Canllawiau trosiannol ar gyflwyno'r Dreth Trafodiadau Tir

Cafodd Deddf Treth Trafodiadau Tir a Gwrthweithio Osgoi Trethi Datganoledig (Cymru) 2017 (‘DTTT’) Gydsyniad Brenhinol ar 24 Mai 2017.

Mae’r cyfeiriadau at ddeddfwriaeth TTT yn y canllawiau hyn wedi cael eu darparu gan Lywodraeth Cymru. I gael rhagor o wybodaeth am y darpariaethau hyn (gan gynnwys cyfraddau a bandiau TTT), 

Drwy gydol yr arweiniad, defnyddir y dyddiad 1 Ebrill 2018 fel y dyddiad y daeth y TTT i rym yng Nghymru ac y peidiodd Treth Dir y Dreth Stamp (TDDS) fod yn gymwys yng Nghymru (Mae 1 Ebrill 2018 yn ddydd Sul (Sul y Pasg) ac mae 2 Ebrill 2018 yn ŵyl banc (Dydd Llun y Pasg)).

Er mwyn ein helpu i wella'r canllawiau hyn, rhowch adborth i ni (mae’n cymryd 30 eiliad).

Yn amodol ar y rheolau trosiannol a nodir yn adran 2 isod;

1.1

Os:

• yw dyddiad dod i rym y trafodiad ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny; ac os
• yw testun y trafodiad yn cynnwys buddiannau mewn tir yng Nghymru, neu os
• i'r graddau y mae trafodiad trawsffiniol yn cynnwys buddiannau mewn tir yng Nghymru

yna:

• ni fydd y trafodiad yn cael ei drin fel caffael buddiant trethadwy yn ôl adran 43 Deddf Cyllid 2003 ('DC 2003’) ac felly ni fydd yn drethadwy o dan TDDS, ac
• na fydd yn gysylltiedig at ddibenion TDDS o dan adran 108 Deddf Cyllid 2003 gyda naill ai:
  • trafodiad tir yng Nghymru lle mae TDDS yn berthnasol, neu,
  • trafodiad tir sy'n ymwneud â thir mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig, ac
• yn ddarostyngedig i’r Dreth Trafodiadau Tir (TTT) a weinyddir gan Awdurdod Refeniw Cymru ('yr Awdurdod')

Defnyddiwch y teclyn yma i wirio os yw cod post tir neu eiddo yr ydych yn ei brynu neu ei brydlesu yng Nghymru.

1.2

Pan fo gan un trafodion ddyddiad gweithredol ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, a fydd yn cynnwys caffael tir yng Nghymru a thir mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig, caiff ei drin fel pe bai'n ddau (neu ragor) o drafodion;

• un sy'n ymwneud â thir yng Nghymru i'w gynnwys mewn dychweliad TTT i'r Awdurdod
• dim ond trafodion yn ymwneud â thir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon y dylid eu cynnwys mewn ffurflen TDDS ar gyfer CThEM, ac
• mae unrhyw drafodiad sy'n ymwneud â thir yn yr Alban i'w gynnwys mewn treth tir ac adeiladau ('LBTT') yn dychwelyd i Refeniw yr Alban

1.3

Yn yr achosion hyn, dylai’r gydnabyddiaeth a roddir ar gyfer y trafodiad fod ar sail deg a rhesymol (adran 9 y Ddeddf TTT ac adran 48 Deddf Cyllid 2003). Mae rhagor o ganllawiau ar drafodiadau ar draws teitlau a ffiniau ar gael yn HMRC.

1.4

Pan fyddwch yn cyflwyno ffurflen trafodiad tir ar gyfer TDDS mae’n rhaid i chi roi cod Awdurdod Lleol dilys ym mhobman mae’n gofyn amdano. O ran trafodiadau â dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny bydd hwn yn god sy’n ymwneud ag Awdurdod Lleol yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon fel arfer. Ar gyfer ffurflen TTT am drafodiad gyda dyddiad gweithredol ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, mae’n rhaid i chi ddarparu enw’r Awdurdod Lleol yng Nghymru. Os nad ydych yn rhoi enw neu god dilys, ni fyddwch yn gallu cyflwyno ffurflen ar-lein. Caiff ffurflen bapur ei gwrthod.

1.5

Dylid rhoi codau arbennig a y ffurflen TDDS ar gyfer trafodiadau yng Nghymru sy’n dod o dan y rheolau a nodir ym mharagraff 2 isod ac mewn rhai amgylchiadau eraill – gweler paragraffau 19.2, 21.1 and 21.5 isod. Gweler y canllawiau yn [1.3] uchod o ran eiddo ar draws teitlau a’r codau priodol i’w defnyddio ar y ffurflenni TDDS a TTT.

2.1

Mewn amgylchiadau eithriadol, bydd TDDS yn dal yn gymwys ar drafodiadau sy’n ymwneud â thir neu sy'n cynnwys tir yng Nghymru sydd â dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, a:

1. rhoddir effaith i’r trafodiad yn unol â chontract yr ymrwymwyd iddo ac y cyflawnwyd yn sylweddol ar 17 Rhagfyr 2014 neu cyn hynny (y dyddiad cafodd Deddf Cymru 2014 Gydsyniad Brenhinol);
2. rhoddir effaith i’r trafodiad yn unol â chontract yr ymrwymwyd iddo ar 17 Rhagfyr 2014 neu cyn hynny ac nid yw’n cael ei eithrio gan unrhyw un o’r canlynol:
   1. unrhyw amrywiad i’r contract, neu i'r hawliau a aseiniwyd dan y contract, ar ôl y dyddiad hwnnw;
   2. arfer unrhyw opsiwn, hawl rhagbrynu neu hawl debyg ar ôl y dyddiad hwnnw;
   3. aseiniad, is-werthiant neu drafodiad arall yn ymwneud â thestun cyfan y contract, neu ran ohono, o ganlyniad i berson ar wahân i’r prynwr o dan y contract yn cael hawl i alw am drawsgludo

