Cyfarfod o Grŵp Cyfeirio Rhanddeiliaid Cynllunio Morol: 2 Hydref 2024

Eluned Jones (Cadeirydd, Llywodraeth Cymru), Megan Nicholas & Morgan Commins (Llywodraeth Cymru), Charlotte Brill (Cefas / Llywodraeth Cymru), Julian Whitewright (Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru), John Wrottesley (European Subsea Cables Association), Emma Thorpe & Olivia Ross (Cydbwyllgor Cadwraeth Natur), Rowena Haines a Shaun Gaffey (RSPB), Chloe Wenman (Cymdeithas Cadwraeth Forol), Gareth McIlquham, Natalie Queffurus & Allan Pitt (Arup), Tessa Marshall (Cyswllt Amgylchedd Cymru), Jean-Francois Dulong (Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru), Nick Salter a Helen Croxson (Asiantaeth Forwrol a Gwylwyr y Glannau), Emma Harrison a Tristan Bromley (Ystâd y Goron), Penny Nelson (WWF Cymru), Helen Bloomfield a Lucie Skates (Cyfoeth Naturiol Cymru), Jim Evans (Cymdeithas Pysgotwyr Cymru), Claire Stephenson (Associated British Ports), Jennifer Godwin (Grŵp Defnyddiwr a Datblygwyr Gwely'r Môr), Stephen Jay (Prifysgol Lerpwl), Mark Simmonds (British Ports Association). 

Cadeirydd, Llywodraeth Cymru.

Croesawodd Eluned aelodau newydd i'r Grŵp Cyfeirio Rhanddeiliaid Cynllunio Morol (MPSRG) a cychwynnodd gyflwyniadau bord gron. 

Chloe Wenman, MCS.

Rhoddodd Chloe ychydig eiriau i goffáu cyn-aelod MPSRG, Gill Bell, a fu farw yn gynharach eleni. Disgrifiodd Chloe Gill fel 'anhygoel o garedig' ac yn 'bencampwr ffyrnig dros y cefnfor', gan eirioli pobl bob amser i 'gofio'r mor'. Dywedodd Chloe fod Gill yn 'benderfynol o weld ein moroedd yn gwella', a bod ei 'hetifeddiaeth yn parhau'.   

Arup.

Rhoddodd Eluned drosolwg byr o'r Adolygiad Annibynnol o Ddulliau Cynllunio Morol, a fydd yn llywio ystyriaethau ar ddatblygu'r fframwaith cynllunio morol ymhellach yng Nghymru i ddarparu mwy o eglurder a chyfeiriad gofodol ar gyfer datblygu, tra'n diogelu a gwella'r amgylchedd morol. Cyflwynodd Arup, sydd wedi cael eu comisiynu i gyflwyno'r adolygiad.

Cyflwynodd Arup rai sleidiau ar gwmpas yr adolygiad annibynnol a'r dull arfaethedig, gan gynnwys adolygiad o lenyddiaeth ac amlinelliad o'r dull o ymgysylltu â rhanddeiliaid.  Bydd yr adolygiad llenyddiaeth yn ystyried deddfwriaeth a fframweithiau polisi perthnasol Cymru ac yn cynnwys dadansoddiad astudiaeth achos o ystyriaethau gofodol/sectoraidd perthnasol a systemau cynllunio morol cenedlaethol a rhyngwladol eraill. Bydd hyn yn cael ei ategu gan ymgysylltu â rhanddeiliaid, sy'n canolbwyntio ar gyfweliadau gydag aelodau o'r MPSRG a gweithdy rhanddeiliaid ehangach. Bydd ail weithdy i randdeiliaid yn dilyn yn gynnar yn 2025 i gyflwyno canfyddiadau cychwynnol. Mae'r adolygiad i'w gwblhau erbyn diwedd mis Mawrth 2025.

Gwahoddodd Eluned aelodau MPSRG i wneud sylwadau a/neu ofyn cwestiynau.  Trafodwyd materion technegol a oedd yn cynnwys:

• ymholiadau ar sut y bydd canfyddiadau'r adolygiad yn cael eu hystyried a'u trin gan Lywodraeth Cymru;
• tynnu sylw at y ffaith bod cydweithredu rhyngwladol trawsffiniol yn ystyriaeth bwysig;
• awgrymiadau i randdeiliaid ymgysylltu â'r adolygiad o lenyddiaeth ac i gynnig cymorth gydag ef.

