Mynd i'r afael â chostau cynhyrchu uchel yn y sector ffermio

Rydym yn ymwybodol o'r effaith y mae costau cynyddol yn ei chael ar gynhyrchwyr amaethyddol. Yn benodol, pris:

• tanwydd
• bwyd anifeiliaid
• gwrtaith

Rydym yn monitro'r sefyllfa'n agos drwy Grŵp Monitro Marchnad Amaethyddiaeth y DU (ar gov.uk).

Mae'r wybodaeth ganlynol yn cynnwys cyngor, arweiniad a gweminarau i helpu i liniaru prisiau uchel. Mae hyn yn cynnwys:

• adnoddau gan Bwrdd Datblygu Amaethyddiaeth a Garddwriaeth (AHDB), Hybu Cig Cymru a Chyswllt Ffermio
• gwybodaeth am Daliadau BPS Ymlaen Llaw
• manylion ein cynlluniau sydd ar gael i chi

Byddwn yn darparu taliadau Cynllun y Taliad Sylfaenol (BPS) ymlaen llaw eto eleni. Bydd hyn yn helpu gyda sicrwydd llif arian. Bydd ein cefnogaeth yn parhau i'ch helpu, gan gynnwys:

• in hymrwymiad i barhau â Chynllun y Taliad Sylfaenol heb ei newid yn 2023 
• ymestyn contractau Glastir tan ddiwedd 2023

Ym mis Ebrill y llynedd, cyhoeddwyd pecyn cymorth gennym ar gyfer:

• ffermwyr
• coedwigwyr
• rheolwyr tir
• busnesau bwyd

Mae hyn yn werth dros £227 miliwn dros y tair blynedd ariannol nesaf. Bydd y cynlluniau hyn yn cefnogi gwydnwch yr economi wledig.

Tyfu dros yr Amgylchedd 

Cymorth i liniaru rhywfaint o effaith cynyddol costau gwrtaith. Mae'n cynnig cyfle i:

• pori cnydau gorchudd yn y gwanwyn, a/neu
• defnyddio'r cnwd gorchudd fel tail gwyrdd yn y gwanwyn i'w ddefnyddio gan y cnwd canlynol

Bydd ffenest ymgeisio i gnydau hydref ar agor tan 14 Gorffennaf. Ar 2 Hydref, bydd ffenest ymgeisio agor i gnydau gwanwyn, a chau ar 10 Tachwedd.

Mae'r grant hwn yn cefnogi i dyfu cnydau sy'n darparu manteision:

• amgylcheddol
• bioamrywiaeth a
• chynhyrchu

Mae'r rhain yn cynnwys cnydau protein, gwndwn cymysg (a elwir hefyd yn gwndwn llysieuol) a chnydau gorchudd.

Mae’r cymorth yn hwyluso gwaith gwella'r amgylchedd a lleddfu costau mewnbwn cynyddol drwy dyfu mwy o borthiant cartref.

Cymorth i'r sector garddwriaethol 

Gyda sector garddwriaeth bywiog, ein nod yw datblygu diwydiant amaethyddol cynaliadwy.

Mae'n darparu amrywiaeth o fanteision amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd. Trwy dyfu mwy o gynnyrch garddwriaethol, gall pobl gael gafael ar gynnyrch lleol ffres ac iach.

Mae dau gynllun ategol ar gael:

• Cynllun Dechrau Busnes Garddwriaeth

Yn cefnogi newydd-ddyfodiaid i sector garddwriaeth Cymru. Agorodd y ffenestr Datganiad o Ddiddordeb diwethaf ar 11 Ebrill 2023 a gwnaeth gau ar 20 Mai 2023.

• Cynllun Datblygu Garddwriaeth

Grantiau i dyfwyr garddwriaeth masnachol presennol fuddsoddi mewn technoleg ac offer newydd. Bydd y cyfnod ymgeisio nesaf ar agor rhwng 4 Ebrill a 10 Tachwedd.