2.2

Ni fydd Cyllid a Thollau EM yn ystyried y canlynol yn rhywbeth sy’n eithrio’r trafodiad o fod yn drethadwy o dan TDDS o dan y rheolau trosiannol:

• trosglwyddo i’r enwebai neu ymddiriedolwr noeth y prynwr o dan y contract
• Ar ben hynny, efallai na fydd Cyllid a Thollau EM yn ystyried y canlynol yn rhywbeth sy’n eithrio’r trafodiad o fod yn drethadwy o dan TDDS o dan y rheolau trosiannol:
• amrywiad i’r dyddiad cwblhau a nodir yn y contract

2.3

Dylai prynwyr sy’n llenwi ffurflen TDDS ar gyfer eu trafodiad oherwydd fod y rheolau trosiannol ar waith roi'r cod Awdurdod Lleol 6999, nid cod Awdurdod Lleol Cymru, lle bo gofyn am hynny ar y ffurflen TDDS (gan gynnwys unrhyw ffurflenni papur atodol).

2.4 

Gweler hefyd y tabl ym mharagraff 4 isod, sy'n nodi'r rhwymedigaethau dychwelyd ar gyfer trethdalwyr mewn nifer o senarios sy'n ymwneud â'r dyddiad y dechreuwyd ar y contract, dyddiad y perfformiad sylweddol (os yw'n berthnasol) a dyddiad unrhyw amrywiad i'r contract.

3.1

Mae’r Ddeddf DTTT yn darparu bod treth i’w chodi ar drafodiadau tir, sef y dreth trafodiadau tir (TTT) fel y bydd yn cael ei hadnabod, ac yn gwneud darpariaeth ynghylch y prif gysyniadau sy’n sail i’r dreth. Bydd trafodiad tir â dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn ddarostyngedig i TTT i’r graddau y mae’n cynnwys buddiannau mewn tir yng Nghymru, ar yr amod nad yw caffael buddiannau o’r fath mewn tir yn ddarostyngedig i TDDS o dan y rheolau trosiannol a ddisgrifir yn rhannau 1 a 2.

3.2

Mae canllawiau ynghylch gweithredu’r Dreth Trafodiadau Tir ar gael ar y wefan hon.

3.3

Mae Rheoliadau’r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn gwneud darpariaeth mewn perthynas â rhai trafodiadau a ddechreuwyd o dan TDDS ond sydd â dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny. Y bwriad yw sicrhau nad yw trafodiadau o'r fath yn ddarostyngedig i ddwy dreth (TDDS a TTT), dim ond i un o’r trethi. Mae’r rheoliadau’n gwneud darpariaeth ar gyfer cyflawni'r diben hwnnw yng nghyswllt gwahanol fath o drafodiadau tir neu drefniadau’n cynnwys trafodiadau tir sy’n ymwneud â thir yng Nghymru.

Nodiadau ynghylch y Tabl

4.1

O ran tâl TDDS neu TTT wrth gwblhau ar ôl cyflawni'n sylweddol, mae ond yn berthnasol i’r graddau (os o gwbl) y mae swm y dreth sy’n daladwy arni yn fwy na swm y dreth sy’n daladwy ar y contract sydd wedi’i gyflawni’n sylweddol.

4.2

Yn y tabl hwn, mae ‘amrywiad’ yn golygu digwyddiad datgymhwyso wedi’i ragnodi gan adran 16(6) Deddf Cymru 2014 ac sy’n cynnwys achos o aseinio hawliau o dan y contract neu achos o arfer opsiwn.

4.3

Mae ‘Cwblhau'r broses drosglwyddo’ yn golygu cwblhau’r trafodiad tir y bwriedir ei wneud, rhwng y partïon, ac sy’n cydymffurfio’n sylweddol â’r contract.

Ni ellir cysylltu trafodiadau sy’n digwydd ar ôl 1 Ebrill 2018 sy’n ddarostyngedig i’r Dreth Trafodiadau Tir â thrafodiadau wnaeth ddigwydd cyn 1 Ebrill 2018, a fyddai wedi bod yn ddarostyngedig i Dreth Dir y Dreth Stamp. Mae’r enghreifftiau canlynol yn amlygu sefyllfaoedd o’r fath:

Mae'r holl enghreifftiau hyn yn tybio bod y trafodiad dan sylw yn hysbysadwy o dan y ddeddfwriaeth berthnasol.

Darpariaethau Penodol

Nodiadau

1. Dim ond i’r graddau y mae’r trafodiad tir yn ymwneud â thir yng Nghymru y mae’r canllawiau canlynol yn berthnasol. Bydd y rheolau TDDS presennol yn dal yn berthnasol i'r graddau y mae’r trafodiad tir yn ymwneud â thir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon. Lle bo angen, rhaid dosrannu'r gydnabyddiaeth a roddir ar gyfer y trafodiad ar sail deg a rhesymol.
2. Ym mhob achos, mae cyfeiriadau at:
   • rafodiad tir sydd â dyddiad dod i rym cyn 1 Ebrill 2018 yn cynnwys trafodiad sy’n dal yn ddarostyngedig i TDDS yn rhinwedd y darpariaethau trosiannol yn adran 16(5) a (6) Deddf Cymru 2014; a
   • thrafodiad tir sydd â dyddiad dod i rym ar y dyddiad hwnnw neu ar ôl hynny yn eithrio trafodiad o'r fath

6.1

Mae Adran 44A ond yn berthnasol lle ymrwymir i gontract (y contract cyntaf) ac o dan y contract hwnnw mae buddiant trethadwy mewn tir i'w drawsgludo gan un parti yn y contract (A), ar gais parti arall (B), un ai i B neu i drydydd person (C) sydd ddim yn barti yn y contract.

