Bydd angen ichi wneud cais am ganiatâd cynllunio os byddwch am godi ffens, wal neu gât neu ychwanegu atynt, ac:
- os yw’r ffens, y wal neu’r gât dros 1 metr o uchder ac wrth ymyl priffordd a ddefnyddir gan gerbydau (neu lwybr troed priffordd o’r fath); neu os yw dros 2 fetr o uchder mewn mannau eraill; neu
- os caiff eich hawl i godi neu newid ffensys, waliau a gatiau ei diddymu gan gyfarwyddyd Erthygl 4 neu amod cynllunio; neu
- os yw’r ffens, y wal neu’r gât, neu unrhyw ffin arall sydd dan sylw, o fewn cwrtil adeilad rhestredig.
Ni fydd angen ichi wneud cais am ganiatâd cynllunio i dynnu ffens, wal neu gât i lawr, nac i newid, cynnal a chadw neu wella ffens, wal neu gât sy’n bodoli eisoes (ni waeth pa mor uchel ydynt) os na fyddwch yn eu gwneud yn uwch. Mewn ardal gadwraeth, fodd bynnag, efallai y bydd angen caniatâd ardal gadwraeth arnoch i dynnu ffens, wal neu gât i lawr.
Canllaw i ddeiliaid tai
Mae Llywodraeth Cymru wedi paratoi canllaw technegol, a chanllaw i ddeiliaid tai, sydd ar gael yma, i’ch helpu i ddeall sut y gallai’r rheolau datblygu a ganiateir fod yn berthnasol i’ch amgylchiadau chi.
Dileu hawliau datblygu a ganiateir
Mae angen ichi wybod a yw’r Awdurdod Cynllunio Lleol wedi dileu’r hawliau datblygu a ganiateir yn achos eich eiddo. Os yw’r hawliau hynny wedi’i dileu, rhaid ichi gyflwyno cais cynllunio ar gyfer y gwaith.
Mae’n bosibl bod yr Awdurdod Cynllunio Lleol wedi dileu rhai o’r hawliau datblygu a ganiateir fel un o amodau’r caniatâd cynllunio gwreiddiol ar gyfer eich eiddo. Bydd yr wybodaeth hon ar gael yn y gofrestr gynllunio sy’n cael ei chadw gan yr Awdurdod Cynllunio Lleol. Mae’n bosibl hefyd y bydd hawliau datblygu a ganiateir wedi cael eu dileu drwy gyfrwng cyfarwyddyd 'Erthygl 4'. Mewn ardaloedd cadwraeth yn bennaf y gwelir cyfarwyddydau o’r fath, a hynny oherwydd y gallai gwaith datblygu nad yw’n cael ei reoli fygwth cymeriad ardal. Dylai’ch cyfreithiwr fod wedi rhoi gwybod ichi pan brynoch eich eiddo a oes cyfarwyddyd erthygl 4 arno ai peidio, ond gallwch holi’r Awdurdod Cynllunio Lleol os nad ydych yn siŵr.