Comisiwn Annibynnol ar Ddyfodol Cyfansoddiadol Cymru: adroddiad terfynol - Atodiadau

Image

Yr Athro Laura McAllister (Cydgadeirydd)

Mae'r Athro Laura McAllister yn Athro Polisi Cyhoeddus a Llywodraethu Cymru yng Nghanolfan Llywodraethiant Cymru Prifysgol Caerdydd. Mae hi’n arbenigwraig ar wleidyddiaeth gyfansoddiadol – ar ddatganoli a gwleidyddiaeth ac etholiadau Cymru yn benodol.

Roedd Laura yn gadeirydd y Panel Arbenigol ar Ddiwygio Etholiadol y Cynulliad yn 2017. Ochr yn ochr â hyn, ar hyn o bryd mae Laura yn Is-lywydd UEFA ac yn aelod o’i Bwyllgor Gwaith.

Y Gwir Barch. a’r Gwir Anrh. Dr Rowan Williams (Cydgadeirydd)

Esgob Mynwy (1992-2002) ac Archesgob Cymru (1999-2002) oedd Dr Rowan Williams, cyn iddo ddod yn Archesgob Caergaint rhwng 2003 a 2012.

Roedd yn Ganghellor Prifysgol De Cymru 2013-2023, ac yn Gadeirydd Cymorth Cristnogol 2013-2021. Mae wedi cyhoeddi'n eang ar grefydd a materion cymdeithasol.

Dr Anwen Elias

Mae Dr Anwen Elias yn Ddarllenydd mewn Gwleidyddiaeth yn Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol, Prifysgol Aberystwyth. Cafodd ei haddysg yn Ysgol Dyffryn Teifi, Llandysul, gan raddio o Brifysgol Caergrawnt a’r Athrofa Brifysgol Ewropeaidd, Florence, lle y cwblhaodd ddoethuriaeth yn y Gwyddorau Cymdeithasol a Gwleidyddol. Mae ei diddordebau ymchwil yn cynnwys gwleidyddiaeth diriogaethol a chyfansoddiadol gymharol, pleidiau gwleidyddol, a democratiaeth cydgynghorol.

Mae hi’n Gyd-gyfarwyddwr Canolfan Gwleidyddiaeth a Chymdeithas Cymru a Sefydliad Ymchwil Gymdeithasol ac Economaidd a Data Cymru.

Mae wedi bod yn Gymrawd Gwadd yn Universitat Pompeu Fabra, Catalonia a’r Universidade de Santiago de Compostela, Galicia.

Miguela Gonzalez

Mae Miguela Gonzalez yn ymarferydd amrywiaeth a chynhwysiant ac yn gyn newyddiadurwr. Ar hyn o bryd, hi yw Pennaeth Amrywiaeth a Chynhwysiant yn Abcam, cwmni gwyddorau bywyd byd-eang, lle mae’n gweithio i greu diwylliant agored a chynhwysol. Cyn hyn, bu’n gweithio yn y cyfryngau am 15 mlynedd, yn bennaf fel newyddiadurwr gyda’r BBC, ond hefyd mewn rolau sy’n ymwneud â dadansoddi data, rheoli prosiectau, ac arbenigedd pynciau.

Fel Arweinydd Amrywiaeth a Chynhwysiant gyda thîm Amrywiaeth a Chynhwysiant y Gweithlu yn y BBC, fe gynlluniodd ymgynghoriad helaeth, gan reoli a gweithredu’r prosiect hwnnw a arweiniodd at weithredu strategaeth Amrywiaeth a Chynhwysiant dair blynedd bresennol y darlledwr.

Mae Miguela wedi gweithio gyda Llywodraeth Cymru i roi’r prosiect Cyswllt Diwylliant Cymru ar waith, a hefyd bu’n ddarlithydd gwadd yn Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant, Prifysgol Caerdydd. Mae hi hefyd ar fwrdd ymddiriedolwyr Shelter Cymru a National Theatre Wales.

Oherwydd ei phrofiad helaeth mewn rolau allweddol ar draws gwahanol bwyllgorau, timau a phrosiectau, gan gynnwys cronfeydd arloesi, cyrff llywodraethu ysgolion, gosodiadau celf, a gwyliau cerddorol, mae’n dod â dealltwriaeth a syniadau creadigol ac amrywiol i waith y Comisiwn.

Yr Athro Syr Michael Marmot

Mae Syr Michael Marmot wedi bod yn Athro Epidemioleg yng Ngholeg Prifysgol Llundain (UCL) ers 1985 ac mae'n Gyfarwyddwr Sefydliad Tegwch Iechyd UCL. Ef yw awdur The Health Gap: the challenge of an unequal world (Bloomsbury: 2015), a Status Syndrome: (Bloomsbury: 2004).

Mae’r Athro Marmot yn Gynghorydd ar benderfynyddion cymdeithasol iechyd i Gyfarwyddwr Cyffredinol Sefydliad Iechyd y Byd, yn Is-adran newydd y Sefydliad ar gyfer Poblogaethau Iachach; ac mae’n Athro Gwadd Nodedig ym Mhrifysgol Tsieineaidd Hong Kong (2019-) ac yn Gyd-gyfarwyddwr y CUHK Institute of Health Equity. Mae wedi derbyn Global Hero Award Sefydliad Iechyd y Byd; Proffesoriaeth Lown Harvard (2014-2017); Gwobr y Tywysog Mahidol ar gyfer Iechyd y Cyhoedd (2015); ac 19 o ddoethuriaethau anrhydeddus.

Mae wedi bod yn arwain grwpiau sy’n ymchwilio i anghydraddoldebau iechyd ers bron i 50 mlynedd. Cadeiriodd Gomisiwn Sefydliad Iechyd y Byd ar Benderfynyddion Cymdeithasol Iechyd, nifer o Gomisiynau Rhanbarthol Sefydliad Iechyd y Byd, ac adolygiadau ar fynd i'r afael ag anghydraddoldeb iechyd i lywodraethau yn y DU.

Gwasanaethodd fel Llywydd Cymdeithas Feddygol Prydain (BMA) yn 2010-2011, ac fel Llywydd Cymdeithas Feddygol y Byd (World Medical Association) yn 2015. Ef hefyd yw Llywydd Sefydliad Prydeinig yr Ysgyfaint. Mae’n Gymrawd Academi’r Gwyddorau Meddygol ac yn Gymarawd Anrhydeddus yn yr American College of Epidemiology a’r Faculty of Public Health ; yn Gymrawd Anrhydeddus yr Academi Prydeinig; ac o Golegau Brenhinol Obstetreg a Gynaecoleg, Seiciatreg, Pediatreg ac Iechyd Plant, ac Ymarferwyr Cyffredinol. Mae'n aelod etholedig o National Academy of Medicine yr Unol Daleithiau ac Academy of Medicine, Brasil.