6.2

Os yw’r contract cyntaf wedi’i gyflawni’n sylweddol ar 17 Rhagfyr 2014 neu cyn hynny (y diwrnod y cafodd Ddeddf Cymru Gydsyniad Brenhinol), mae rhwymedigaeth y cyfeirir ato yn adran 44A(6)(b) a chontract rhwng B ac C y cyfeirir ato yn adran 44A(7) yn amodol ar TDDS, hyd yn oed os yw dyddiad dod i rym y trafodiad dan sylw ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny.

6.3

Os ymrwymwyd i’r contract cyntaf ar 17 Rhagfyr 2014 neu cyn hynny, ond na chafodd ei gyflawni’n sylweddol, mae rhwymedigaeth y cyfeirir ato yn adran 44A(6)(b) a chontract rhwng B ac C y cyfeirir ato yn adran 44A(7) yn ddarostyngedig i TDDS os yw dyddiad dod i rym y trafodiad dan sylw ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny ac nid oes un o’r eithriadau yn adran 16(6) Deddf Cymru 2014 yn berthnasol iddo. Os oes un o'r eithriadau’n berthnasol yna bydd y trafodiad yn destun TTT.

6.4

Os ymrwymwyd i’r contract cyntaf ar ôl 17 Rhagfyr 2014, nid oes rhwymedigaeth y cyfeirir ato yn adran 44A(6)(b) na chontract rhwng B ac C y cyfeirir ato yn adran 44A(7) yn ddarostyngedig i TDDS os yw dyddiad dod i rym y trafodiad dan sylw ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny. Bydd y contract rhwng B ac C yn ddarostyngedig i TTT hefyd a rhaid dychwelyd ffurflen at ACC.

7.1

Mae Adran 45 ac Atodlen 2A DC 2003 yn berthnasol pan fo contract i'w gwblhau drwy drawsgludo ond, cyn iddo gael ei gyflawni’n sylweddol neu ei gwblhau, mae’r prynwr o dan y contract hwnnw’n ymrwymo i gytundeb pellach, ac o ganlyniad i hynny mae gan berson arall hawl i alw am drawsgludo testun cyfan y contract gwreiddiol neu ran ohono. Gall cytundeb o’r fath fod ar ffurf aseinio'r hawliau o dan y contract neu is-werthiant neu drafodiad annibynnol arall.

7.2

Os yw’r aseiniad neu'r trafodiad annibynnol yn cael ei gwblhau neu ei gyflawni’n sylweddol gan y trosglwyddai ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, ni fydd cwblhau’r aseiniad neu’r trafodiad annibynnol, na thrafodiad neu drafodiad tybiannol yr ymrwymir iddo gan y trosglwyddwr, yn ddarostyngedig i TDDS. Yn hytrach, byddant yn ddarostyngedig i TTT.

7.3

Oni bai fod y contract gwreiddiol wedi’i gyflawni’n sylweddol ar 17 Rhagfyr 2014 neu cyn hynny, ni fydd y rheolau trosiannol yn adran 16(5) a (6) Deddf Cymru 2014 yn berthnasol dan yr amgylchiadau hyn oherwydd bydd yr achos o aseinio hawliau neu’r trafodiad annibynnol yn eithrio’r trafodiad yn rhinwedd adran 16(6).

7.4

Mae Atodlen 2 y Ddeddf DTTT yn darparu rheolau yn ymwneud â thrafodiadau cyn cwblhau a fydd yn gweithredu yn yr un modd â’r rheolau sydd mewn grym ar ddyddiad cyhoeddi’r canllawiau hyn ynghylch TDDS. Mae unrhyw ryddhad a allai fod yn berthnasol i aseinio hawliau neu is-werthiant neu drafodiad annibynnol arall i’w weld ym mharagraffau 18 ac 19 yr atodlen honno.

8.1

Mae achos o gaffael opsiwn sy’n rhwymo’r grantwr i ymrwymo i drafodiad tir (neu hawl rhagbrynu sy’n rhwystro'r grantwr rhag ymrwymo i drafodiad tir, neu’n cyfyngu ar ei hawl i wneud hynny) yn cael ei ystyried yn drafodiad tir sydd ar wahân i’r achos o arfer yr opsiwn neu’r hawl.

8.2

Os na chaiff opsiwn neu hawl ei gaffael cyn 1 Ebrill 2018, ni fydd yr achos o arfer yr opsiwn neu’r hawl ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn ddarostyngedig i TDDS, pa un ai a yw’r grant a’r achos o arfer yn gysylltiedig ai peidio. Bydd yr achos o arfer yr opsiwn yn ddarostyngedig i TTT. Ni fydd y trafodiad tir ar gyfer yr achos o roi’r opsiwn (sy’n ddarostyngedig i TDDS) a’r achos o arfer yr opsiwn (sy’n ddarostyngedig i TTT) yn drafodiadau cysylltiol.

8.3

Os caiff opsiwn neu hawl ei gaffael ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, bydd yn ddarostyngedig i TTT ac mae'n rhaid cyflwyno ffurflen yng nghyswllt y trafodiad tir hwnnw i ACC. Bydd yr achos o arfer yr opsiwn yn ddarostyngedig i TTT hefyd a rhaid dychwelyd ffurflen at ACC. Mae caffael yr opsiwn neu’r hawl a'r achos o arfer yr opsiwn yn drafodiadau tir ar wahân. Fodd bynnag, efallai y byddant yn drafodiadau cysylltiol at ddibenion TTT.

9.1

At ddibenion TDDS, mae cyfnewidiad yn cael ei ystyried yn ddau drafodiad ar wahân, a’r ddau yn gydnabyddiaeth ar gyfer y llall, un ai’n gyfan gwbl neu’n rhannol. Lle bo unrhyw o’r buddiannau a drosglwyddir yn fuddiant mawr mewn tir, y gydnabyddiaeth drethadwy ar gyfer pob trafodiad yw gwerth marchnadol y buddiant sy’n cael ei gaffael (paragraff 5 Atodlen 4 DC 2003).