Gwybodaeth a chanllawiau i helpu cynhyrchwyr amaethyddol sy'n wynebu costau cynyddol am fwyd anifeiliaid:

Bwrdd Datblygu Amaethyddiaeth a Garddwriaeth (AHDB) 

• Mynd i'r afael â chostau silwair a lleihau gwastraff (ar ahdb.org.uk)
• Gweminar: Llithriant claddfa silwair – sut i geisio osgoi llithriant y tymor hwn (ar ahdb.org.uk) 
• Rhestrau Glaswellt a Meillion a Argymhellir (RGCL) (ar ahdb.org.uk) 

Cyswllt Ffermio

• Clinigau un-i-un ar y fferm gan Cyswllt Ffermio

Glinigau samplo a chyngor ar ansawdd pridd a dŵr sydd wedi’u hariannu’n llawn.

Hybu Cig Cymru / Meat Promotion Wales

• Arfer orau o ran rheoli glaswelltir, dŵr a phriddoedd (ar meatpromotion.wales)
• Perffeithio'r Ffordd Gymreig (ar Hybu Cig Cymru)
• Rheoli Tir Pori'r Ucheldir yn y Ffordd Orau – Gweminar (ar YouTube)
• Prosiect Grasscheck GB (ar Hybu Cig Cymru)
• Prosiect Newydd i Ymchwilio i Fanteision Systemau Pori (ar Hybu Cig Cymru)

Rydym yn gweithio gyda:

• rhanddeiliaid
• Llywodraeth y DU
• llywodraethau datganoledig

i olrhain pris gwrtaith.

Bydd hyn yn ein helpu i ystyried unrhyw gamau lliniaru y gallem eu cymryd.

Bwrdd Datblygu Amaethyddiaeth a Garddwriaeth (AHDB)

Mae gwybodaeth a chanllawiau ar gael fel a ganlyn: 

• Cost benefit calculator for nitrogen fertiliser use on grassland (ar ahdb.org.uk)
• Nitrogen fertiliser adjustment calculator for cereals and oilseeds (ar ahdb.org.uk)
• Fertiliser information (ar ahdb.org.uk)
• Blog: How should farmers manage costly nitrogen fertilisers? (ar ahdb.org.uk)
• How best to respond to costly fertiliser nitrogen for use in 2022 (ar ahdb.org.uk)
• Mitigating high fertiliser prices (Webinar) (ar ahdb.org.uk)
• Growing grass: simple use of nutrients and fertiliser (Webinar) (ar ahdb.org.uk)
• Make the most of your muck (Webinar) (ar ahdb.org.uk)

Cyswllt Ffermio

• Cynllunio Rheoli Maetholion | Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)
• Cwtogi’ch colledion: Manteisio i'r eithaf ar fuddion cynllun rheoli maetholion | Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)
• Gall ffermwyr glaswelltir liniaru yn erbyn effaith taenu llai o N ar dwf glaswellt | Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)
• Costau cynyddol gwrtaith yn rhoi hwb i Brofi Pridd tymhorol | Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)
• Podlediad - Rhowch gynnig ar bori cylchdro y Gwanwyn hwn | Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)
• Lleihau mewnbwn N drwy ddefnyddio meillion yn Mountjoy | Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)

Galla:

• ddod o hyd i gyngor a chymorth busnes drwy Cyswllt Ffermio (ar busnescymru.llyw.cymru)
• trefnu clinig un-i-un ar y fferm (ar busnescymru.llyw.cymru)

Mae Farmwell Cymru yn ganolfan wybodaeth ar-lein. Gallwch gael cyngor ar wydnwch personol a busnes i chi a'ch teulu. 

Rydym yn ymwybodol o’r anawsterau y mae llawer o ffermwyr yn eu hwynebu oherwydd costau cynyddol ac mae RPW yn parhau i fonitro’r sefyllfa’n agos.

Os oes angen i ffermwyr wneud newidiadau i arferion rheoli a allai effeithio ar eu gallu i gyflawni ymrwymiadau Glastir, dylent gysylltu ag RPW ar unwaith i ofyn am randdirymiad.

Rhoddir ystyriaeth lawn i bob cais fesul achos. Gall taliadau blynyddol gael eu heffeithio lle na ellir cyflawni gofynion contract. Dylid darparu manylion yr opsiwn Glastir a rhif(au) y cae, ynghyd â chymaint o wybodaeth â phosibl am yr amgylchiadau a arweiniodd at y cais.

Yn dibynnu ar y mater, efallai y gofynnir am dystiolaeth ategol hefyd. Rhaid i ffermwyr beidio â gwyro oddi wrth ofynion eu contract Glastir cyn cael cymeradwyaeth gan RPW.