Bu’n aelod o’r Comisiwn Brenhinol ar Lygredd Amgylcheddol am chwe blynedd, ac yn 2000 cafodd ei urddo’n farchog gan Ei Mawrhydi y Frenhines am wasanaethau i epidemioleg a’r ddealltwriaeth o anghydraddoldebau iechyd.

Philip Rycroft

Bu Philip Rycroft yn was sifil am 30 o flynyddoedd. Bu’n gweithio ar lefel uwch i’r llywodraeth ddatganoledig yn yr Alban cyn symud i Swyddfa’r Cabinet yn Llundain, lle bu’n arwain gwaith y gwasanaeth sifil ar y cyfansoddiad a datganoli i Lywodraeth y DU. Ei swydd ddiwethaf oedd Ysgrifennydd Parhaol yn yr Adran Ymadael â’r UE.

Mae bellach yn gyfarwyddwr anweithredol, yn ymgynghorydd, ac yn academydd ym Mhrifysgol Caeredin a’r Bennett Institute for Public Policy ym Mhrifysgol Caergrawnt.

Lauren McEvatt

Mae Lauren McEvatt yn gyn Gynghorydd Arbennig Ceidwadol i Lywodraeth y DU yn Swyddfa Cymru, lle bu’n gweithio o dan arweinyddiaeth David Jones AS ac Ysgrifennydd Gwladol Cymru ar y pryd. Yn ystod ei thymor o wasanaeth, bu’n drafftio ac yn cyflwyno cyfraniad Llywodraeth y DU i Gomisiwn Silk, yn ogystal â chamau drafftio a chamau cychwynnol Deddf Cymru 2014.

Ar ôl hynny, bu’n gweithio i nifer o lywodraethau ar draws Dwyrain Affrica a’r Caribî, gan gynnwys llywodraeth un o Diriogaethau Tramor Prydain, lle’r oedd ei chefndir mewn datganoli yn ddefnyddiol dro ar ôl tro, wrth iddi gynorthwyo negodiadau ynglŷn â diwygio cyfansoddiad Tiriogaeth Dramor Prydain, a masnach a buddsoddi ar draws swyddfeydd llywodraeth datganoledig a chenedlaethol mewn gwlad yn Nwyrain Affrica.

Cafodd ei geni yn Lloegr i rieni o Iwerddon ac America, a chafodd ei magu yn Hong Kong. Ar hyn o bryd, mae’n gweithio mewn materion llywodraeth rhyngwladol sy’n cynnwys cysylltiadau’r sectorau cyhoeddus a phreifat â sefydliadau amlochrog a sefydliadau datblygu.

Mae’n astudio o bell ar gyfer MA mewn Diplomyddiaeth Fyd-eang yn SOAS, lle bydd pwnc arfaethedig ei thesis yn ymwneud â chynrychiolaeth gwladwriaethau is-genedlaethol/gweinyddiaethau datganoledig mewn sefydliadau amlochrog.

Albert Owen

Bu Albert Owen yn Aelod o Senedd y DU am bum tymor seneddol, ar ôl cael ei ethol i gynrychioli ei etholaeth gartref, Ynys Môn. Tra’n Aelod o Senedd y DU dros Ynys Môn, bu’n eiriolwr dros yr etholaeth a Chymru ar amrywiaeth o faterion gwleidyddol, diwydiannol, cymdeithasol ac amgylcheddol.

Mae ganddo brofiad helaeth ac amrywiol sy’n cynnwys materion Cymreig, ynni, datblygu rhyngwladol, a gweithdrefnau drwy ei aelodaeth o bwyllgorau dethol a Grwpiau Hollbleidiol Seneddol, a gwasanaethu ar Banel Cadeiryddion y Llefarydd. Fel Aelod o Banel Cadeiryddion y Llefarydd, Tŷ’r Cyffredin, roedd yn un o’r cyntaf i gefnogi’r syniad o gynnwys grwpiau diddordeb, sefydliadau, a’r cyhoedd yn y gwaith o graffu cyn y broses ddeddfu, er mwyn helpu i lunio deddfwriaeth y llywodraeth.

Tra’n Aelod o Bwyllgor Materion Cymreig Tŷ’r Cyffredin, roedd ganddo ddiddordeb arbennig mewn datganoli, trafnidiaeth, a materion ynni.

Mae ei ddiddordebau’n cynnwys hanes morol a hanes Cymru, cyflawni ei rôl fel noddwr yr Amgueddfa Forol leol ac Is-lywydd yr RNLI. Mae’n mwynhau cerdded ar yr arfordir, teithio, darllen, coginio, a gwylio chwaraeon.

Shavanah Taj

Shavanah Taj yw Ysgrifennydd Cyffredinol BME cyntaf TUC Cymru. Ymunodd â TUC Cymru ym mis Chwefror 2019 o Undeb y Gwasanaethau Cyhoeddus a Masnachol (PCS), lle bu’n Ysgrifennydd Cymru ers 2013. Hyfforddodd Shavanah ag Oranising Academy y TUC yn 2002.

Cyn ymuno â’r PCS fel swyddog amser llawn yn 2002, bu Shavanah yn gweithio ym maes manwerthu, ac mewn canolfannau galwadau a’r trydydd sector.

Mae Shavanah yn ymgyrchydd brwd ac yn ymgyrchu dros gydraddoldeb a chyfiawnder cymdeithasol. Mae hi’n aelod bwrdd ar gyfer nifer o elusennau, gan gynnwys Sefydliad Bevan a People's Health Trust, ac yn Gadeirydd Women Connect First. Mae Shavanah yn eiriolwr amlwg dros hawliau gweithwyr ac yn ymddangos yn aml ar Deledu ac yn y Cyfryngau, yn rhoi cyngor a thystiolaeth i Bwyllgorau a Gweinidogion Cymru, ac yn cyfrannu areithiau mewn dadleuon bord gron a gorymdeithiau protest. Mae ei phrif feysydd arbenigedd yn cynnwys cyflogau isel, camfanteisio ar weithwyr, gwrth-hiliaeth, hawliau dynol, hawliau menywod a chyfiawnder hinsawdd.

Kirsty Williams

Gwasanaethodd Kirsty Williams yn y Senedd am 22 o flynyddoedd, a chyn hynny bu’n aelod o’r Grŵp Cynghori ar y Cynulliad Cenedlaethol a benodwyd gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru ar y pryd i roi cyngor ar sefydlu sefydliad datganoledig newydd. Yn 2008, cafodd ei hethol yn arweinydd Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, y fenyw gyntaf i arwain un o’r pedair prif blaid wleidyddol yng Nghymru.

