Diweddariad 2 argymhellion chwe mis archwiliad dwfn ynni adnewyddadwy - Cydsynio a thrwyddedu

Argymhelliad 

Byddwn yn cynnal adolygiad o gydsynio a chefnogi tystiolaeth a chyngor, er mwyn sicrhau proses amserol a chymesur gan gynnwys:

1.  Adolygiad o'r dechrau i'r diwedd o'r prosesau cynghori ar drwyddedu morol, cydsynio a chefnogi i gael gwared ar rwystrau, gan dynnu ar waith y grwpiau presennol
2. Adolygiad o anghenion o ran adnoddau ac opsiynau ar gyfer prosesau cydsynio a chynghori i gadw i fyny â'r twf mewn ynni adnewyddadwy, gan gynnwys adolygiad brys o anghenion o ran adnoddau ac opsiynau ar gyfer Rhaglen Ynni Adnewyddadwy ar y Mor CNC
3. Nodi bylchau o ran tystiolaeth forol a dulliau o'u llenwi, er mwyn hwyluso'r broses ymgeisio
4. Adolygu a mapio'r broses ar gyfer gosodiadau ynni adnewyddadwy ar y tir i gael trwydded amgylcheddol, gan ganolbwyntio ar dechnolegau Newydd
5. Nodi opsiynau ar gyfer rhyddhau capasiti ac ailgyfeirio adnodd i feysydd blaenoriaeth y cytunwyd arnynt

Byddwn yn adrodd ar ein canfyddiadau yn ystod haf 2022, ar wahân i bwynt b. y byddwn yn adrodd arno yng ngwanwyn 2022.
 

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir    

(a) Cynhaliwyd Adolygiad Annibynnol o Drwyddedu Morol i ystyried lle gellid gwneud gwelliannau i'r broses. Bu swyddogion yn gweithio gyda Cyfoeth Naturiol Cymru ar ganlyniadau'r adolygiad er mwyn sicrhau bod y broses yn addas i'r diben, gan gefnogi ein huchelgeisiau ar gyfer ynni adnewyddadwy'r môr a moroedd iach. 

(b) Cwblhawyd yr adolygiad a Chytundeb Lefel Gwasanaeth arfaethedig yn nodi yr hyn a gyflwynwyd i LlC gan fanylu ar yr adnoddau sydd eu hangen i ddarparu'r gwasanaeth o ddechrau i ddiwedd y broses gan gynnwys cynghori, tystiolaeth a chydsynio. Mae CNC mewn trafodaethau parhaus â Llywodraeth Cymru ynglŷn â chyllid a’r arwyddion yw y bydd cyfran o'r cyllid angenrheidiol ar gael. Mae'r trafodaethau hynny hefyd yn cynnwys nodi blaenoriaethau ar gyfer dyrannu'r cyllid sydd ar gael, gan gydnabod bod nifer y cynigion ynni adnewyddadwy eisoes yn cynyddu'n sylweddol.

(c) Mae cyfres wedi'i diweddaru o fylchau tystiolaeth forol ac arfordirol â blaenoriaeth wedi eu cyhoeddi ar wefan CNC (Cyfoeth Naturiol Cymru / Blaenoriaethau tystiolaeth forol ac arfordirol). Mae cyfran uchel o'r rhain yn ymwneud ag ynni adnewyddadwy ar y môr. Mae rhai o'r rhain yn cael eu datblygu gan CNC (e.e. dulliau ar gyfer modelu cyfraddau y pysgod sydd yno a gwrthdrawiadau ar gyfer datblygiadau amrediad y llanw), neu sy'n debygol o gael eu symud ymlaen yn 2023 (e.e. lefelau sgil-ddalfeydd mamaliaid morol a geir ym Mharth Cymru) ond mae’r cyfyngu ar adnoddau a chymhlethdod y dystiolaeth sydd ei hangen yn golygu mai dim ond nifer fechan o anghenion y dystiolaeth â blaenoriaeth sydd ei angen sy’n cael ei ddatblygu o dan y trefniadau ariannu presennol.

(d) Nodwyd sawl corff gwneud penderfyniadau perthnasol i weithio ar yr argymhelliad hwn ar y cyd.

(e) Cyflawnwyd
 

Camau nesaf at gwblhau

Dros y 6 mis nesaf mae ein blaenoriaethau yn cynnwys:

(a) Cyhoeddi adolygiad o’r dechrau i ddiwedd y broses trwyddedu morol, sy'n cynnwys cyfres o argymhellion ar gyfer gwelliannau i'r broses.

(b) Bydd Llywodraeth Cymru yn rhoi £0.95m o gyllid ychwanegol yn 2023/24 i ganiatáu i CNC gyflawni argymhellion yr adolygiad morol o’r dechrau i’r diwedd.