9.2

Mae’r rheolau cyfnewid yn adran 47 DC 2003 ond yn berthnasol pan fo’r ddau drafodiad yn ddarostyngedig i TDDS. Os caiff tir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon ei gyfnewid am dir yng Nghymru ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, dim ond caffael y tir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon sy’n ddarostyngedig i TDDS a (gan nad yw caffael y tir yng Nghymru yn drafodiad tir at ddibenion TDDS) ni fydd y rheolau cyfnewid yn adran 47 DC 2003 yn berthnasol i’r trafodiad.

9.3

Mae’r un egwyddorion yn berthnasol pan fo tir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon yn cael ei gyfnewid cyn 1 Ebrill 2018 a bod y broses o drosglwyddo’r tir yng Nghymru yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny.

9.4

Yn yr achosion hyn, bydd y gydnabyddiaeth drethadwy ar gyfer trosglwyddo tir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon yn cael ei phennu yn ôl y rheolau ar gyfer prisio cydnabyddiaeth anariannol ayb, nid y rheolau cyfnewid ym mharagraff 5 Atodlen 4. Mae’n debygol mai’r gydnabyddiaeth drethadwy fydd gwerth marchnadol y buddiant a waredir, ynghyd ag unrhyw daliad ecwiti neu gydnabyddiaeth arall a roddir, lle bo hynny’n berthnasol.

9.5

Os caiff tir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon ei gyfnewid am dir yng Nghymru ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, bydd caffael y tir yng Nghymru yn drethadwy o dan TTT ac, os yw’r trafodiad yn un hysbysadwy, rhaid cyflwyno ffurflen i ACC. At ddibenion trafodiad y tir yng Nghymru, mae'r DTTT yn berthnasol ac mae’n debygol y bydd y gydnabyddiaeth drethadwy yn seiliedig ar werth marchnadol yr eiddo sy’n cael ei waredu yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon, yn ogystal ag unrhyw gydnabyddiaeth arall a roddir.

9.6

Os bydd dwy ochr y cyfnewidiad yn cynnwys tir yng Nghymru, a bod rhan gyntaf y cyfnewidiad cyn 1 Ebrill 2018 ac ail ran y cyfnewidiad ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, bydd y rhan gyntaf yn ddarostyngedig i TDDS ac mae’n rhaid cyflwyno ffurflen i Gyllid a Thollau EM. Bydd yr ail ran yn ddarostyngedig i TTT a bydd yn rhaid dychwelyd ffurflen at ACC. Ar gyfer y ddwy ran o’r ‘cyfnewidiad’, y rheolau a fydd yn berthnasol er mwyn pennu’r gydnabyddiaeth drethadwy at ddibenion TDDS a TTT fydd y rhai yn Atodlen 4 Deddf Cyllid 2003 ac Atodlen 4 Ddeddf TTT 2017 (ac eithrio paragraff 5 Atodlen 4 Deddf Cyllid 2003 a pharagraff 5 Atodlen 4 Deddf TTT 2017).

9.7

Os bydd y cyfnewidiad yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, a bod y tir sydd yn y ddwy ran o’r cyfnewidiad yng Nghymru, y rheolau cyfnewid ym mharagraff 5 o Atodlen 4 i'r Ddeddf TTT yn gymwys ac mae'n rhaid dychwelyd ffurflenni i’r Awdurdod (Dylid nodi bod y rheolau cyfnewid yn y DTTT yn wahanol i'r rhai yn Neddf Cyllid 2003.). 

9.8

Os caiff tir yng Nghymru ei drosglwyddo cyn 1 Ebrill 2018, a thir yn Lloegr neu yng Ngogledd Iwerddon ei drosglwyddo ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, bydd y naill drafodiad a'r llall yn ddarostyngedig i TDDS a bydd y rheolau cyfnewid yn adran 47 a pharagraff 5 Atodlen 4 DC 2003 yn berthnasol. Y rheswm am hyn yw bod y ddau drafodiad yn dal yn drafodiadau tir at ddibenion DC 2003.

10.1

O ran y trafodiadau yng Nghymru sy’n ddarostyngedig i TDDS, mae’r darpariaethau ar gyfer cydnabyddiaeth ansicr, ddibynnol neu heb ei chanfod, gan gynnwys y darpariaethau ar gyfer addasu pan fo digwyddiad dibynnol yn dod i ben neu gydnabyddiaeth yn cael ei chanfod (adran 80 DC 2003) a cheisiadau i ohirio talu (adran 90 DC 2003) yn dal yr un fath. Mae hyn yn golygu y gallai taliadau ychwanegol fod yn ddyledus o dan TDDS i Gyllid a Thollau EM ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny lle bo digwyddiad dibynnol yn dod i ben neu gydnabyddiaeth yn cael ei chanfod.

10.2

O ran trafodiadau tir sy’n ddarostyngedig i TTT, mae’r darpariaethau ar gyfer cydnabyddiaeth ansicr, ddibynnol neu heb ei chanfod, gan gynnwys pan fo digwyddiad yn dod i ben neu gydnabyddiaeth yn cael ei chanfod, i’w gweld yn adrannau 18, 19, 20, 47 a 48 y DTTT. Mae hefyd yn bosibl gwneud cais i ACC i ohirio talu o dan y rheolau sydd yn adrannau 58 i 63 DTTT.

11.1

Yn ddibynnol ar amodau, mae'r elfen adlesu o drefniant gwerthu ac adlesu wedi’i heithrio o fod yn drethadwy o dan TDDS.

11.2

Os caiff tir yng Nghymru ei werthu cyn 1 Ebrill 2018 a’r adles yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, bydd yr elfen werthu yn ddarostyngedig i TDDS ond ni fydd yr adles. Y gydnabyddiaeth drethadwy ar gyfer yr elfen werthu fydd gwerth marchnadol yr adles ac unrhyw gydnabyddiaeth arall a roddir ar gyfer y gwerthiant mewn arian neu gyfwerth ariannol. Mae Atodlen 9 y Ddeddf DTTT yn sicrhau bod rhyddhad gwerthu ac adles ar gael o dan TTT, ac felly bydd unrhyw adles ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny’n cael ei rhyddhau rhag TTT, er bod y gwerthiant wedi digwydd cyn 1 Ebrill 2018.