Rhwng 2016 a 2021, hi oedd y Gweinidog Addysg, yn arwain cenhadaeth i ddiwygio addysg genedlaethol. Fe wnaeth ymddeol o wleidyddiaeth reng-flaen ym mis Mai 2021, ac mae bellach yn cadeirio Bwrdd Cynghori’r Rhaglen Gyfnewid Ryngwladol ar gyfer Dysgu, y rhaglen yng Nghymru sydd wedi cymryd lle Erasmus+.

Mae’n byw ar fferm y teulu yng nghanol Bannau Brycheiniog, ac mae’n wirfoddolwr brwdfrydig yng Nghlwb Ffermwyr Ifanc Pontfaen.

Leanne Wood

Mae gan Leanne Wood dros bum mlynedd ar hugain o brofiad fel gweithredydd gwleidyddol. Mae hi wedi dal sawl rôl mewn bywyd gwleidyddol gan gynnwys cynghorydd lleol, AS dros y Rhondda ac arweinydd Plaid Cymru. Hi oedd y fenyw gyntaf i gynrychioli'r Rhondda a'r fenyw gyntaf i arwain Plaid Cymru. Mae hi’n Gyd-gyfarwyddwr gweithredol Ynni Cymunedol Cymru ac yn llysgennad y Cerddwyr.

Mae Leanne wedi hyrwyddo llawer o faterion cymdeithasol ac economaidd amrywiol ac mae'n benderfynol o weithio i sicrhau, beth bynnag yw dyfodol cyfansoddiadol Cymru, bod y rheini sy'n cael trafferthion a'r rheini sydd ar y cyrion yn cael cyfle i weld gwelliannau gwirioneddol yn eu bywydau.

Amcanion

Mae gan y Comisiwn ddau amcan cyffredinol:

• Ystyried a datblygu opsiynau i ddiwygio’n sylfaenol strwythurau cyfansoddiadol y Deyrnas Unedig, y mae Cymru yn parhau’n rhan annatod ohoni
• Ystyried a datblygu’r holl brif opsiynau blaengar i gryfhau democratiaeth yng Nghymru a sicrhau gwelliannau i bobl Cymru.

Arferion gweithio

Bydd y Comisiwn yn cael ei gydgadeirio gan yr Athro Laura McAllister a’r Dr Rowan Williams. Gan gynnwys y Cydgadeiryddion, bydd gan y Comisiwn 11 o aelodau a fydd yn cwmpasu ystod eang o safbwyntiau gwleidyddol a rhannau o gymdeithas Cymru. Bydd Ysgrifenyddiaeth a phanel arbenigol yn cefnogi gwaith y Comisiwn.

Wrth gyflawni ei waith, dylai’r Comisiwn ddatblygu rhaglen ymgysylltu cynhwysol gyda chymdeithas sifil a’r cyhoedd yng Nghymru er mwyn ysgogi sgwrs genedlaethol; a chomisiynu gwaith ymchwil, dadansoddi a barn arbenigol drwy banel arbenigol a sefydlir at y diben hwnnw.

Amserlen

Dylai’r Comisiwn lunio adroddiad interim erbyn diwedd 2022.

Dylai lunio adroddiad llawn gydag argymhellion erbyn diwedd 2023.

2021

25 Tachwedd 2021 - Cyfarfod busnes
9 Rhagfyr 2021 - Gweithdy cyd-destun cyfansoddiadol

2022

12 Ionawr 2022 - Gweithdy ymgysylltu
19 Ionawr 2022 - Cyfarfod tystiolaeth a busnes

16 Chwefror 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

7 Mawrth 2022 - Gweithdy ymgysylltu
16 Mawrth 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

26 Ebrill 2022 - Cyfarfod busnes
27 Ebrill 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

5 Mai 2022 - Cyfarfod wyneb yn wyneb
24 Mai 2022 - Cyfarfod tystiolaeth
25 Mai 2022 - Gweithdy cyd-destun cyllidol

9 Mehefin 2022 - Cyfarfod busnes
22 Mehefin 2022 - Cyfarfod tystiolaeth
28 Mehefin 2022 - Cyfarfod busnes

15 Gorffennaf 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

7 Medi 2022 - Cyfarfod busnes
20 Medi 2022 - Cyfarfod tystiolaeth
27 Medi 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

6 Hydref 2022 - Cyfarfod wyneb yn wyneb
12 Hydref 2022 - Cyfarfod tystiolaeth
18 Hydref 2022 - Gweithdy ymchwil ac arolygon barn
18 Hydref 2022 - Cyfarfod tystiolaeth
20 Hydref 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

8 Tachwedd 2022 - Cyfarfod busnes

6 December 2022 - Cyfarfod busnes
7 Rhagfyr 2022 - Cyfarfod tystiolaeth

2023

9 Ionawr 2023 - Cyfarfod busnes
9 Ionawr 2023 - Cyfarfod tystiolaeth

7 Chwefror 2023 - Cyfarfod busnes
14 Chwefror 2023 - Gweithdy cyfansoddiadol

7 Mawrth 2023 - Cyfarfod busnes
21 Mawrth 2023 - Gweithdy cyllidol

18 Ebrill 2023 - Cyfarfod busnes
25 Ebrill 2023 - Cyfarfod tystiolaeth

16 Mai 2023 - Cyfarfod busnes
25 Mai 2023 - Cyfarfod tystiolaeth

6 Mehefin 2023 - Cyfarfod busnes
22 Mehefin 2023 - Gweithdy democratiaeth fwriadol

6 Gorffennaf 2023 - Cyfarfod busnes
20 Gorffennaf 2023 - Cyfarfod tystiolaeth

7 Medi 2023 - Cyfarfod tystiolaeth
12 Medi 2023 - Cyfarfod busnes
28 Medi 2023 - Cyfarfod tystiolaeth

19 Hydref 2023 - Cyfarfod busnes
26 Hydref 2023 - Cyfarfod busnes

7 Tachwedd 2023 - Cyfarfod busnes
23 Tachwedd 2023 - Cyfarfod busnes

14 Rhagfyr 2023 - Cyfarfod busnes

Cyfranogwyr mewn sesiynau tystiolaeth (gan gynnwys is-grwpiau)

