Cyfarfod y Pwyllgor Archwilio a Sicrhau Risg: 17 Gorffennaf 2024

• Mike Usher, Cyfarwyddwr Anweithredol a Chadeirydd ARAC LlC
• Angus Muirhead, Cadeirydd - Grŵp Llywodraeth Leol, Tai, Newid Hinsawdd a   Materion Gwledig (LGHCCRA) ARAC
• Nigel Reader, Cadeirydd Grŵp Iechyd, Gofal Cymdeithasol a'r Blynyddoedd Cynnar (HSCEY) ARAC
• Gareth Pritchard, Cadeirydd Dros Dro - Aelod Annibynnol ECWL ARAC

Swyddogion

• Andrew Goodall, Yr Ysgrifennydd Parhaol
• Sioned Evans, Cyfarwyddwr Cyffredinol, Grŵp ECWL
• Tracey Burke, Cyfarwyddwr Cyffredinol,  Grŵp Llywodraeth Leol, Tai, Newid Hinsawdd a Materion Gwledig (LGHCCRA)
• Dean Medcraft, Cyfarwyddwr Cyllid
• Kim Jenkins, Dirprwy Gyfarwyddwr Cyfrifon, Llywodraethu a Grantiau
• Helen Morris, Dirprwy Gyfarwyddwr Archwilio, Sicrwydd ac Atal Twyll
• Simon Phillips, Dirprwy Gyfarwyddwr, Newid a Gwella, Grŵp HSCEY
• Steve Hudson, Dirprwy Gyfarwyddwr, Cyllid a'r Economi, Grŵp yr Economi, Ynni a Thrafnidiaeth (EET)
• Clare James, Archwilio Cymru
• Richard Harries, Archwilio Cymru
• Matthew Mortlock, Archwilio Cymru

Hefyd yn bresennol

• Pennaeth y Ganolfan Ragoriaeth Llywodraethiant Corfforaethol
• Dirprwy Bennaeth Archwilio Mewnol
• Ysgrifenyddiaeth ARAC
• Pennaeth Llywodraethiant, Grŵp LGHCCRA

1.1 Ni chodwyd unrhyw ddatganiadau o fuddiant gan yr Aelodau.

2.1 Cytunodd y Pwyllgor ar gofnodion y cyfarfod blaenorol a nododd y cynnydd da sydd wedi'i wneud wrth roi'r camau gweithredu y cytunwyd arnynt ar waith.

3.1 Gwnaeth y Pwyllgor adolygu a chymeradwyo ei Gylch Gorchwyl am y 12 mis nesaf.

Rhoddodd yr Ysgrifennydd Parhaol ddiweddariad i'r Pwyllgor ar nifer o feysydd allweddol, gan gynnwys:

• Ymddiswyddiad y Prif Weinidog a'r ffocws ar barhad busnes y llywodraeth tra bo olynydd yn cael ei benodi.
• Ymchwiliad Cyhoeddus Covid a chyhoeddi ei adroddiad cyntaf ym mis Gorffennaf 2024. Bydd hyn yn gofyn am ymateb gan Lywodraeth Cymru ar ddechrau yn 2025. 
• Yr heriau ariannol mewn perthynas â'r sefyllfa yn ystod y flwyddyn a chynllunio'r gyllideb yn y dyfodol.
• Pwysigrwydd perthynas effeithiol â llywodraeth newydd San Steffan.

Holiadur Rheolaeth Fewnol

5.1 Rhoddodd Pennaeth y Ganolfan Ragoriaeth Llywodraethiant Corfforaethol ddiweddariad ar y broses Holiadur Rheolaeth Fewnol (ICQ) ar gyfer 2023-2024. Roedd yr Aelodau'n fodlon bod  ffurflenni ICQ wedi bod yn destun craffu a her briodol ac wedi darparu tystiolaeth ddigonol i gefnogi'r asesiad blynyddol cyffredinol o fframwaith rheolaeth fewnol Llywodraeth Cymru. Cymeradwyodd y Pwyllgor fwriad y rheolwyr i gynnal adolygiad gwersi a ddysgwyd i nodi unrhyw feysydd i'w gwella ar gyfer ymarfer  ICQ 2024-2025.

Adroddiad Blynyddol y Pennaeth Archwilio Mewnol

5.2 Cyflwynodd y Pennaeth Archwilio Mewnol ei Hadroddiad Blynyddol ar gyfer 2023-2024 a oedd yn crynhoi gweithgarwch archwilio mewnol a ffynonellau sicrwydd eraill yr oedd ei barn flynyddol yn seiliedig arnynt. Roedd y Pennaeth Archwilio Mewnol yn fodlon bod corff digonol o waith i seilio ei barn arno, a fyddai'n cael ei chyhoeddi yn Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon 2023-2024. Gwnaeth y Pwyllgor nodi a chymeradwyo Adroddiad Blynyddol y Pennaeth Archwilio Mewnol.

