Comisiwn Annibynnol ar Ddyfodol Cyfansoddiadol Cymru: adroddiad cynnydd

Sefydlwyd y Comisiwn Annibynnol ar Ddyfodol Cyfansoddiadol Cymru gan Lywodraeth Cymru gyda dau amcan eang:

1. Ystyried a datblygu opsiynau i ddiwygio'n sylfaenol strwythurau cyfansoddiadol y Deyrnas Unedig, y mae Cymru yn parhau'n rhan annatod ohoni.
2. Ystyried a datblygu'r holl brif opsiynau blaengar i gryfhau democratiaeth Cymru a sicrhau gwelliannau i bobl Cymru.

Mae aelodaeth y Comisiwn yn cynnwys:

• Cyd-gadeirydd: Laura McAllister
• Cyd-gadeirydd: Rowan Williams
• Anwen Elias
• Miguela Gonzalez
• Michael Marmot
• Lauren McEvatt
• Albert Owen
• Philip Rycroft
• Shavanah Taj
• Kirsty Williams
• Leanne Wood

Mae Panel Arbenigol yn cael ei benodi i roi cymorth i'r Comisiwn ar amrywiaeth o arbenigeddau, gan gynnwys, llywodraethu, y gyfraith, cyfansoddiad, busnes, economeg a chyllid, i'w helpu i wneud argymhellion gwybodus.

Cyfarfu'r Comisiwn am y tro cyntaf ar 25 Tachwedd 2021, a mae bellach wedi cyfarfod i glywed tystiolaeth bum gwaith.

Hyd yma, mae'r Comisiwn wedi clywed tystiolaeth gan y bobl a'r sefydliadau canlynol:

• Yr Arglwydd Dunlop
• Y Gwir Anrhydeddus Simon Hart AS, Ysgrifennydd Gwladol Cymru
• Y Gwir Anrhydeddus Yr Athro Carwyn Jones
• Y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Paul Murphy
• Neil O'Brien AS, Gweinidog Lefelu i Fyny, yr Undeb a'r Cyfansoddiad, Llywodraeth y DU
• Angus Robertson, Ysgrifennydd y Cabinet dros y Cyfansoddiad, Materion Allanol a Diwylliant, Llywodraeth yr Alban
• CBI Cymru 
• Siambrau Cymru
• Comisiynydd Plant Cymru
• Ffederasiwn Busnesau Bach, Cymru
• Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru
• Comisiwn Dyfodol Datganoli a Gwaith, TUC Cymru
• Comisiwn Annibyniaeth, Plaid Cymru
• Sefydliad y Cyfarwyddwyr, Cymru
• Cyngor Gwasanaeth Gwirfoddol Castell-nedd Port Talbot
• Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru
• Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru

Mae'r Comisiwn yn cynnal gweithdai technegol i ystyried rhai materion yn fanylach. Hyd yma, mae’r rhain wedi ymdrin a’r setliad datganoli presennol; datganoli cyllidol; ac ymgysylltu. Bydd gweithdai yn y dyfodol yn cynnwys archwiliad pellach o ddatganoli cyllidol.

Ar 31 Mawrth, lansiodd y Comisiwn alwad am dystiolaeth - Dweud eich dweud: dyfodol cyfansoddiadol Cymru

Hyd yma (ar 19 Ebrill 2022), mae'r Comisiwn wedi derbyn 607 o ymatebion wedi'u cwblhau. Bydd yr ymatebion a ddaw i law yn llywio cynnwys adroddiad interim y Comisiwn.Cafodd y Cyd-gadeiryddion eu cyfweld ar gyfer The Times, BBC Politics Wales, Sunday Supplement Vaughan Roderick, a Wales Cast, gyda’r Comisiwn yn ymddangos ar draws deg stori ar y diwrnod. Cynyddodd nifer y dilynwyr ar sianel Twitter y Comisiwn 38% (o 346 o ddilynwyr i 477) gyda sgôr o 98% o fynegiant cadarnhaol. Trydariad mwyaf poblogaidd y Comisiwn oedd graffig yn nodi opsiynau i’w hystyried ar gyfer y dyfodol (1,422 o ymrwymiadau a thros 33,000 o argraffiadau). Cafodd tudalen we'r Comisiwn 541 o ymweliadau.

Mae'r Comisiwn yn datblygu strategaeth ymgysylltu ehangach gyda'r bwriad o ymgysylltu â thrawstoriad eang o gymdeithas yng Nghymru.

Bydd y Comisiwn yn cyhoeddi adroddiad interim erbyn diwedd 2022, a'i adroddiad llawn, gan gynnwys argymhellion, erbyn diwedd 2023.