Grŵp o glefydau sy'n digwydd mewn pobl ac anifeiliaid yw Enseffalopathïau Sbyngffurf Trosglwyddadwy (TSE).
Mae'r clefydau hyn yn achosi i feinwe’r ymennydd ddirywio, gan wneud iddo edrych fel sbwng.
Maent yn glefydau angheuol a all effeithio ar wahanol rywogaethau gan gynnwys:
- pobl
- gwartheg
- defaid
- geifr
- ceirw
- camelidau
Mae'r clefydau'n cynnwys:
- Enseffalopathi Sbyngffurf Buchol (BSE) mewn gwartheg
- Clefyd y crafu mewn defaid a geifr
- Nychdod cronig (CWD) mewn ceirw
- Clefyd Creutzfeldt-Jakob (CJD) mewn pobl
Mae'r holl fathau o Enseffalopathïau Sbyngffurf Trosglwyddadwy yn glefydau hysbysadwy.
Arwyddion clinigol
Mae'r arwyddion clinigol yn dibynnu ar y math o glefyd dan sylw a'r rhywogaethau y mae'n effeithio arnynt ond maent gan amlaf yn cynnwys:
- newid mewn ymddygiad
- mwy sensitif i gyffwrdd, sain a golau
- colli'r gallu i gydsymud, syrthio, crynu
- colli pwysau
Trosglwyddo, atal a thriniaeth
Bydd y trosglwyddiad a'r camau atal yn dibynnu ar y math o glefyd sydd dan sylw a'r rhywogaethau y mae'n effeithio arnynt. Nid oes modd trin Nychdod Cronig ar hyn o bryd.
Os ydych yn amau bod anifail wedi'i heintio:
- dylech ei gadw ar wahân i anifeiliaid eraill, dylai gael ei ladd a dylai profion gael eu cynnal arno
- dylech gysylltu â'ch swyddfa Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion leol ar unwaith ar 0300 303 8268