesfannau sebra, pelican, twcan a phâl), gan gynnwys mannau sydd wedi’u marcio â llinellau igam-ogam.
• Clirffyrdd (dim stopio).
• Clirffordd safle bws yn ystod ei oriau gweithredu.
• Clirffordd drefol o fewn ei oriau gweithredu. Gallwch godi teithwyr yma neu eu gollwng. Ni chaniateir parcio.
• Ar farciau ‘cadwch yn glir’ ger ysgol yn ystod yr oriau a ddangosir ar arwydd melyn dim stopio.
• Marciau ‘cadwch yn glir’ lle na ddylech barcio ar unrhyw adeg e.e. lle mae angen i gerbydau brys gael mynediad, cerbydau fel cerbydau meddygon, tacsis a cherbydau brys eraill.
• Lonydd bysiau, tramiau neu feicio neu lwybrau beicio. Nid oes gan ddeiliaid bathodynnau hawl i yrru mewn lonydd bysiau yn ystod eu horiau gweithredu.
• Pan fo llinellau gwyn dwbl ar ganol y ffordd (hyd yn oed os yw un o’r llinellau’n doredig).
• Mannau parcio lle mae’r peiriant talu wedi’i atal neu ar adegau pan waherddir defnyddio’r peiriant.
• Pan fo cyfyngiadau parcio dros dro ar waith, er enghraifft mannau lle ceir conau dim aros.
• Ar draws cyrbau isel p’un a ydynt yn cael eu nodi â marciau bar ‘H’ ai peidio.

Image

Parcio diogel a chyfrifol

Peidiwch â pharcio lle gallai hynny beryglu a rhwystro cerddwyr neu ddefnyddwyr neu beri anghyfleustra iddynt.

Peidiwch â pharcio ar droedffyrdd (palmentydd) mewn ffordd sy’n rhwystro cerddwyr.

Mae enghreifftiau o barcio peryglus neu rwystrol yn cynnwys y canlynol, er bod enghreifftiau eraill i’w cael hefyd:

• mynedfeydd ysgol, safleoedd bws, ar gornel, neu ger ael bryn neu bont grom;
• parcio gyferbyn â chyffordd neu o fewn 10 metr (32 troedfedd) iddi, ac eithrio mewn lle parcio awdurdodedig;
• lle byddai hynny’n gwneud y ffordd yn gul, fel gerllaw ynys draffig neu waith ffordd;
• lle byddai hynny’n arafu llif y traffig, fel mewn rhannau cul o’r ffordd neu greu rhwystr o flaen mynedfeydd cerbydau;
• lle mae cerbydau’r gwasanaeth brys yn stopio neu fynedfeydd y gwasanaethau brys, fel mynedfeydd ysbytai;
• lle mae’r palmant wedi’i ostwng neu’r ffordd wedi’i chodi;
• ar balmant, oni bai bod arwyddion yn caniatáu hynny.

Image

Nid yw’r Bathodyn Glas yn drwydded i barcio unrhyw le. Os byddwch yn parcio mewn man lle y byddai’n achosi rhwystr neu berygl i ddefnyddwyr eraill y ffordd gallech gael eich dirwyo neu gallai eich cerbyd gael ei symud.

Cofiwch

Os nad ydych chi’n gyrru eich hun, dylech chi rannu’r wybodaeth ar y daflen hon â’r unigolyn a fydd yn eich cludo fel teithiwr.

Nid yw’n gyfreithlon i glampio olwynion cerbyd ar briffordd gyhoeddus (‘ar y stryd’) am droseddau parcio os oes Bathodyn Glas dilys wedi’i arddangos yn briodol arno, yn unol â rheolau’r cynllun. Mae parcio mewn lleoedd gwaharddedig neu lle byddai hynny’n peryglu neu’n rhwystro defnyddwyr eraill y ffyrdd yn drosedd, a gallai arwain at ddirwy parcio. Mae’n bosibl y byddech yn cael eich erlyn, y byddai eich car yn cael ei dowio i ffwrdd, a’ch bathodyn yn cael ei gymryd oddi arnoch.

Gall sefydliadau sy’n cludo ac yn gofalu am bobl anabl a fyddai’n gymwys i gael Bathodyn Glas wneud cais am Fathodyn Glas sefydliadau drwy eu hawdurdod lleol. Ni chaniateir i’r bathodyn gael ei ddefnyddio ar adegau eraill.

Mae’r rheolau canlynol yn berthnasol i sefydliadau yn ychwanegol at y rhai sydd eisoes wedi’u nodi yn y llyfryn hwn i ddeiliaid Bathodynnau Glas.

Bydd gan fathodyn sefydliadau stamp neu logo’r sefydliad ar gefn y bathodyn, yn hytrach na llun. Dylid sicrhau nad yw’r ochr hon yn weladwy wrth arddangos y bathodyn.

Ni ddylai gweithwyr byth ddefnyddio’r bathodyn er eu budd eu hunain na’i ddefnyddio, er enghraifft, wrth gyflawni gwaith arall ar ran y sefydliad. Ni ddylai’r bathodyn ond gael ei ddefnyddio wrth i bobl anabl sydd dan ofal y sefydliad gael eu cludo. Dylai holl weithwyr cyflogedig y sefydliad sy’n gyfrifol am gludo pobl anabl wybod beth yw rheolau’r cynllun fel y’u heglurir yn y daflen hon, fel nad ydynt yn camddefnyddio’r bathodyn yn ddiarwybod iddynt.