• Adam Price AS, Arweinydd Plaid Cymru
• Angus Robertson, Ysgrifennydd y Cabinet dros y Cyfansoddiad, Materion Allanol a Diwylliant, Llywodraeth yr Alban
• Alun Michael, Comisiynydd Heddlu a Throseddu De Cymru
• Andy Burnham, Maer Awdurdod Cyfun Manceinion Fwyaf
• Andy Dunbobbin, Comisiynydd Heddlu a Throseddu Gogledd Cymru
• Anthony Slaughter, Arweinydd Plaid Werdd Cymru
• CBI Cymru
• Chris Jennings, Cyfarwyddwr Gweithredol Gwasanaeth Carchardai a Phrawf EM Cymru
• Clwb Ffermwyr Ifanc Cymru
• Comisiwn Dyfodol Datganoli a Gwaith, TUC Cymru
• Cyngor Gwasanaeth Gwirfoddol Castell-nedd Port Talbot
• Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru
• Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, Arweinwyr a Swyddogion Gwleidyddol
• Dafydd Iwan, ymgyrchydd iaith, cerddor, a chyn-Lywydd Plaid Cymru
• Dafydd Llywelyn, Comisiynydd Heddlu a Throseddu Dyfed Powys
• Darren Millar AS, Gweinidog yr Wrthblaid dros y Cyfansoddiad a Gogledd Cymru, Ceidwadwyr Cymreig
• David Hughes, Cyfraith Gyhoeddus Cymru
• David McNeill, Cyfarwyddwr Materion Cyhoeddus ac Ymgyrchoedd, Cymdeithas y Cyfreithwyr
• Democracy Box
• Dr Christoph Niessen, Prifysgol Leiden
• Dr Lisa Claire Whitten, Prifysgol Queen's Belfast
• Dr Matt Wall, Prifysgol Abertawe
• Dr Oliver Escobar, Prifysgol Caeredin
• Dr Robert Jones, Prifysgol Caerdydd
• Dr Victoria Winkler, Cyfarwyddwr, Sefydliad Bevan
• Dyfed Alsop, Prif Weithredwr, Awdurdod Cyllid Cymru
• Dylan Moore Sefydliad Materion Cymreig
• Elin Jones AS, Llywydd Senedd Cymru
• Enrique Uribe Jongbloed, Prifysgol Caerdydd
• Ffederasiwn y Busnesau Bach, Cymru
• Fforwm Hil Cymru
• Gethin Jones, PCS (Carchardai)
• Gwenith Price, Comisiynydd Dros Dro y Gymraeg
• Gwern Gwynfil, Prif Weithredwr, Yes Cymru
• Hannah Blythyn AS, Y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol (a swyddogion cefnogol)
• Heléna Herklots, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru
• Jane Dodds AS, Arweinydd Democratiaid Rhyddfrydol Cymru
• Jane Hutt AS, y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol (a swyddogion cefnogol)
• Jeff Cuthbert, Comisiynydd Heddlu a Throseddu Gwent a Chadeirydd Plismona yng Nghymru
• Joe Allen, TUC Cymru
• Jonathan Davies, Pennaeth Cymru, Cymdeithas y Cyfreithwyr
• Joshua Hurst, Cynghorydd Materion Cyhoeddus a Polisi, Cymdeithas y Gyfreithwyr
• Lee Waters AS, y Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd (a swyddogion cefnogol)
• Liz Withers, Pennaeth Materion Cymreig, Awdurdod Rheoleiddio Cyfreithwyr
• Mabli Siriol Jones, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith
• Mae Bywydau Du o Bwys Cymru
• Mark Barry, Athro Ymarfer mewn Cysylltedd, Prifysgol Caerdydd
• Mark Davies, Cadeirydd, Bwrdd Cenedlaethol Cymdeithas y Cyfreithwyr yng Nghymru
• Mel Doel, Cyd-gadeirydd Panel Arbenigwyr Darlledu Llywodraeth Cymru
• Mick Antoniw AS, Cwnsler Cyffredinol Cymru
• Neil O’Brien AS, y Gweinidog Ffyniant Bro, yr Undeb a’r Cyfansoddiad, llywodraeth y DU
• Nicky Ryan, Ffederasiwn Heddlu Cymru a Lloegr
• Nisreen Mansour, TUC Cymru
• Rebecca Evans AS, y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol
• Rhodri Williams CB
• Sally Holland, Comisiynydd Plant Cymru
• Sarah Rigby, Cymdeithas y Swyddogion Carchar
• Sefydliad y Cyfarwyddwyr, Cymru
• Siambrau Cymru
• Sophie Howe, Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru
• Su McConnel, Is-gadeirydd, NAPO Cymru
• Swyddogion Llywodraeth Cymru
• Syr David Lidington
• Syr Paul Silk, aelod o'r Constitution Reform Group, a chyn-Gadeirydd Comisiwn Llywodraeth y DU ar Ddatganoli yng Nghymru
• Tîm Cymorth Ieuenctid a Lleiafrifoedd Ethnig Cymru
• Trafnidiaeth Cymru
• Urdd Gobaith Cymru
• Voices From Care Cymru
• Y Comisiwn Annibyniaeth, Plaid Cymru
• Y Cynghorydd Huw Thomas, Arweinydd Cyngor Caerdydd
• Y Cynghorydd Llinos Medi, Arweinydd Grŵp Plaid Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, ac Arweinydd Cyngor Sir Ynys Môn
• Y Cynghorydd Mark Pritchard, Arweinydd Grŵp Annibynnol Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, ac Arweinydd Cyngor Bwrdeistref Wrecsam
• Y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Paul Murphy
• Y Gwir Anrhydeddus David TC Davies AS, Ysgrifennydd Gwladol Cymru
• Y Gwir Anrhydeddus Gordon Brown
• Y Gwir Anrhydeddus Mark Drakeford AS, Prif Weinidog Cymru
• Y Gwir Anrhydeddus Michael Gove AS, Ysgrifennydd Gwladol dros Ffyniant Bro, Tai a Chymunedau a’r Gweinidog dros Gysylltiadau Rhynglywodraethol
• Y Gwir Anrhydeddus Simon Hart AS, Ysgrifennydd Gwladol Cymru
• Y Gwir Anrhydeddus yr Athro Carwyn Jones
• Yes Cymru
• Young Carers Academy
• Yr Arglwydd Dunlop
• Yr Arglwydd Neuberger
• Y Arglwydd Peter Hain, aelod o’r Constitution Reform Group, a chyn-Ysgrifennydd Gwladol Cymru
• Yr Arglwydd Thomas o Gwmgïedd
• Yr Athro David Phinnemore, Prifysgol Queen's Belfast
• Yr Athro Elin Haf Gruffydd Jones, Cyd-gadeirydd Panel Arbenigol Darlledu Llywodraeth Cymru
• Yr Athro Jean Jenkins, Cadeirydd y Comisiwn ar Ddyfodol Datganoli a Gwaith yng Nghymru
• Yr Athro Jim Gallagher
• Yr Athro John Denham
• Yr Athro Mererid Hopwood, Cadeirydd Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd, Prifysgol Aberystwyth