12.1

Lle mae trafodiad (neu drafodion cysylltiedig) yn cynnwys buddiannau mewn anheddau lluosog sydd wedi'u lleoli yn:

1. Lloegr a Gogledd Iwerddon ac
2. mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig

cyfrifir rhyddhad anheddau lluosog ('MDR') yn seiliedig ar yr ystyriaeth a roddir a nifer yr anheddau sy'n destun TDDS.

13.1

Pan fo rhyddhad grŵp, rhyddhad atgyfansoddi neu ryddhad caffael yn cael ei hawlio yng nghyswllt trafodiad TDDS sydd â dyddiad dod i rym cyn 1 Ebrill 2018 ac sy’n cynnwys buddiant neu fuddiannau mewn tir yng Nghymru, mae’r darpariaethau perthnasol ar gyfer tynnu rhyddhad yn ôl yn Atodlen 7 DC 2003 yn berthnasol hyd yn oed os yw’r digwyddiad sy’n arwain at yr achos o dynnu’n ôl yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny. Yn yr achos hwn, rhaid cyflwyno ffurflen arall drwy lythyr i Swyddfa Stampiau Birmingham yn unol â SDLTM50400 a rhaid gwneud unrhyw daliad o dan TDDS i Gyllid a Thollau EM.

Mae rhyddhad grŵp ar gael o dan TTT a darperir ar ei chyfer yn Atodlen 16 DTTT. Mae rhyddhad atgyfansoddi a rhyddhad caffael ar gael o dan TTT hefyd a darperir ar eu cyfer yn Atodlen 17 DTTT. Mae rhyddhad o dan TTT yn gweithredu mewn modd tebyg i ryddhad o dan TDDS.

14.1

Pan fo rhyddhad elusennau yn cael ei hawlio yng nghyswllt trafodiad TDDS sydd â dyddiad dod i rym cyn 1 Ebrill 2018 ac sy’n cynnwys buddiant neu fuddiannau mewn tir yng Nghymru, mae’r darpariaethau perthnasol ar gyfer tynnu rhyddhad yn ôl yn Atodlen 8 DC 2003 yn berthnasol hyd yn oed os yw’r digwyddiad sy’n arwain at yr achos o dynnu’n ôl yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny. Yn yr achos hwn, rhaid cyflwyno ffurflen arall drwy lythyr i Swyddfa Stampiau Birmingham yn unol â SDLTM50400 a rhaid gwneud unrhyw daliad o dan TDDS i Gyllid a Thollau EM.

Mae rhyddhad elusennau ar gael o dan TTT a darperir ar ei chyfer yn Atodlen 18 DTTT sy’n gweithredu mewn modd tebyg i ryddhad TDDS.

Nid oes rhyddhad i brynwyr tro cyntaf yng Nghymru.

16.1

Gall prynwr sydd eisoes yn berchen ar annedd yng Nghymru, yr Alban neu rywle arall fod yn ddarostyngedig i’r cyfraddau uwch. Am ragor o fanylion, gweler [link].

Nid yw cyfraddau uwch TDDS yn gymwys pan fo prynwr yn disodli ei brif breswylfa (paragraff 3 (5) a (7)). Mae'r cyfraddau uwch yn gymwys pan fo'r brif breswylfa 'newydd' yn cael ei phrynu cyn i'r un 'hen' gael ei gwerthu, er y gellir adennill yr elfen ardrethi uwch os yw'r ‘hen’ brif gartref yn cael ei werthu o fewn 3 blynedd o brynu'r brif breswylfa ‘newydd’.

Pan fo prif breswylfa 'newydd' yn ddarostyngedig i gyfraddau uwch TDDS a bod yr 'hen' brif breswylfa yng Nghymru yn cael ei gwerthu yn dilyn hynny ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, gellir adennill yr elfen ardrethi uwch gan CThEM ar yr amod y gwerthir y breswylfa o fewn 3 blynedd i brynu'r un newydd.

16.2

Mae Paragraffau 8 ac 17 Atodlen 5 y Ddeddf DTTT yn darparu nad yw trafodiad yn drafodiad eiddo preswyl cyfraddau uwch os yw'r annedd a brynir wedi’i bwriadu i gymryd lle unig neu brif breswylfa'r prynwr a bod amodau penodol yn cael eu bodloni.

16.3

Mae un o’r amodau hyn yn ei gwneud yn ofynnol i newid y brif breswylfa cyn pen tair mlynedd ar ôl i'r prynwr waredu ei brif breswylfa wreiddiol. Fodd bynnag, mae rheoliad 12 yn darparu ar gyfer rheol drosiannol os yw dyddiad dod i rym y trafodiad sy’n arwain at newid y brif breswylfa yn 26 Tachwedd 2018 neu gynharach.

16.4

Yn yr achosion hyn, mae Rheoliad 12 yn gwneud rhai addasiadau i’r rheolau a ragnodir ym mharagraffau 8 ac 17. Effaith yr addasiadau hyn yw datgymhwyso’r cyfnod tair blynedd lle roedd yn rhaid gwerthu prif breswylfa flaenorol cyn prynu prif breswylfa newydd. O ran y trafodiadau hyn (ac yn ddibynnol ar fodloni’r amodau eraill), bydd yr eithriad o ran newid y brif breswylfa ar waith, a bydd y trafodiad yn drethadwy ar brif gyfraddau TTT ac nid y cyfraddau sy’n berthnasol i drafodiadau eiddo preswyl cyfraddau uwch.