Parodrwydd Llywodraeth Cymru i dderbyn risg

5.3 Rhoddodd Pennaeth y Ganolfan Ragoriaeth Llywodraethiant Corfforaethol ddiweddariad ar newidiadau i barodrwydd Llywodraeth Cymru i dderbyn risg. Cynhaliwyd trafodaeth gychwynnol â'r Bwrdd ym mis Mehefin ac mae trafodaethau manwl â swyddogion wedi'u cynllunio dros yr haf cyn rhoi datganiad arfaethedig i'r Bwrdd ar barodrwydd i dderbyn risg i'w drafod ymhellach a'i gymeradwyo. Cymeradwyodd y Pwyllgor y dull gweithredu a oedd yn cael ei gymryd a gofynnodd am ddiweddariad pellach yn ei gyfarfod yn yr hydref.

Parodrwydd Llywodraeth Cymru i dderbyn risg

5.4 Trafododd y Pwyllgor yr adroddiadau chwarterol a baratowyd gan Gadeiryddion yr ARACs Grŵp yn dilyn cylch yr haf o gyfarfodydd ARAC. Yn ogystal ag eitemau sefydlog, ystyriodd pob ARAC y meysydd busnes a drosglwyddwyd i Grwpiau yn dilyn yr ailstrwythuro corfforaethol diweddar a chael cyflwyniadau ar eu cefndir, amcanion, risgiau a materion. Nid oedd unrhyw faterion yr oedd Cadeiryddion yn teimlo bod angen eu uwchgyfeirio at ARAC LlC.

5.5 Cynhaliwyd y cyfarfod blynyddol rhwng Aelodau Annibynnol ac archwilio mewnol ac allanol ar ôl pob cyfarfod Grŵp ARAC.

Adroddiad Blynyddol ARAC LlC

5.6 Trafododd y Pwyllgor Adroddiad Blynyddol ARAC LlC ar gyfer 2023-2024 a chymeradwyodd y farn gyffredinol ar ddigonolrwydd y trefniadau archwilio ar gyfer Llywodraeth Cymru a hefyd ar y trefniadau ar gyfer llywodraethant, rheoli risg a rheolaeth fewnol. Bydd y farn yn cael ei chyhoeddi yn yr Adroddiad Blynyddol a Chyfrifon 2023-2024.

Craffu ar Rannau 1 a 2 o Gyfrifon Cyfunol Llywodraeth Cymru 

5.7 Dechreuodd y Pwyllgor graffu ar gyfrifon cyfunol Llywodraeth Cymru ar gyfer 2023-2024 ac ystyriodd:

• Rhan 1, yr Adroddiad Perfformiad sy'n amlinellu swyddogaethau Llywodraeth Cymru, sut mae'n cael ei hariannu, sut mae'r cyllid yn cael ei wario a sut mae'n perfformio.
• Rhan 2, yr Adroddiad Atebolrwydd sy'n cynnwys y Datganiad Llywodraethiant Blynyddol, Adroddiad Cydnabyddiaeth Ariannola Staff, Crynodeb o Alldro Adnoddau a Thystysgrif ac Adroddiad Archwilydd Cyffredinol Cymru.

5.8 Nododd y Pwyllgor nifer o feysydd y byddai o fudd eu hadolygu a'u hegluro cyn i'r cyfrifon terfynol gael eu cynhyrchu'r a nodwyd y rhain gan swyddogion.

5.9 Gwnaeth y Pwyllgor drafod a chymeradwyo'r rhesymeg dros godi'r trothwy de minimis ar gyfer cyfrif cyfunol LlC o £15m i £30m.

Diweddariad ar archwilio cyfrifon (gan gynnwys cynllun archwilio manwl)

5.10 Rhoddodd swyddogion Archwilio Cymru yr wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd eu gwaith ar y cyfrifon 2023-2024 a nodwyd bod llawer o'r gwaith eisoes wedi dechrau. Mae Llywodraeth Cymru ar y trywydd iawn i gyflwyno'r prif gyfrif i Archwilio Cymru erbyn 27 Awst.

5.11 Cafodd y Pwyllgor gyflwyniad ar y cynllun archwilio gan gynnwys y risgiau archwilio a nodwyd, yr amserlen, y ffioedd archwilio a'r tîm archwilio. Tynnwyd sylw penodol at y trothwy perthnasedd, a fydd yn cynyddu o 1% i 2% (£200m i £400m). Bydd hyn yn caniatáu i adnoddau Archwilio Cymru fod yn fwy cydnaws â'r meysydd sydd â'r risg mwyaf, a chanolbwyntio ar eitemau sy'n cael eu hystyried yn berthnasol eu natur.

5.12 Cymeradwyodd y Pwyllgor y cynllun archwilio a chroesawodd y dull rhagweithiol sy'n cael ei ddefnyddio gan y timau archwilio a chyllid, a'r ffocws ar ystyried ym mha ffyrdd y gellir gwneud y broses yn fwy effeithlon.

5.13 Cafodd y Pwyllgor ddiweddariad hefyd ar astudiaethau Gwerth am Arian Archwilio Cymru.

Ysgrifenyddiaeth ARAC
Dyddiad Cyhoeddi – Hydref 2024