Cyfranogwyr mewn gweithdai arbenigol

• Adam McDonnell, YouGov
• Akash Paun, y Sefydliad Llywodraeth, a Phanel Arbenigol
• Alan Renwick, Coleg Prifysgol Llundain
• Auriol Miller, Cyfarwyddwr y Sefydliad Materion Cymreig, a Phanel Arbenigol
• Cian Sion, Canolfan Llywodraethiant Cymru
• David Melding CBE
• David Phillips, Y Sefydliad Astudiaethau Cyllid
• Dr Christoph Niessen, Prifysgol Leiden
• Dr Matt Wall, Prifysgol Abertawe
• Ed Poole, Canolfan Llywodraethiant Cymru
• Gareth Williams, y Panel Arbenigol
• Guto Ifan, Canolfan Llywodraethiant Cymru
• Hugh Rawlings, y Panel Arbenigol
• Jac Larner, Canolfan Llywodraethiant Cymru
• Jane Wallace, Pennaeth Materion Cyhoeddus, Which
• Jerry Latter, YouGov
• Jess Blair, ERS Cymru, a Phanel Arbenigol
• Jill Rutter, National Conversation on Immigration
• Katie Alpin, Pennaeth Gwybodaeth Strategol, Which
• Mairi Spowage, Cyfarwyddwr, Fraser of Allender Institute, Prifysgol Strathclyde, a Phanel Arbenigol
• Nicholas Duffin, Cymrawd, The Consultation Institute
• Noreen Blanluet, Rhwydwaith Cyd-gynhyrchu
• Richard Wyn Jones, Canolfan Llywodraethiant Cymru
• Sophie Beesley, Dadansoddwr Data Ymchwil, Which
• Stephen Noon, Prifysgol Caeredin
• Swyddogion Llywodraeth Cymru sydd ag arbenigedd mewn meysydd arbenigol
• Syr Paul Silk, Constitutional Reform Group
• Yr Athro Aileen McHarg, Prifysgol Durham
• Yr Athro Diana Stirbu, Prifysgol Metropolitan Llundain, a Phanel Arbenigol
• Yr Athro Erin F. Delaney, Prifysgol Northwestern, Chicago ac Athro Gwadd Nodedig yng Nghyfadran y Gyfraith UCL
• Yr Athro John Doyle, Prifysgol Dinas Dulyn
• Yr Athro Meg Russell, Yr Uned Gyfansoddiadol, Coleg Prifysgol Llundain
• Yr Athro Oliver Escobar, Prifysgol Caeredin
• Yr Athro Rick Rawlings, Coleg Prifysgol Llundain

• Addysg Oedolion Cymru, (a gyflwynodd ymateb a oedd yn crynhoi trafodaethau yn ei fforymau rhanbarthol a 42 ymateb gan ddysgwyr unigol)
• Anti*Capitalist Resistance, gyda chefnogaeth y Socialist Resistance ac Ecosocialist.scot
• Archwilydd Cyffredinol Cymru
• ASLEF
• Awdurdod Rheoleiddio Cyfreithwyr
• Cangen Mynwy o Blaid Cymru
• Canolfan Gwleidyddiaeth a Chymdeithas Cymru, Prifysgol Aberystwyth
• Climate Cymru
• Coleg Brenhinol y Seiciatryddion Cymru
• Comisiynwyr Heddlu a Throseddu (PCC) (Jeff Cuthbert, PCC Gwent, Dafydd Llywelyn, PCC Dyfed Powys, Andy Dunbobbin, PCC Gogledd Cymru, Alun Michael, PCC De Cymru)
• Comisiynydd Plant Cymru
• Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru
• Comisiynydd y Gymraeg
• Confensiwn Pensiynwyr Cenedlaethol
• Cwmnïau Cydweithredol a Chydfuddiannol Cymru
• Cyngor Cyfathrebu Cenedlaethol
• Cyngor Gwasanaeth Gwirfoddol Castell-nedd Port Talbot
• Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru
• Cymdeithas Cynghorau Lleol Gogledd a Chanolbarth Cymru
• Cymdeithas Ddysgedig Cymru
• Cymdeithas y Cyfreithwyr
• Cymdeithas yr Iaith Gymraeg
• Cynhadledd Esgobion Catholig Cymru a Lloegr
• Cytûn
• Democratiaid Rhyddfrydol Cymru
• Eglwys Bresbyteraidd Cymru
• Ffederasiwn Busnesau Bach
• Grŵp Undeb Cyfiawnder Cymru
• Gwlad -Plaid Annibyniaeth Cymru
• Llafur dros Gymru Annibynnol
• Llywodraeth Cymru, (mewn ymateb i geisiadau’r Comisiwn)
• Llywodraeth y DU, (mewn ymateb i geisiadau’r Comisiwn)
• Make UK
• Melin Drafod
• Network Rail
• Plaid Cymru
• Plaid Sofren
• Plaid Werdd Cymru
• RMT
• Rhwydwaith Cydraddoldeb Menywod Cymru
• Sefydliad Bevan
• Sefydliad y Cyfarwyddwyr
• Undod Chwith Cymru
• Unsain
• Y Gymdeithas Diwygio Etholiadol
• Y Sefydliad Materion Cymreig
• Ynni Cymunedol Cymru
• Ystad y Goron

Mae’r digwyddiadau ymgysylltu canlynol yn ychwanegol at ein hymgysylltiad drwy sesiynau tystiolaeth, is-grwpiau a chyfarfodydd eraill. Mae’r digwyddiadau hefyd yn ychwanegol at ymgysylltiad y Comisiwn drwy ein platfformau ar-lein. Mae’r rhestr hon yn disgrifio sut yr aethom i gymunedau ar hyd a lled Cymru a’r tu hwnt i gwrdd â phobl yn eu hardaloedd lleol nhw.

Sesiynau Grŵp Ffocws

Nifer y sesiynau grŵp ffocws: 16

Lleoliadau:

• Caerdydd
• Ceredigion
• Gwynedd
• Sir Fynwy
• Sir Benfro
• Powys
• Rhondda Cynon Taf
• Wrecsam

Sioe deithiol o ddigwyddiadau ymgysylltu mewn lleoliadau cyhoeddus

Nifer y digwyddiadau ymgysylltu mewn lleoliadau cyhoeddus: 24

Lleoliadau:

• Sioe Môn, Ynys Môn
• Glynebwy, Blaenau Gwent
• Pen-y-bont ar Ogwr, Pen-y-bont ar Ogwr
• Coed-duon, Caerffili
• Butetown, Caerdydd
• Gabalfa, Caerdydd
• Caerfyrddin, Sir Gaerfyrddin
• Aberystwyth, Ceredigion
• Bae Colwyn, Conwy
• Marchnad yr Wyddgrug, Sir Ddinbych
• Prestatyn, Sir y Fflint
• Bangor, Gwynedd
• Merthyr, Merthyr Tudful
• Gŵyl Fwyd y Fenni, Sir Fynwy
• Castell-nedd, Castell-nedd Port Talbot
• Casnewydd, Casnewydd
• Hwlffordd, Sir Benfro
• Y Drenewydd, Powys
• Sioe Frenhinol Cymru, Llanfair-ym-Muallt, Powys
• Aberdâr, Rhondda Cynon Taf
• Abertawe, Abertawe
• Cwmbrân, Torfaen
• Y Barri, Bro Morgannwg
• Wrecsam, Wrecsam