(c) Mae cynnydd y rhaglen dystiolaeth lawnach, yn forol a daearol, yn ddibynnol ar ganlyniad yr achos busnes. 

Bydd CNC hefyd yn parhau i weithio gyda phartneriaid allanol ar fentrau tystiolaeth strategol ar y môr.
Mae CNC yn ymchwilio i opsiynau ar gyfer prosiectau cydweithredol gyda phrifysgolion ond mae'r rhain yn ddibynnol ar allu sicrhau cyllid ymchwil.

(d) Trafodaeth bellach gyda'r rhai sy'n gwneud penderfyniadau perthnasol i symud yr elfen hon ymlaen.

(e) Cyflawnwyd

Argymhelliad  

Byddwn ni, gyda CNC a rhanddeiliaid allweddol, yn nodi 'meysydd adnoddau strategol' morol erbyn 2023, ac yn rhoi arweiniad i gyfeirio meysydd priodol ac amhriodol ar gyfer datblygu technolegau ynni adnewyddadwy gwahanol. Bydd ein polisïau cynllunio morol, trwyddedu a chadwraeth forol yn cydweithio i gynnig llwybr ar gyfer datblygiadau adnewyddadwy morol.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir 

Cafodd rhagor o waith ei wneud dros y cyfnod hwn i ystyried sut i ymdrin â ffactorau amgylcheddol (gan gynnwys adolygu canfyddiadau’r Arfarniad o Reoliadau Cynefin a’r Asesiad Amgylcheddol Strategol). Mae hyn wedi arwain at newid yr amserlen gyflawni. Disgwylir ymgynghori ar yr Ardaloedd Adnoddau Strategol (SRA) drafft bellach yn hydref 2023. 

Dyma rai o brif uchafbwyntiau’r cyfnod: 

• Cynhaliwyd dau ddigwyddiad i randdeiliaid i drafod sut ydym am ystyried ffactorau amgylcheddol, diwylliannol ac economaidd-gymdeithasol; 
• Dosbarthu mapiau adnoddau llinell sylfaen a’u dilysu â rhanddeiliaid, a’u dangos ar Borthol Cynllunio Morol Cymru; 
• Derbyn allbynnau cyntaf ymarferiad mapio amgylcheddol CNC;
• Gwneud rhagor o waith ar y cyd â CNC i adolygu canfyddiadau’r Arfarniad o Reoliadau Cynefin a’r Asesiad Amgylcheddol Strategol;
• Dechrau gweithio gyda rheoleiddwyr i drafod pa arweiniad sydd ei angen i helpu i roi’r SRAs ar waith

Camau nesaf at gwblhau

Dros y chwe mis nesaf, bydd ein blaenoriaethau’n cynnwys:

• Cynnal y digwyddiad mapio olaf i randdeiliaid; 
• Derbyn y mapiau amgylcheddol ddiweddaraf oddi wrth CNC;
• Datblygu canllaw a deunydd cymorth ar gyfer Ardaloedd Adnoddau Strategol (SRA);
• Datblygu mapiau SRA at ddiben ymgynghori;
• Paratoi ar gyfer ymgynghori ar SRAs drafft nes ymlaen yn 2023, gan gynnwys drafftio Hysbysiadau Cynllunio Morol posibl at ddiben ymgynghori

Argymhelliad

Wrth i ni geisio datganoli Ystâd y Goron, byddwn ni'n symleiddio'r broses o ddatblygu prosiectau ynni adnewyddadwy'r Môr Celtaidd gan gynnwys dirprwyo pwerau cynghori ar y môr o'r Cyd-bwyllgor Cadwraeth Natur (JNCC) i CNC.

Prif uchafbwyntiau / cerrig milltir

Dyma rai o’r prif uchafbwyntiau:

• Cwmpasu cynllun drafft a chael Llywodraeth Cymru, CNC a JNCC i gytuno arno; 
• Rhestru’r goblygiadau, gan gynnwys y rhai o ran adnoddau, wrth drosglwyddo cyfrifoldebau.

Camau nesaf at gwblhau

Yn amodol ar gael cytundeb Llywodraeth Cymru, CNC a JNCC, dros y 6 mis nesaf, bydd ein blaenoriaethau’n cynnwys: 

• CNC a JNCC i gynnal adolygiad llawn o’r opsiynau dirprwyo mewn cydweithrediad â’r JNCC, Llywodraeth Cymru a Defra gan ymgynghori â datblygwyr yng Nghymru; 
• CNC a’r JNCC i ofyn i Lywodraeth Cymru, Bwrdd Rhaglen Forol CNC a Phwyllgor y JNCC am benderfyniad terfynol, a efallai rhoi cynlluniau ar waith.