Gwahoddodd Eluned yr aelodau i roi caniatâd i'w manylion cyswllt gael eu rhannu ag Arup at ddibenion yr adolygiad hwn. Cafwyd caniatâd drwy system bleidleisio. 

Eluned Jones, Llywodraeth Cymru.

Cyflwynodd Eluned drosolwg byr o:

• nod, natur ac effaith arfaethedig Ardaloedd Adnoddau Strategol, ynghyd â'r broses i'w cyflwyno;
• Ardaloedd Adnoddau Strategol arfaethedig ar gyfer Ynni Ffrwd Llanw a'r ymgynghoriad diweddar;
• prif ganfyddiadau a chanlyniadau'r ymgynghoriad hwn; a
• camau nesaf: nod Llywodraeth Cymru yw cwblhau a chyhoeddi Hysbysiad Cynllunio Morol i gyflwyno Ardaloedd Adnoddau Strategol ar gyfer Ynni Ffrwd Llanw erbyn diwedd 2024, yn amodol ar gytundeb Gweinidogol, a hefyd yn bwriadu ystyried datblygu rhagor o Ardaloedd Adnoddau Strategol posibl ar gyfer sectorau eraill. 

Dywedodd Eluned y bydd y sleidiau a gyflwynir ar Ardaloedd Adnoddau Strategol yn cael eu dosbarthu i aelodau MPSRG yn dilyn y cyfarfod. 

John Wrottesley, European Subsea Cable Association (ESCA). 

Cyflwynodd John ar Ceblau Tanfor a Gwasgfa Ofodol, gan gynnwys trafod: 

• gwahanol fathau o geblau (megis telathrebu a cheblau pŵer), beth mae’n nhw'n ei wneud a pham eu bod yn bwysig;
• gwydnwch cebl tanfor a risgiau cysylltiedig, megis difrod damweiniol;
• pwysigrwydd polisi strategol gyda golwg ryngwladol allanol a chrwn;
• manteision cydweithredu, ymgysylltu ac ymwybyddiaeth dda o geblau da e.e. lleihau'r risg o ddifrod ac i wella cyfleoedd posibl ar gyfer cydfodolaeth;
• rôl ESCA e.e. cynrychioli diwydiant fel llais cyffredin i berchnogion asedau gwely'r môr mewn gofod cefnforol sy'n gynyddol brysur a llawn;
• y berthynas hanesyddol ac esblygol rhwng pysgota a cheblau, sy'n dod yn fwy heriol oherwydd mwy o gystadleuaeth am le;
• datblygu canllawiau cydfodoli ar gyfer ceblau a physgodfeydd; mae ymddiriedaeth a gonestrwydd yn allweddol - does dim rhaid i gydfodoli ymwneud â blaenoriaethu; a
• yr angen i ystyried sectorau eraill wrth feddwl am gydfodoli rhwng ceblau a physgodfeydd. 

Yna cymerodd aelodau MPSRG ran mewn sgwrs agored gyda John ar y pwnc hwn. 

Megan Nicholas, Llywodraeth Cymru.

Rhoddodd Megan yr wybodaeth ddiweddaraf am waith i ddatblygu canllawiau ar bolisi Cynllun Morol Cenedlaethol Cymru (WNMP) ENV_01 '''Ecosystemau morol cydnerth'', gan gynnwys gwybodaeth am:

• y cyd-destun polisi, nod ac effaith arfaethedig yn ymarferol; a
• datblygu Datganiad Technegol i ddarparu eglurder, diffiniadau pellach a fframwaith arfer da i arwain a chefnogi ymgeiswyr a'r rhai sy'n gwneud penderfyniadau. 

Yna rhoddodd Megan drosolwg byr o waith i gwmpasu canllawiau posibl ar bolisi WNMP ENV_07 ''Rhywogaethau a chynefinoedd pysgod'.

Dilynwyd hyn gan drafodaeth fer ar y gwaith hwn. 

Pawb.

Ni chodwyd unrhyw fater arall.  Diolchodd Eluned i'r aelodau am fod yn bresennol ac am gymryd rhan yn y cyfarfod heddiw. 

Diwedd y cyfarfod.