Cyfarfod y Cabinet: 3 Gorffennaf 2023

• Y Gwir Anrh. Mark Drakeford AS (Cadeirydd)
• Lesley Griffiths AS
• Rebecca Evans AS
• Vaughan Gething AS
• Jane Hutt AS
• Julie James AS
• Jeremy Miles AS
• Eluned Morgan AS
• Mick Antoniw AS

• Hannah Blythyn AS
• Dawn Bowden AS
• Lynne Neagle AS
• Julie Morgan AS
• Lee Waters AS

Swyddogion

• Des Clifford, Cyfarwyddwr Swyddfa’r Prif Weinidog
• Rebecca Dunn, Pennaeth Is-adran y Cabinet
• Toby Mason, Pennaeth Cyfathrebu Strategol
• Rory Powell, Pennaeth Swyddfa’r Prif Weinidog
• Jane Runeckles, Cynghorydd Arbennig
• Madeleine Brindley, Cynghorydd Arbennig
• Alex Bevan, Cynghorydd Arbennig
• Daniel Butler, Cynghorydd Arbennig
• Ian Butler, Cynghorydd Arbennig
• Kate Edmunds, Cynghorydd Arbennig
• Sara Faye, Cynghorydd Arbennig
• Sam Hadley, Cynghorydd Arbennig
• David Hooson, Cynghorydd Arbennig
• Clare Jenkins, Cynghorydd Arbennig
• Owen John, Cynghorydd Arbennig
• Phillipa Marsden, Cynghorydd Arbennig
• Tom Woodward, Cynghorydd Arbennig
• Christopher W Morgan, Pennaeth Ysgrifenyddiaeth y Cabinet (cofnodion)
• Damian Roche, Ysgrifenyddiaeth y Cabinet
• Catrin Sully, Swyddfa’r Cabinet
• Kathryn Hallett, Swyddfa’r Prif Weinidog
• Tracey Burke, Cyfarwyddwr Cyffredinol Newid Hinsawdd a Materion Gwledig
• Jo-Anne Daniels, Cyfarwyddwr Cyffredinol Addysg, Cyfiawnder Cymdeithasol a’r Gymraeg
• Tim Moss, Prif Swyddog Gweithredu
• Andrew Slade, Cyfarwyddwr Cyffredinol, yr Economi, y Trysorlys a’r Cyfansoddiad
• Albert Heaney, Prif Swyddog Gofal Cymdeithasol Cymru
• Neil Buffin, Dirprwy Gyfarwyddwr Gwasanaethau Cyfreithiol
• Gawain Evans, Cyfarwyddwr Cyllid
• Ed Wilson, Dirprwy Gyfarwyddwr Iechyd y Cyhoedd, Gwelliannau ac Anghydraddoldebau (eitem 4)
• Nicola Evans, Pennaeth Anghydraddoldebau Iechyd a Chymunedau Iach (eitem 4)

1.1 Cymeradwyodd y Cabinet gofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 26 Mehefin.

Ymchwiliad COVID-19 

2.1 Dywedodd y Prif Weinidog wrth y Cabinet ei fod yn cadeirio’r cyfarfod o Lundain gan y byddai ef a Gweinidog yr Economi yn rhoi tystiolaeth i Ymchwiliad COVID-19 y diwrnod dilynol. Roedd y Prif Swyddog Meddygol wedi bod yn rhoi tystiolaeth y prynhawn hwnnw ac roedd disgwyl i’r Ysgrifennydd Parhaol roi tystiolaeth ar ei ôl. Roedd disgwyl hefyd i Dr Quentin Sandifer o Iechyd Cyhoeddus Cymru a Reg Kilpatrick, Cyfarwyddwr Cyffredinol Adfer wedi COVID-19 a Llywodraeth Leol roi tystiolaeth yr wythnos honno.

Y Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog

2.2 Dywedodd y Prif Weinidog wrth y Cabinet y byddai’n teithio i’r Gogledd ddydd Iau i ymuno â’r Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog, a oedd yn cael ei gynnal yn Wrecsam ddydd Gwener.