17.1

Pan oedd grant les ranberchenogaeth yn drafodiad TDDS (ac nid oes dewis gwerth marchnadol wedi cael ei wneud), mae unrhyw drafodiad cynyddu cyfran eu perchentyaeth canlynol lle nad yw cyfanswm cyfran y lesddeiliad yn yr annedd yn fwy na 80% wedi’i eithrio o fod yn drethadwy o dan TDDS, a bydd hyn yn cael ei ryddhau rhag y TTT ar hawliad. Os nad yw’r trafodiad yn hysbysadwy, efallai oherwydd bod y cynnydd yn y gyfran yn costio llai na £40,000, nid oes angen dychwelyd ffurflen dreth a hawlio rhyddhad.

17.2

Pan oedd grant les ranberchenogaeth yn drafodiad TDDS yng Nghymru (hynny yw, cyn 1 Ebrill 2018), bydd unrhyw drafodiad cynyddu cyfran perchentyaeth sy'n mynd â chyfanswm cyfran y lesddeiliad yn yr annedd dros 80%, neu gaffael y gwrthdroad, yn ddarostyngedig i’r TTT. Bydd hyn yn digwydd hyd yn oed os bydd pryniant o dan drefniant o’r fath wedi dechrau pan oedd TDDS ar waith.

18.1

Mae adrannau 71 Deddf Cyllid 2003 yn darparu ar gyfer rhyddhad lle caiff pryniant ei gyllido gan drefniant cyllid eiddo amgen, gan sicrhau bod y TDDS sy'n daladwy ar y cyfryw drafodion yn unol â'r hyn sy'n daladwy ar bryniant a gyllidir gyda morgais sy'n destun llog

18.2

Mae rhyddhad cyllid eiddo amgen ar gael o dan TTT hefyd a darperir ar ei chyfer yn Atodlen 10 DTTT. Er mwyn gwneud yn siŵr nad yw parti sy’n ymrwymo i drafodiad tir dan drefniant cyllid eiddo arall cyn 1 Ebrill 2018 dan anfantais yn sgil y pontio i TTT yng Nghymru, mae rheoliad 5 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu na fydd y trydydd trafodiad a ddisgrifir yn adran 71A Deddf Cyllid 2003 yn ddarostyngedig i TTT.

18.3

Er enghraifft, os bydd y trafodiad cyntaf yn digwydd o dan TDDS, sef cyn 1 Ebrill 2018, a’i fod yn bodloni’r amodau ar gyfer hawlio rhyddhad TDDS, yna pan fydd y trafodiadau dilynol sy’n rhan o’r trefniant cyllid arall yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, byddant yn gymwys ar gyfer rhyddhad dan reolau TTT, a bydd yn rhaid cyflwyno ffurflen(ni) i'r Awdurdod.

19.1

Bydd trafodiad tir sy’n ymwneud â thir yng Nghymru sy’n ‘drafodiad cyntaf’ at ddibenion paragraff 6 Atodlen 61 DC 2003 wedi’i eithrio o fod yn drethadwy o dan TDDS os yw dyddiad dod i rym y trafodiad cyn 1 Ebrill 2018 ac y bodlonir yr amodau ar gyfer rhyddhad. Os felly, bydd TDDS yn daladwy o dan baragraff 7(3) Atodlen 61 os caiff rhyddhad ei dynnu’n ôl ar unrhyw adeg, hyd yn oed os yw’r achos hwn o dynnu’n ôl yn digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny.

19.2

Bydd trafodiad tir sy’n ymwneud â thir yng Nghymru sy’n ‘ail drafodiad’ at ddibenion paragraff 8 Atodlen 61 wedi’i eithrio o fod yn drethadwy o dan TDDS os yw dyddiad dod i rym y trafodiad cyn 1 Ebrill 2018 ac y bodlonir yr amodau yn y paragraff hwnnw. 

19.3

Yn y naill achos a’r llall, ni fydd y trafodiad yn ddarostyngedig i TDDS os yw’r dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny.

19.4

Mae rhyddhad ar gyfer bondiau buddsoddi cyllid amgen ar gael o dan TTT hefyd, a darperir ar ei gyfer yn Atodlen 11 y DTTT. Er mwyn gwneud yn siŵr nad yw parti sy’n ymrwymo i drafodiad tir mewn cysylltiad â bond buddsoddi cyllid amgen cyn 1 Ebrill 2018 dan anfantais yn sgil pontio o TDDS i TTT yng Nghymru, mae rheoliad 6 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu na fydd yr ail drafodiad at ddibenion paragraff 8 Atodlen 61 DC 2009 yn drethadwy o dan TTT os bodlonir yr amodau ym mharagraff 8(1)(a) a (b) Atodlen 61 DC 2009.

20.1

Mae’r darpariaethau yn adran 75A yn berthnasol i waredu a chaffael buddiant trethadwy mewn tir yng Nghymru lle mae dyddiad dod i rym y trafodiad tybiannol (adran 75 (6)) cyn 1 Ebrill 2018.

20.2

Yn ogystal â’r rheol gwrthweithio osgoi trethi cyffredinol a gyflwynir yn Neddf Casglu a Rheoli Trethi (Cymru) 2016 gan y DTTT, mae adran 31 y Ddeddf DTTT yn cynnwys rheol wedi’i thargedu yn erbyn osgoi trethi, sy’n gwahardd hawlio rhyddhad o dan TTT pan fydd y trafodiad yn drefniant osgoi trethi neu’n rhan o drefniant o’r fath. Mae canllawiau ar y ddwy reol hyn ar gael ar wefan ACC (www.WRA).

21.1

Os:

• oes gan drafodiad tir sy’n ymwneud â thir yng Nghymru ddyddiad dod i rym cyn 1 Ebrill 2018 ond nad yw’n hysbysadwy at ddibenion TDDS; ac
• mae'r trafodiad yn dod yn hysbysadwy ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny o ganlyniad i drafodiad TDDS diweddarach sydd wedi’i gysylltu ag ef;

mae’r trafodiad cynharach yn dal yn ddarostyngedig i TDDS ac mae’n rhaid cyflwyno ffurflen yn unol ag adran 81A DC 2003.