Digwyddiadau ymgysylltu’r Comisiwn

Nifer digwyddiadau ymgysylltu’r comisiwn a oedd yn hygyrch i’r cyhoedd: 8

Lleoliadau:

• Sioe Frenhinol Cymru
• Yr Eisteddfod Genedlaethol (2022 a 2023)
• Eisteddfod yr Urdd
• Sesiynau holi ac ateb byw ar-lein am ddim
• Gŵyl y Gelli
• Cymuned Tregroes

Presenoldeb mewn cynadleddau

Nifer y cynadleddau a fynychwyd: 8

Rhestr o drefnwyr cynadleddau:

• Cyfarfod Bord Gron IfG
• Cynhadledd wanwyn y Ceidwadwyr
• Cynhadledd wanwyn y Blaid Lafur
• Cynhadledd wanwyn y Democratiaid Rhyddfrydol
• Cynhadledd wanwyn Plaid Cymru
• Cynhadledd flynyddol Sefydliad y Merched 2023
• Sefydliad Ymchwil Cymdeithasol ac Economaidd a Data Cymru
• Cynulliad Merched Cymru

Ymgysylltu â grwpiau o sefydliadau (yn ogystal â’r rheini a restrir yn Atodiad 6)

Nifer y sefydliadau: 11

Rhestr o sefydliadau:

• Fforwm Ieuenctid Conwy
• Democracy Box
• Tŷ’r Cyffredin
• Tŷ’r Arglwyddi
• Cynulliad Ieuenctid Sir Benfro
• Senedd Cymru
• The Talking Shop
• Theatr Ieuenctid yr Urdd
• Senedd Ieuenctid Cymru
• Pob awdurdod lleol drwy ymgysylltu ar y cyd â CLlLC
• CFfI Cymru

Ymgysylltu wedi’i ariannu

Derbynwyr y Gronfa Ymgysylltu â’r Gymuned:

• Fforwm Cymru Gyfan Rhieni a Gofalwyr Pobl ag Anableddau Dysgu (AWF) (Cymru Gyfan)
• ArtsFactory a Rhoi Pobl yn Gyntaf Cwm Taf (Rhondda Cynon Taf, Merthyr Tudful a Blaenau Gwent)
• Autistic Minds (Caerffili a De Cymru)
• Community Impact Initiative CIC (Castell-nedd Port Talbot a De Cymru)
• Confensiwn Pensiynwyr Cenedlaethol Cymru, Cynghrair Pobl Hŷn Cymru (COPA) a Cymru Egnïol, a gefnogir gan Age Cymru (ar draws Cymru)
• Cymdeithas Affrica Gogledd Cymru (Gogledd Cymru)
• Race Council Cymru, Cymdeithas Tsieineaidd yng Nghymru a Chyngor Cymuned Affricanaidd (Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot)
• MAD Abertawe (Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot)
• Tai Pawb a Home4U (Caerdydd)
• Voices from Care Cymru (ar draws Cymru)
• Letters Grow, mewn cydweithrediad â Chymunedau Adfer Gogledd Cymru (Gogledd Cymru)

• Gareth Williams (Cadeirydd) – Cyn-gynghorydd Arbennig Llywodraeth Cymru ar y Trefniadau Pontio Ewropeaidd
• Yr Athro Diana Stirbu – Yr Athro Polisi a Llywodraethu ym Mhrifysgol Metropolitan Llundain
• Jess Blair – Cyfarwyddwr Cymdeithas Diwygio Etholiadol Cymru
• Yr Athro Emyr Lewis – Pennaeth Adran y Gyfraith a Throseddeg ym Mhrifysgol Aberystwyth
• Auriol Miller – Cyfarwyddwr y Sefydliad Materion Cymreig
• Akash Paun – Pennaeth Rhaglen Ddatganoli Institute for Government
• Dr Hugh Rawlings – Cyn-gyfarwyddwr Materion Cyfansoddiadol Llywodraeth Cymru
• Yr Athro Mairi Spowage – Athro Ymarfer a Chyfarwyddwr Fraser of Allander Institute

Annibynnol / annibyniaeth

Gwladwriaeth sy’n cael ei chydnabod gan aelodau eraill o’r gymuned ryngwladol fel un sy’n annibynnol yn wleidyddol, ac sydd felly’n gymwys i ymuno â sefydliadau rhyngwladol fel y Cenhedloedd Unedig neu’r Undeb Ewropeaidd fel aelod llawn.

Confensiwn Sewel

Y confensiwn, sydd bellach wedi’i godeiddio yn Adran 107(6) o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, na ddylai San Steffan ddeddfu fel arfer ar faterion sydd o fewn cymhwysedd datganoledig neu sy’n newid cwmpas cymhwysedd datganoledig heb gydsyniad Senedd Cymru. Mae’r confensiwn hwn – y mae’r Goruchaf Lys wedi dweud nad oes modd ei orfodi’n gyfreithiol – wedi cael ei danseilio gan Senedd y DU wrth iddi anwybyddu'r ffaith y gwrthodwyd cydsyniad nifer o weithiau ers 2018 hyd yn oed pan nad oes dadlau nad yw Sewel yn berthnasol, ar ôl cael ei barchu gan Lywodraethau San Steffan yn y gorffennol.

Datganoli Anghymesur

Trefniadau cyfansoddiadol o fewn gwladwriaeth sofran lle mae gan rai o’r rhanbarthau neu'r cenhedloedd cyfansoddol sefydliadau gwleidyddol a deddfwriaethol penodol nad ydynt yn gyffredin i rannau eraill o’r wladwriaeth. Sbaen a’r DU yw’r ddwy enghraifft amlycaf o’r math hwn o drefniant. Yn y DU, oherwydd athrawiaeth sofraniaeth Seneddol, natur amodol sydd i ddatganoli hefyd mewn un ystyr, gan na allai unrhyw beth atal mwyafrif Seneddol rhag ailysgrifennu'r statudau datganoli yn sylfaenol.

Ffederal / ffederasiwn

Trefniadau o fewn gwladwriaeth sofran sy’n dosbarthu pwerau cyfreithiol a gwleidyddol rhwng llywodraeth ffederal a nifer o ranbarthau neu ‘wladwriaethau’ cyfansoddol, a lle mae’r broses o ddosbarthu pwerau wedi’i datgan mewn cyfansoddiad neu gyfraith sylfaenol lle mae’n rhaid bodloni trothwyon cyfansoddiadol arbennig er mwyn ei diwygio. Fel arfer, ond nid bob tro, mae gan yr holl ‘wladwriaethau’ yr un pwerau, ac maent yn cael eu cynrychioli yn y strwythurau llywodraethu sefydliadol ar y lefel ffederal. Mae Unol Daleithiau America, yr Almaen, Canada, Awstralia ac ati yn enghreifftiau o wladwriaethau ffederal.