3.1 Ystyriodd y Cabinet grid y Cyfarfod Llawn a nododd y byddai’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol a’r Prif Chwip yn ymateb i’r ddadl fer ar ôl troed y fyddin yng Nghymru. Byddai amser pleidleisio yn cael ei gynnal tua 6:20pm ddydd Mawrth a thua 6:25pm ddydd Mercher.

4.1 Cyflwynodd y Dirprwy Weinidog Iechyd Meddwl a Llesiant y papur, a oedd yn gofyn i’r Cabinet gytuno ar strwythur arfaethedig y Fframwaith Cenedlaethol ar gyfer Presgripsiynu Cymdeithasol a nodi’r amserlenni ar gyfer ei ddatblygu.

4.2 Term ymbarél oedd presgripsiynu cymdeithasol a ddisgrifiai ddull sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn o gysylltu pobl â chymorth anghlinigol yn y gymuned. Roedd hefyd yn ffordd o gysylltu pobl â’u cymuned i reoli eu hiechyd a’u llesiant yn well. Ei nod oedd grymuso unigolion i gydnabod eu hanghenion, eu cryfderau a’u hasedau personol eu hunain.

4.3 O safbwynt iechyd, roedd yr achos dros gymorth anfeddygol drwy bresgripsiynu cymdeithasol yn glir, gallai wella llesiant meddyliol, lleihau pryder ac iselder, gan wella hunan-barch a lleihau unigrwydd ac unigedd. Gallai hefyd chwarae rhan hanfodol wrth gynnal pwysau corff iach, gan helpu pobl i fyw’n iach am gyfnod hwy.

4.4 Yng Nghymru, fel mewn gwledydd eraill, bu diffyg safoni a chysondeb yn y dull o bresgripsiynu cymdeithasol. Roedd hyn wedi arwain at ddryswch posibl ymhlith y cyhoedd a’r gweithlu o ran pwy ddylai elwa ar fuddion presgripsiynu cymdeithasol a phwy ddylai fod yn darparu gwasanaethau. Roedd diffyg cyfathrebu rhwng sectorau, gweithwyr proffesiynol a chyda’r cyhoedd.

4.5 Roedd swyddogion wedi ymgysylltu â bron i 1,000 o randdeiliaid i ddatblygu model o bresgripsiynu cymdeithasol yng Nghymru ar gyfer ymarfer ymgynghori. Cafwyd dros 190 o ymatebion i’r ymarfer hwn ac roedd y fframwaith cenedlaethol arfaethedig wedi’i lywio’n uniongyrchol gan ganlyniad yr ymarfer hwnnw.

4.6 Roedd y Fframwaith Cenedlaethol ar gyfer Presgripsiynu Cymdeithasol yn ymateb i’r materion a godwyd fel rhan o’r ymarfer ymgynghori. Byddai’n rhoi sicrwydd ynghylch cysondeb ac ansawdd y ddarpariaeth, gan nodi strwythur arfaethedig ac amlinellu sut y byddai’r model yn gweithredu yng Nghymru. Roedd yn helpu i ddatblygu dealltwriaeth gyffredin o’r iaith a ddefnyddir i ddisgrifio presgripsiynu cymdeithasol ac yn sicrhau darpariaeth gyson, ni waeth am y lleoliad.

4.7 Croesawodd y Cabinet y papur a nododd fod credydau amser sy’n gysylltiedig â presgripsiynu cymdeithasol yn gwneud gwahaniaeth sylweddol i wella amrywiaeth gwirfoddolwyr yn ogystal â recriwtio a chadw gwirfoddolwyr. Roedd hyn hefyd yn helpu i adeiladu cymunedau gwydn.

4.8 Roedd y sector celfyddydau wrthi’n rhagweithiol yn defnyddio dull creadigol drwy bresgripsiynu cymdeithasol i gefnogi iechyd meddwl a llesiant unigolion a chymunedau. Roedd cyfleoedd hefyd o fewn y sector amgylcheddol.

4.9 Cymeradwyodd y Cabinet y papur a nododd y cerrig milltir a’r cynlluniau cyfathrebu arfaethedig.

Ysgrifenyddiaeth y Cabinet
Gorffennaf 2023