21.3

Yn yr amgylchiadau hyn, rhaid cyflwyno ffurflen bapur (SDLT1) i Drethi Stampiau Birmingham gyda llythyr eglurhaol – gweler paragraff 3 SDLTM50350. Y dyddiad dod i rym y mae’n rhaid ei roi ym Mlwch 4 yw dyddiad dod i rym y trafodiad cysylltiol diweddarach. Yn yr achos hwn, rhaid rhoi'r cod awdurdod lleol arbennig 6998 (sydd ddim yn god awdurdod lleol Cymru) ar y ffurflen.

21.4

Os yw’r trafodiad cynharach wedi cael ei hysbysu, ond bod yn rhaid talu treth neu fwy o dreth o ganlyniad i’r trafodiad cysylltiol diweddarach, rhaid cyflwyno ffurflen arall drwy lythyr i Drethi Stampiau Birmingham yn unol â pharagraffau 1 a 2 SDLTM50350.

22.1

Ni fydd y broses o drosglwyddo buddiant partneriaeth sy’n cael ei ystyried yn drafodiad tir yn rhinwedd paragraff 17 Atodlen 15 DC 2003 yn ddarostyngedig i TDDS, i’r graddau y mae trosglwyddo’r tir i’r bartneriaeth y cyfeirir ati yn y paragraff hwnnw yn cynnwys tir yng Nghymru ac mae dyddiad dod i rym y trafodiad tir tybiedig diweddarach ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny. Mae hyn yn berthnasol hyd yn oed os trosglwyddwyd y tir i’r bartneriaeth cyn y dyddiad hwnnw.

22.2

Mae Rheoliad 7 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu y bydd unrhyw achos o drosglwyddo i bartneriaeth o dan baragraff 17(1) Atodlen 15 DC 2003 sy’n digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn drethadwy o dan TTT.

22.3

Ni fydd ‘digwyddiad cymwys’ (ee tynnu arian o’r bartneriaeth) sy’n cael ei ystyried yn drafodiad tir yn rhinwedd paragraff 17A Atodlen 15 DC 2003 yn ddarostyngedig i TDDS, i’r graddau y mae trosglwyddo’r tir i’r bartneriaeth y cyfeirir ati yn y paragraff hwnnw yn cynnwys tir yng Nghymru ac mae dyddiad dod i rym y trafodiad tybiedig diweddarach ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny. Mae hyn yn berthnasol hyd yn oed os trosglwyddwyd y tir i’r bartneriaeth cyn y dyddiad hwnnw.

22.4

Mae Rheoliad 8 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu y bydd digwyddiad cymwys y cyfeirir ato ym mharagraff 17A(2) Atodlen 15 DC 2003 sy’n digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn drethadwy o dan TTT.

23.1

Lesoedd sy’n parhau ar ôl cyfnod penodol (paragraff 3 Atodlen 17A DC 2003)

Mae Paragraff 3 yn darparu bod les sy’n parhau ar ôl cyfnod penodol yn cael ei ystyried yn les ar gyfer y cyfnod penodol a blwyddyn ar ei ben (ayb). Os, o ganlyniad, bod yn rhaid talu treth neu fwy o dreth, rhaid cyflwyno ffurflen neu ffurflen arall cyn pen 30 diwrnod ar ôl diwedd y cyfnod un flwyddyn dan sylw (gweler paragraff 3(4)).

Os rhoddir les ar gyfer tir yng Nghymru cyn 1 Ebrill 2018 ac, yn unol â’r ddarpariaeth hon mae’n rhaid talu treth neu mwy o dreth ar y dyddiad hwnnw neu ar ôl hynny, bydd y les yn dal yn ddarostyngedig i i TDDS.

Os, o ganlyniad, bod rhoi’r les yn dod yn hysbysadwy am y tro cyntaf, rhaid cyflwyno ffurflen yn y modd arferol – gweler paragraff 1 SDLTM12050. Rhaid rhoi diwrnod olaf y cyfnod un flwyddyn sy’n arwain at y gofyniad i hysbysu (nid y dyddiad y rhoddwyd y les) ym Mlwch 4. Yn yr achos hwn, rhaid rhoi'r cod awdurdod lleol arbennig 6998 (sydd ddim yn god awdurdod lleol Cymru) ar y ffurflen.

Os hysbyswyd am roi’r les eisoes, ac mae’n rhaid talu mwy o dreth, dylid hysbysu drwy lythyr i Drethi Stampiau Birmingham – gweler paragraff 2 SDLTM 12050.

23.2

Lesoedd am gyfnod amhenodol (paragraff 4 Atodlen 17A DC 2003)

Caiff les am gyfnod amhenodol (ee les gydol oes – gweler SDLTM18715) ei hystyried yn y lle cyntaf yn les am gyfnod penodol o flwyddyn. Os bydd y les yn parhau ar ôl diwedd y cyfnod hwnnw caiff ei ystyried yn les am gyfnod penodol o ddwy flynedd, ayb.

Bydd les am gyfnod amhenodol ar gyfer tir yng Nghymru sy’n cael ei rhoi cyn 1 Ebrill 2018 yn dal yn ddarostyngedig i TDDS hyd yn oed os yw’n parhau ar ôl diwedd cyfnod o'r fath ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny.

23.3

Lesoedd cysylltiol olynol (paragraff 5 Atodlen 17A DC 2003)

Nid yw darpariaethau paragraff 5 yn berthnasol yng nghyswllt les olynol ar gyfer tir yng Nghymru a roddir ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, oherwydd yn yr achos hwn nid yw’r les olynol a roddir yn ddarostyngedig i TDDS ac nid oes modd ei chysylltu ag unrhyw drafodiad sydd â dyddiad dod i rym cyn 1 Ebrill 2018. Lle rhoddir les â dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, bydd yn drethadwy o dan TTT o dan Atodlen 6 y DTTT.