Ni ddylech fyth gopïo’r bathodyn na cheisio newid y manylion. Mae’r bathodyn yn parhau’n eiddo i’r awdurdod lleol a all ofyn i bobl ddychwelyd y bathodyn os yw’n cael ei gamddefnyddio.

Mae angen sicrhau bod holl weithwyr cyflogedig y sefydliad sy’n gyfrifol am gludo pobl anabl yn ymwybodol o reolau’r cynllun.

Mae’n drosedd i unrhyw un gamddefnyddio’r bathodyn, a gallai gwneud hynny arwain at ddirwy o hyd at £1,000.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael am y bathodyn sefydliad yn Parcio, Bathodynnau Glas a troseddau ffyrdd.

Rheolau arbennig ar gyfer dychwelyd bathodyn sefydliad

Yn ogystal â’r cyngor sydd ar gael yn y daflen hon, mae’n rhaid dychwelyd bathodyn sefydliad i’r awdurdod a roddodd ef os:

• nad yw’r sefydliad yn bodoli mwyach
• nad yw’r sefydliad bellach yn gofalu am bobl a fyddai’n gymwys i gael Bathodyn Glas eu hunain
• os nad oes angen y bathodyn ar y sefydliad mwyach

Cofiwch roi gwybod i’ch awdurdod lleol os bydd cyfeiriad y sefydliad yn newid.

Parthau Allyriadau Isel o fewn y DU

I weld y newyddion diweddaraf am ‘yrru mewn parthau aer glân’ ewch i’r wefan www.gov.uk/clean-air-zones. Cyfrifoldeb deiliaid Bathodynnau Glas yw gwirio am unrhyw gyfyngiadau neu daliadau cyn teithio.

Consesiynau Tollau

Consesiynau tollau, teithio yn Llundain, Cynllun Tâl Atal Tagfeydd Canol Llundain a theithio dramor.

Mae’n bosibl y gellir eithrio deiliaid Bathodynnau Glas rhag talu tollau ar rai croesfannau afonydd.

Mae manylion y consesiynau ar gael ar wefan gov.uk yn: Toll concessions if you have a disability.

Teithio yn Llundain

Nid yw’r cynllun Bathodyn Glas yn weithredol yn llawn mewn rhai rhannau o Ganol Llundain. Os ydych chi’n bwriadu ymweld â Chanol

Llundain, mae angen i chi gael mwy o wybodaeth am barcio cyn teithio. Cysylltwch â’r fwrdeistref berthnasol yn Llundain neu ewch i Find your local council am A i Z o gynghorau lleol.

Cynllun Tâl Atal Tagfeydd Canol Llundain

Fel deiliad bathodyn, nid oes raid i chi dalu’r Tâl Atal Tagfeydd. I fod yn gymwys i gael gostyngiad llawn, mae’n rhaid i chi gofrestru yn y lle cyntaf gyda Transport for London a thalu ffi cofrestru o £10. Mae angen i chi wneud cais o leiaf 10 diwrnod cyn eich taith.

Gallwch gael ffurflen gofrestru drwy ysgrifennu at Congestion Charging, PO Box 344, Darlington DL1 9QE, drwy fynd i wefan y Tâl Atal Tagfeydd yn Transport for London: Blue Badge Congestion Charge discount neu drwy ffonio ei linell gymorth ar 0343 222 2222 (testun/ffôn 020 7649 9123).

Teithio dramor

Rydym yn argymell bod deiliaid Bathodynnau Glas sy’n teithio y tu allan i’r DU yn argraffu ac yn arddangos dogfen wedi’i chyfieithu wrth ochr eu bathodyn. Gellir lawrlwytho’r rhain drwy ddilyn y dolenni canlynol:

• dolenni i wybodaeth sy’n ymwneud â gwledydd penodol ledled y byd: The FIA Guide for the disabled traveller
• cyngor a gyhoeddir gan y Comisiwn Ewropeaidd: Help and advice for EU nationals and their family

Yn yr UE, Liechtenstein, Norwy a’r Swistir

O 1 Ionawr 2021 ymlaen, gallwch ddefnyddio Bathodyn Glas y DU pan fyddwch yn teithio mewn rhai gwledydd yn yr UE ac yn Liechtenstein, Norwy a’r Swistir. Dylech gadarnhau pa wledydd sy’n derbyn Bathodyn Glas y DU. Where your UK Blue Badge is recognised in Europe.

Ewch i GOV.UK i gael y wybodaeth ddiweddaraf. Dylech bob amser geisio gwybodaeth leol cyn teithio i rywle newydd.

Gweddill y byd

Ar hyn o bryd, nid oes unrhyw drefniadau i chi ddefnyddio’r bathodyn y tu allan i’r Undeb Ewropeaidd, mewn gwledydd fel UDA, Canada, Awstralia neu Seland Newydd, er ei bod yn bosibl y byddant yn barod i gydnabod y Bathodyn Glas. Dylech gadarnhau pa gonsesiynau sydd ar gael cyn teithio i wledydd y tu allan i’r UE.