Ym mis Mehefin 2021, gofynnodd Jeremy Miles, Gweinidog y Gymraeg ac Addysg, i Estyn adolygu’r diwylliant a’r prosesau mewn ysgolion uwchradd a gynhelir ac ysgolion uwchradd annibynnol i ddiogelu a chefnogi pobl ifanc.
Bydd yr adolygiad yn ystyried achosion o aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion, a’r modd y mae diwylliant diogelu ysgolion yn annog a grymuso disgyblion i wrthwynebu eu cyfoedion a rhoi gwybod am bob math o aflonyddu rhywiol.
Bydd arolygwyr yn ymweld ag ysgolion ddiwedd mis Medi a dechrau mis Hydref, gan gyhoeddi adroddiad ym mis Rhagfyr 2021.
Hefyd, bydd arolygwyr o Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) yn cyfrannu at ymweliadau ag ysgolion annibynnol â darpariaeth breswyl.
Dywedodd y Gweinidog:
Mae unrhyw fath o aflonyddu rhywiol yn gwbl annerbyniol, ac ni ddylid ei oddef. Mae’n parhau i fod yn flaenoriaeth ar draws Llywodraeth Cymru fod pob plentyn a pherson ifanc yn cael ei gefnogi, a’u bod yn teimlo y gallan nhw roi gwybod am unrhyw bryderon sydd ganddynt.
Bydd arolygwyr Estyn yn ymweld ag ysgolion yn ystod tymor yr hydref, a byddwn ni’n aros am y casgliadau a amlinellir yn eu hadolygiad.
Ychwanegodd y Gweinidog:
Bydd canlyniad yr adolygiad yn arwain ein gwaith wrth i ni geisio gwneud mwy i gadw plant a phobl ifanc yn ddiogel - yn cynnwys ychwanegiad statudol Addysg Cydberthynas a Rhywioldeb at y Cwricwlwm newydd i Gymru, o 2022.
Nodau’r adolygiad
Ystyried:
- achosion o aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion mewn ysgolion yng Nghymru
- sut mae diwylliannau diogelu ysgolion yn annog a grymuso disgyblion i wrthwynebu eu cyfoedion a rhoi gwybod am bob math o aflonyddu rhywiol
- canllawiau a chymorth presennol ar gyfer ysgolion ac asiantaethau perthnasol eraill sy’n gweithio’n uniongyrchol gyda phlant a phobl ifanc
- arfer effeithiol a welir gan arolygwyr yn ystod ymweliadau i helpu ysgolion wrth iddynt baratoi ar gyfer y cwricwlwm newydd – yn enwedig ar gyfer Addysg Cydberthynas a Rhywioldeb
Sail y dystiolaeth:
- Ymweliadau â sampl gynrychioliadol o ysgolion uwchradd ac ysgolion preswyl annibynnol ledled Cymru. Ni fydd yr ysgolion hyn yn cael eu henwi yn yr adroddiad. Bydd arolygwyr yn cyfarfod â phenaethiaid, uwch arweinwyr, athrawon, staff cymorth a grwpiau ffocws disgyblion, ac yn gofyn i ddisgyblion lenwi holiadur byr.
- Cyfweliadau ag asiantaethau sy’n gweithio gyda phlant a phobl ifanc / yn cefnogi ysgolion.
- Adolygiad cynhwysfawr o ymchwil, arweiniad, pecynnau cymorth sydd ar gael i gefnogi dioddefwyr, cyflawnwyr a staff ysgolion.