Sofran

Gwladwriaeth neu’r awdurdod gwleidyddol o fewn y wladwriaeth sydd ag awtonomi llawn i benderfynu ar ei bolisïau a’i ddeddfwriaethau ei hun, ac sydd ond yn ddarostyngedig i aelodaeth o sefydliadau cydwladol neu ryngwladol y gallai (mewn theori o leiaf) ddewis eu gadael (fel y mae’r DU wedi’i wneud gyda’r Undeb Ewropeaidd). Yn ymarferol wrth gwrs, mae penderfyniadau ac agweddau gwladwriaethau a chyfranogwyr rhyngwladol eraill yn cyfyngu ar sofraniaeth, a adlewyrchir yn natblygiad yr economi fyd-eang, yr heriau amgylcheddol, a’r sefyllfa geowleidyddol ehangach.

Ymreolaeth / Datganoli Cyflawn (‘Devo Max’)

Setliad cyfansoddiadol lle mae pob polisi ‘mewnol’ wedi’i ddatganoli, a dim ond materion tramor, amddiffyn, diogelwch a pholisi macro-economaidd sy’n cael eu cadw ar y lefel ‘ffederal’.

Erthyglau, adroddiadau a chyhoeddiadau

Henderson, A., Wyn Jones, R., (2023), Public attitudes towards the constitutional future of the UK: Analysis from the 2023 State of the Union Survey, Wales Governance Centre and University of Edinburgh

Henderson, A., Jones, R.W. (2023) The Ambivalent Union: Findings from the State of the Union Survey, Institute for Public Policy, London

Blunt, A. (2023) Gathering public views on potential options for Wales’s constitutional future: Stage 1 Findings, Summary and Project Progress, Beaufort Research

Blunt, A. (2023) Gathering public views on potential options for Wales’s constitutional future: Quantitative survey findings summary, Beaufort Research

Blunt, A. (2023) Gathering public views on potential options for Wales’s constitutional future: Qualitative online stage engagement feedback, Beaufort Research 

Blunt, A. (2023) Concluding deliberative qualitative research findings: views on the Commission’s three preferred options for Wales, Beaufort Research

Valgardsson, V., Ryan, M., Jennings, W., Downe, J., Notman, G. (2023) Defining, Measuring, and Monitoring Democratic Health in Wales, Wales Centre for Public Policy

Moore, D. (2023), Building Bridges: Wales’ Democracy – now, and for our future, Institute of Welsh Affairs

Nabatchi, T. & Leighninger, M. (2015). Public participation for 21st century democracy. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons

OECD (2020), Innovative Citizen Participation and New Democratic Institutions: Catching the Deliberative Wave, OECD Publishing, Paris

Clemence, M., Skinner, G., (2023) The economy and inflation remain the country’s biggest concerns, closely followed by the NHS, Ipsos Issues Index October 2023

Elstub, Stephen and Escobar, O. (2019) ‘Defining and typologising democratic innovations’, in S. Elstub and O. Escobar (eds) Handbook of Democratic Innovation and Governance. Cheltenham: Edward Elgar

Cynnal Cymru – Sustain Wales (n.d.) Blaenau Gwent Climate Assembly [accessed November 2023]

Moore, D., Seargeant, P., Smith, D., (2022) Citizens’ Voices, People’s News: Making the Media Work for Wales, institute of Welsh Affairs, Cardiff

Willams, E., St. Denny, E., Bristow, D. (2017) Participatory Budgeting: an evidence review, Public Policy Institute for Wales

Elias, A. & Wood, J. (2023) How to Have a National Conversation on Wales’s Constitutional Future: Discussion paper presented to the Independent Commission on the Constitutional Future of Wales Centre for Welsh Politics and Society, Aberystwyth University

Stirbu, D. (2021) Power, Influence and Impact of Senedd Committees: Developing a framework for measuring committees’ effectiveness, London Metropolitan University

Lilly, A., White, H., Shepley, P., Sargeant, J., Osei, K., Olajugba, S., (2021)  Parliamentary Monitor 2021, Institute for Government

Lilly, A. (15 May 2023) The Slow Death of Parliamentary Scrutiny, The House, [accessed November 2023]

Bunn, D. (2022) International Tax Competitiveness Index 2022, Centre for Global Tax Policy, Tax Foundation, Washington DC

Clarke, D., (12 September 2023) Number of public sector employees in the civil service UK 1999-2023, Statista.com, [accessed November 2023]

Hayward, K., McEwan, N. (2023) Wales and its Borders: The implications of independence for managing Wales’ land and sea borders, report commissioned by Plaid Cymru and shared with the commission

Ifan, G. Siôn, C and Wincott, D. (2023) Devolution, Independence and Wales’ Fiscal Deficit, National Institute Economic Review, Cambridge University Press

Doyle, J. (2023) The “Fiscal Deficit” in Wales: why it does not represent an accurate picture of the opening public finances of an Independent Wales, Dublin City University

Komorowski, M., Moore, D. (2022) Broadcasting Regulation in Wales: Part 1, institute of Welsh Affairs, Cardiff

Komorowski, M., Moore, D., Uribe-Jongbloed, E., (2023) Broadcasting Regulation in Wales: Part 2 and 3, Institute of Welsh Affairs, Cardiff

Jenkins, J. (due to be published 2023) Future of Devolution and Work Commission, TUC Commission on Devolution and Work

Cooke, K., Iredale, R., Williams. R., Wooding, N. (2019) Measuring the Mountain: What Really Matters in Social Care to Individuals in Wales. University of South Wales, Pontypridd

Hayward, W., (21 October 2023) The Powers People Think Westminster Should Give to Wales, Wales Online, [accessed November 2023]

McHarg, A. (2023) The contested boundaries of devolved legislative competence: Securing better devolution settlements, Bennett Institute for Public Policy, Cambridge, and Institute for Government, London

Cyhoeddiadau'r Llywodraeth a'r Senedd

Senedd Cymru (2019) Our First Citizens Assembly Senedd Now [accessed November 2023]

Newport City Council, (n.d.) Participatory budgeting 2022/23 programme [accessed November 2023]

Civil Service Local (n.d.) Cymru Wales, Civil Service Local Blog [accessed November 2023]

Auditor General for Scotland (2022) Social security: Progress on implementing the devolved benefits, Audit Scotland, Edinburgh

House of Commons Levelling Up, Housing and Communities Committee (2023) Funding for Levelling Up: Sixth Report of Session 2022-23, House of Commons Levelling Up, Housing and Communities Committee Report

House of Lords, Common Frameworks Scrutiny Committee (2022) Common frameworks: an unfulfilled opportunity? 1st Report of Session 2022–23