23.4

Addasiad pan fo rhent yn peidio â bod yn ansicr (paragraff 8 Atodlen 17A DC 2003)

Os rhoddir les ar gyfer tir yng Nghymru cyn 1 Ebrill 2018 ac, yn unol â’r ddarpariaeth hon mae’n rhaid talu treth neu mwy o dreth ar y dyddiad hwnnw neu ar ôl hynny, bydd y les yn dal yn ddarostyngedig i i TDDS. Os yw’r trafodiad yn un hysbysadwy, rhaid cyflwyno ffurflen neu ffurflen arall cyn pen 30 diwrnod ar ôl diwedd pumed flwyddyn cyfnod y les neu, os yw’n gynharach, y dyddiad y mae swm y rhent sy’n daladwy yn y pum mlynedd gyntaf yn peidio â bod yn ansicr (gweler paragraff 8(4)).

Os bydd y les yn dod yn hysbysadwy am y tro cyntaf, rhaid cyflwyno ffurflen yn y modd arferol. Rhaid rhoi’r dyddiad a ragnodir ym mharagraff 8(1) (nid y dyddiad y rhoddwyd y les) ym Mlwch 4. Yn yr achos hwn, rhaid rhoi'r cod awdurdod lleol arbennig 6998 (sydd ddim yn god awdurdod lleol Cymru) ar y ffurflen.

Os hysbyswyd am roi’r les eisoes, ac mae’n rhaid talu mwy o dreth, dylid hysbysu drwy lythyr i Drethi Stampiau Birmingham – gweler SDLTM 18525.

23.5

Rhyddhad gorgyffwrdd (paragraff 9 Atodlen 17A DC 2003)

Os caiff les ar gyfer tir yng Nghymru a roddir cyn 1 Ebrill 2018 ei hildio neu ei diddymu a bod les newydd yn cael ei rhoi yn ei lle ar y dyddiad hwnnw neu ar ôl hynny, ni fydd y les newydd yn ddarostyngedig i TDDS.

Bydd y les newydd yn drethadwy o dan TTT o dan Atodlen 6 y DTTT. Mae Paragraff 7 Atodlen 6 y Ddeddf DTTT yn darparu ar gyfer gostwng yr TTT sy’n daladwy pan fydd les newydd wedi cael ei rhoi yn lle hen les dan unrhyw o’r amgylchiadau a nodir ym mharagraff 7(1) Atodlen 6. Er mwyn gwneud yn siŵr nad yw parti sy’n ymrwymo i les newydd pan oedd gan yr hen les ddyddiad dod i rym cyn 1 Ebrill 2018 dan anfantais yn sgil newid o TDDS i TTT, mae rheoliad 9 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu y bydd y gydnabyddiaeth daladwy ar gyfer les newydd yn cael ei gostwng i adlewyrchu’r rhent a fyddai wedi bod yn daladwy o dan yr hen les (ond nid i swm negyddol), os rhoddwyd yr hen les cyn 1 Ebrill 2018. 

23.6

Ôl-ddyddio lesoedd a roddir i denant sy’n dal drosodd (paragraff 9A Atodlen 17A Deddf Cyllid 2003)

Ni fydd rhoi les ar gyfer tir yng Nghymru lle mae’r dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn ddarostyngedig i TDDS hyd yn oed pan fynegir bod cyfnod y les yn dechrau cyn 1 Ebrill 2018.

Bydd rhoi les newydd ar gyfer tir yng Nghymru lle mae'r dyddiad dod i rym ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn ddarostyngedig i TTT o dan Atodlen 6 y DTTT.

23.7

Aseinio les ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny pan fo’r les wedi’i rhoi cyn 1 Ebrill 2018

Os ymrwymir i les ar gyfer tir yng Nghymru cyn 1 Ebrill 2018 ac aseinir y les ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny, efallai y bydd yr aseiniad yn ddarostyngedig i TTT os telir premiwm neu ystyriaeth yn hytrach na rhent ar gyfer yr aseiniad.

23.8

Aseinio les a gaiff ei drin fel rhoi les (paragraff 11 Atodlen 17A DC 2003)

Os caiff les ar gyfer tir yng Nghymru ei rhoi cyn 1 Ebrill 2018, ni fydd aseinio les ar y dyddiad hwnnw neu ar ôl hynny yn ddarostyngedig i TDDS ac ni fydd darpariaethau paragraff 11 yn berthnasol i drin yr aseiniad hwnnw fel rhoi lles.

Mae Rheoliad 10 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu y bydd les a roddir cyn 1 Ebrill 2018 ac sydd wedi’i rhyddhau neu ei heithrio o TDDS yn cael ei thrin fel rhoi les newydd at ddibenion TTT.

23.9

Amrywio lesoedd – Cynnydd mewn rhent sy’n cael ei drin fel rhoi les newydd (paragraff 13 Atodlen 17A DC 2003); Cynnydd yng nghyfnod les neu estyniad i eiddo sy’n cael ei drin fel rhoi les newydd.

Ni fydd amrywio les ar gyfer tir yng Nghymru sy’n destun y telerau ym mharagraff 13 yn cael ei drin fel rhoi les at ddibenion TDDS lle byddai dyddiad dod i rym yr achos o roi ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny.

Mae Rheoliad 11 Rheoliadau'r Dreth Trafodiadau Tir (Darpariaethau Trosiannol) (Cymru) 2018 yn darparu y bydd amrywio les ar gyfer tir yng Nghymru sy’n cynnwys cynyddu rhent ac sy’n digwydd ar 1 Ebrill 2018 neu ar ôl hynny yn cael ei drin fel rhoi les newydd at ddibenion TTT. 

Felly, mae’r rheoliad newydd yn ei gwneud yn glir y bydd digwyddiad o'r fath yn cael ei drin fel rhoi les newydd at ddibenion TTT, ac felly ei fod yn drethadwy o dan TTT ac nid TDDS. Fodd bynnag, gan y bydd TDDS eisoes wedi cael ei chodi ar y rhent hyd at ddyddiad rhoi’r les newydd, dim ond ar unrhyw gynnydd yn y rhent y codir TTT.