Jane Hutt, y Gweinidog Cyllid ac Arweinydd y Tŷ
Cyhoeddwyd y cynnwys hwn dan weinyddiaeth Llywodraeth Cymru 2011 i 2016
Menywod, Gwaith a'r Dirwasgiad yng Nghymru: Adroddiad i Lywodraeth Cymru gan Sefydliad Bevan
Yr wythnos hon, lansiwyd adroddiad ymchwil gan Sefydliad Bevan, sef Menywod, Gwaith a'r Dirwasgiad yng Nghymru (Women, Work and the Recession in Wales)..
Y llynedd, comisiynwyd Sefydliad Bevan gan Lywodraeth Cymru i edrych ar dueddiadau diweddar o ran sefyllfa menywod yn y farchnad lafur yng Nghymru, gan gynnwys newidiadau yn natur cyflogaeth a diweithdra ymysg menywod a materion sy'n gysylltiedig â chyflog menywod. Mae'r adroddiad yn canolbwyntio ar y pedair blynedd ers dechrau'r Diwygiad (Mehefin 2008 i Fehefin 2012). Yn anochel nid yw'n defnyddio'r data diweddaraf, felly mae rhai manylion o bosibl wedi newid. Ond erys y negeseuon cyffredinol yr un fath.
Mae llawer o bwyntiau pwysig yn yr adroddiad hwn ac mae'r canfyddiadau'n cadarnhau bod y dirwasgiad ymhell o fod drosodd i fenywod yng Nghymru:
- Yn ystod y pedair blynedd diwethaf gwelwyd newidiadau cymhleth yng nghyflogaeth menywod yng Nghymru, gyda menywod yn parhau i golli swyddi yn ystod y 12 mis diwethaf.
- Mae hunangyflogaeth wedi cynyddu, tra bod cyflogaeth ran-amser yn crebachu.
- Menywod mewn swyddi ar reng isaf y farchnad lafur sydd wedi dioddef waethaf o golledion swyddi.
- Effeithiwyd yn sylweddol ar gyflogaeth menywod gan y cynnydd yn oedran pensiwn y wladwriaeth i fenywod.
- Gyda'r newidiadau i fudd-daliadau nawdd cymdeithasol gwelwyd llawer o fenywod yn symud i mewn i'r farchnad lafur ac mae hyn wedi cyfrannu at gynnydd mewn diweithdra ymysg menywod.
- Mae menywod yn parhau i ennill llai na dynion ar draws y dosbarthiad incwm.
- Mae'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau yn llai yn y sector cyhoeddus nag yn y sector preifat.
- Mae heriau arbennig i fenywod ifanc a menywod sy'n dod oddi ar fudd-daliadau (yn enwedig menywod sydd â phlant).
Daw'r adroddiad i'r casgliad bod y dirwasgiad wedi dilyn trywydd gwahanol i fenywod. Er bod swyddi dynion wedi cael ergyd fawr yn ystod blynyddoedd cyntaf y dirwasgiad, mae menywod wedi colli swyddi'n fwy diweddar ac mae hynny'n parhau.
Ond er bod menywod ar y cyfan wedi profi llai o golli swyddi yn ystod y pedair blynedd hyn na dynion, nid yw'r prif ffigurau'n adlewyrchu'r darlun cyfan. Yn benodol, maent yn cynnwys cynnydd nodedig yn nifer y menywod hŷn sy'n aros mewn gwaith wrth i oedran pensiwn y wladwriaeth gynyddu. Erbyn hyn mae bron i 15,000 yn fwy o fenywod 50-64 oed mewn gwaith nag yn 2008. Dros y pedair blynedd hyn, mae menywod dan 50 oed wedi colli'r un gyfran o'u cyflogaeth â dynion o'r un oedran.
Mae'r gostyngiad yn nifer y rhai mewn gwaith yn arbennig o wir yn achos menywod iau, gyda nifer y rhai 16-24 oed mewn gwaith yn syrthio mwy na 20% mewn pedair blynedd yn unig (2008-2012).
Mae ein Rhaglen Lywodraethu a'n Cynllun Cydraddoldeb Strategol yn cynnwys camau allweddol i alluogi gwell mynediad i gyflogaeth i fenywod. Mae ein Cynllun Cydraddoldeb Strategol a'n Cynllun Gweithredu ar gyfer Trechu Tlodi hefyd yn cynnwys camau sy'n cefnogi'r ddarpariaeth o ofal plant fforddiadwy o ansawdd uchel yn ogystal â gwella'r gofal plant sydd ar gael. Byddwn yn parhau i weithio gyda phartneriaid i ymdrin â'r rhesymau dros y bwlch cyflog rhwng y rhywiau a'r gwahaniaethau o ran cyflogaeth.
Mae Grŵp Gorchwyl a Gorffen y Gweinidog ar Ddiwygio Lles yn cwblhau asesiad cynhwysfawr o effaith gronnol y newidiadau i'r budd-daliadau y tynnwyd sylw atynt yn adroddiad Sefydliad Bevan. Defnyddir canlyniadau'r asesiad hwn i dargedu ein hymdrechion ymhellach, ac i helpu i leddfu goblygiadau negyddol Diwygio Lles.
Mae Sefydliad Bevan yn tanlinellu'r heriau sy'n wynebu menywod yn y farchnad lafur. Bydd yn helpu i lywio polisi ar draws Llywodraeth Cymru wrth inni fynd ati i ymdrin ag achosion hirdymor gwahaniaethau mewn cyflogaeth a'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau, a hefyd leddfu effaith y camau cynilo.
Amgaeaf gopïau a hyperddolen o adroddiad Sefydliad Bevan gyda'r Datganiad Ysgrifenedig hwn:
http://www.bevanfoundation.org/publications/women-work-and-the-recession-in-wales/