Welsh Government, (2023) Inter-Institutional relations agreement between the Senedd and the Welsh Government: report on intergovernmental relations covering the period 2021 to 2023

Transport for Wales (2023) Business Plan 2022/23

Doel, M., Jones, E.H.G. (co-chairs) (2023) A new future for broadcasting and communications in Wales: Report of the Expert Panel on a Shadow Broadcasting and Communications Authority for Wales, Welsh Government

Culture, Welsh Language and Communications Committee (2021) Exploring the devolution of broadcasting: How can Wales get the media it needs? Culture, Welsh Language and Communications Committee report, Senedd Cymru

House of Commons Welsh Affairs Committee (2023) Broadcasting in Wales, Welsh Affairs Committee report, Fifth Report of Session 2022–23

Lord Dunlop, (2019) Review of UK Government Union Capacity, the Dunlop Review

Letter from Rt Hon Michael Gove MP, Chancellor of the Duchy of Lancaster, to Lord Dunlop in response to the findings of the Dunlop Review, 24 March 2021

Department for Levelling Up, Housing and Communities, (2022) Review of Inter-governmental Relations, Cabinet Office

Comisiynau y cyfeirir atynt

Holtham, G. chair (2010) Fairness and accountability: a new funding settlement for Wales, The Independent Commission on Funding & Finance for Wales, House of Commons Library, London

Lord Thomas of Cwmgiedd, chair (2019), Justice in Wales for the People of Wales, The Commission on Justice in Wales, Welsh Government, Cardiff

Silk, P. chair (2012) Empowerment and Responsibility: Financial Powers to Strengthen Wales, The Silk Commission Report No. 1, The National Archives, Kew

Silk, P. chair (2014) Empowerment and Responsibility: Legislative Powers to Strengthen Wales, the Silk Commission Report No. 2, The National Archives, Kew

Lord Smith of Kelvin, Chair (2014) Report of the Smith Commission for further devolution of powers to the Scottish Parliament, The Smith Commission, The National Archives, Kew

Deddfwriaeth y cyfeirir ati

Welsh Senedd/ National Assembly for Wales legislation

The Senedd Cymru (Members and Elections) Bill 2023 and Explanatory Memorandum

Wellbeing of Future Generations Act 2015

UK Parliament legislation

Act of the Union Draft Bill [House of Lords] 2018

Government of Wales Act 2006

Wales Act 2014

Wales Act 2017

Energy Act 2023

Broadcasting Act 1996

Communications Act 2003

Scotland Act 2016

The European Union (Withdrawal) Act 2018

The European Union (Withdrawal) Act 2020

United Kingdom Internal Market Act 2020

Subsidy Control Act 2022

Fixed-Term Parliament Act 2011

Dissolution and Calling of Parliament Act 2022

Equalities Act 2010

Parliament Act 1911

Parliament Act 1949

Darllen pellach

Erthyglau, adroddiadau a chyhoeddiadau

Paun, A., Henderson, D., Hourston, P. (2023) The art of the devolution deal: How England’s counties and cities can make a success of devolution, Institute for Government, London

Gomes, L (8 February 2023) Taxing Times: WRIT and the Welsh Government’s Draft Budget 2023-24, Thinking Wales – Meddwl Cymru [accessed November 2023]

George, J. (2023) The ‘Modern’ Bill of Rights Bill: Substituting ‘common sense’ with contradictory constitutionalism, The Constitution Society, London

Stansbury, A., Turner, D., Balls, E. (2023) Tackling the UK’s regional economic inequality: Binding constraints and avenues for policy intervention, Mossavar-Rahmani Center for Business & Government, Harvard Kennedy School, M-RCBG Associate Working Paper Series, No. 198

Renwick, A., Lauderdale, B., Russell, M., Cleaver, J. (2023) Public Preferences for Integrity and Accountability in Politics: Results of a Second Survey of the UK Population, The Constitution Unit, London, Third Report of the Democracy in the UK after Brexit Project

Bradbury, J., Davies, A. (2023) Regional Economic Development and the Case of Wales: Theory and Practice and Problems of Strategy and Policy, National Institute Economic Review, Cambridge University Press

Tierney, S., (23 March 2023) The Gender Recognition Reform (Scotland) Bill: Time for the United Kingdom to learn from other Federal Systems? IACL-AIDC Blog [accessed November 2023]

Newman, J., Kenny, M. (2023) Devolving English Government, Bennett Institute for Public Policy, Cambridge, and Institute for Government, London

Charlesworth, Z., Clegg, A., Rowlands, J. (2023) A Common Approach to Welsh Benefits; a Feasibility Study, The Bevan Foundation, Merthyr Tydfil

Murphy, Y. (2023) The Ballot Box: Beyond The Democracy Box© Report and Proof of Concept 2020 to 2023, Omidaze Productions

Rycroft, P., Not by Design: the erratic evolution of the British constitution since 1997, Bennett Institute for Public Policy, Cambridge, and Institute for Government, London

Taylor-Collins, E., Bristow, D. (2020) Administering social security in Wales: Evidence on potential reforms, Wales Centre for Public Policy

Stirling, T., Winckler, V., Blake, Jo. (2018) Universal Credit: Implications for devolved policies and services, The Bevan Foundation, Merthyr Tydfil

The Bevan Foundation, (2016) Making Welfare Work for Wales: should benefits for working age people be devolved? With support of the Joseph Rowntree Foundation

Melding, D. (2013) The Reformed Union: The UK as a Federation, Institute of Welsh Affairs, Cardiff

Jones, G. C. (2 August 2023) The unfinished business of UK constitutional reform, LSE Blog [accessed November 2023]

Evans, A., (2023) From an experiment to a new normal: Indirect Rule in Northern Ireland, Wales Governance Centre, Cardiff University

Jones, R., Jones, R.W., (2019) Justice at the Jagged Edge in Wales, Wales Governance Centre, Cardiff University

Cyhoeddiadau'r Llywodraeth a'r Senedd

Tudor, S., Building a Stronger Union (2023), House of Lords Library, London

Constitution, Europe, External Affairs and Culture Committee, (2023) How devolution is changing post EU, Scottish Government, Edinburgh

Deputy Minister for Climate Change, Lee Waters AS/AM (20 April 2023) Speech to Rail Cymru 23 Conference at Holland House Hotel Cardiff, [text taken from Lee Waters personal blog Amanwy, accessed November 2023]

Welsh Affairs Committee (2021) Railway Infrastructure in Wales, Welsh Affairs Committee report, House of Commons

Llyfrau

Johnson, R. (ed.), Yuan Yi Zhu, (Ed.) (2023) Sceptical Perspectives on the Changing Constitution of the United Kingdom, Hart Publishing, London

Jones, R., Jones, R.W., (2022) The Welsh Criminal Justice System: On the Jagged Edge, University of Wales Press, Cardiff