Cartrefi i Wcráin: canllawiau awdurdodau lleol

Cymru yw’r ‘Genedl Noddfa’ gyntaf erioed. Wrth i bobl o Wcráin gyrraedd Cymru, rydym eisiau sicrhau eu bod yn cael gwasanaeth cofleidiol llawn. Bydd y gwasanaeth hwn yn sicrhau eu diogelwch ac yn eu galluogi i gael gafael ar wasanaethau cyhoeddus.

Mae gan awdurdodau lleol ran hollbwysig i’w chwarae yn y gwaith o gynorthwyo pobl o Wcráin sy’n cyrraedd Cymru, ac maent mewn sefyllfa unigryw i gefnogi cymunedau lleol i gynnig y croeso cynhesaf posibl i’r bobl hyn ar ôl iddynt gyrraedd.

Mae’r canllawiau hyn yn rhoi gwybodaeth i awdurdodau lleol am eu rôl i gyflwyno cynllun Cartrefi i Wcráin yng Nghymru mewn perthynas â noddwyr unigol.

Mae cynllun Cartrefi i Wcráin Llywodraeth y DU yn dibynnu ar unigolion yn y DU, sydd â chaniatâd i aros am 6 mis o leiaf, i weithredu fel noddwr a pharu gyda phobl sydd wedi eu dadleoli o Wcráin.

Mae llwybr Uwch-noddwr Llywodraeth Cymru yn lwybr cyflymach a mwy diogel i bobl sydd wedi eu dadleoli o Wcráin ddod i’r DU. Mae’n gwaredu’r angen i ymgeiswyr fod wedi eu paru â rhywun sy’n cynnig llety cyn cael caniatâd i deithio i’r DU.

Drwy weithredu fel ‘uwch-noddwr’, yn hytrach nag aros am broses baru Llywodraeth y DU, gall Cymru ddarparu noddfa ar unwaith, a chroesawu niferoedd sylweddol gyda’r trefniadau diogelu cywir yn eu lle. Anogir y rheini sy’n cyrraedd o dan drefniadau’r llwybr uwch-noddwr i beidio â derbyn cynigion anffurfiol o lety gan nad yw’r rhain wedi bod trwy’r gwiriadau angenrheidiol. 

Caiff ceisiadau ar gyfer y llwybr Uwch-noddwr eu gwneud drwy borthol Cartrefi i Wcráin Llywodraeth y DU. Mae’r ymgeisydd yn dewis ‘Llywodraeth Cymru’ pan ofynnir am enw eu noddwr a phan fyddant yn cael fisa, gallwn eu croesawu yma.

Fel sy’n arferol mewn cynlluniau adsefydlu eraill, mae gan awdurdodau lleol sy’n gweithio mewn partneriaeth â darparwyr gwasanaethau statudol eraill rôl hanfodol i’w chwarae yn ei lwyddiant. Maent mewn sefyllfa unigryw i ddarparu’r gefnogaeth angenrheidiol i sicrhau’r croeso cynhesaf posibl i’r bobl hyn ar ôl iddynt gyrraedd. Dyna beth mae awdurdodau lleol Cymru wedi ei wneud a beth fyddant yn parhau i’w wneud i’r rhai sydd wedi cyrraedd o nifer o wledydd drwy raglenni lloches, adsefydlu ac adleoli. Gyda chymorth Llywodraeth Cymru, byddant yn parhau i wneud hynny i bobl sydd wedi eu dadleoli o Wcráin.

Mae’r canllawiau hyn yn amlinellu rôl cynghorau i gefnogi gwesteion o Wcráin sydd:

• yn cyrraedd o dan lwybr Uwch-Noddwr Llywodraeth Cymru, neu
• yn paru â rhai sy’n cynnig llety yng Nghymru drwy’r cynllun Cartrefi i Wcráin

Nid yw’r canllawiau hyn yn berthnasol i bobl sy’n cael eu dadleoli sy’n dod i Gymru drwy’r Cynllun Teuluoedd o Wcráin.

Diffiniadau

Mae "Uwch-noddwr” yn cyfeirio at Lywodraeth Cymru yn ei rôl o dan lwybr Uwch-noddwr Llywodraeth Cymru.

Mae cyfeiriadau at y rhai sy’n “cynnig llety” neu “letya” yn cyfeirio at unigolyn, grŵp neu sefydliad sydd wedi eu cymeradwyo i roi llety i unigolyn neu aelwyd o Wcráin o dan y cynllun nawdd “Cartrefi i Wcráin”, neu sydd wedi cytuno i gymryd rhan yn llwybr Uwch-noddwr Llywodraeth Cymru. O dan Gynllun Cartrefi i Wcráin efallai y cyfeirir at berson sydd wedi ei baru’n unigol fel “noddwr” neu “noddwyr”.

Mae “gwestai” neu “gwesteion” yn cyfeirio at unigolyn neu aelwyd a oedd yn preswylio’n flaenorol yn Wcráin, cyn 1 Ionawr 2022, sydd wedi sicrhau fisa o dan y cynllun “Cartrefi i Wcráin”, sy’n eu galluogi i gael llety gan noddwr (rhywun sy’n cynnig llety).

Er mwyn ymgeisio ar gyfer Cynllun Nawdd Wcráin rhaid i ymgeiswyr fod yn Wcreiniaid, neu’n aelod o deulu agos gwladolyn o Wcráin. Rhaid iddynt hefyd:

• fod yn preswylio yn Wcráin ar neu yn union cyn 1 Ionawr 2022 (gan gynnwys y rheini sydd bellach wedi gadael Wcráin)
• fod y tu allan i’r DU
• fod â noddwr cymwys wedi’i leoli yn y DU. Mae hyn yn cynnwys Llywodraeth Cymru fel uwch-noddwr
• wneud cais am fisa o dan Gynllun Uwch-noddwr Wcráin (Cartrefi i Wcráin)

Cefndir a chymhwystra

Llywodraeth y DU sy’n gyfrifol am y rheolau hyn a gall eu newid. Mae’r canllawiau hyn yn esbonio sut mae Llywodraeth Cymru yn disgwyl i’r cynllun hwn weithredu yng Nghymru. Gweler hefyd y fersiwn ddiweddaraf o’r canllawiau perthnasol ar wefan Llywodraeth y DU.

Roedd modd cyflwyno ceisiadau am fisa drwy’r cynllun Cartrefi i Wcráin ar 14 Mawrth 2022, proses a lansiwyd gan yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ffyniant Bro, Tai a Chymunedau. Rhaid i noddwyr ar y cam hwn fod yn unigolion a enwir. Ar 18 Mawrth 2022, gallai pobl o Wcráin gofrestru eu diddordeb ar-lein. Gallai darpar noddwyr (unigolion a sefydliadau) hefyd gofrestru eu diddordeb mewn noddi rhywun.

Noddwyr unigol

Gall person o’r DU enwebu unigolyn neu deulu penodol o Wcráin i aros gyda nhw yn eu cartref neu mewn eiddo ar wahân.

Nid oes uchafswm ar nifer y bobl a all gael mynediad at y cynllun hwn. Mae’n dibynnu ar gapasiti y noddwyr (pobl unigol sy'n lletya) sy’n mynegi diddordeb.

Bydd pobl sydd wedi’u dadleoli o Wcráin yn gallu byw a gweithio yn y DU am hyd at dair blynedd. Gallant gael mynediad at fudd-daliadau, gofal iechyd, cyflogaeth a chymorth arall. Rhaid iddynt gael fisa. Mae angen iddynt fodloni’r gwiriadau diogelwch safonol cyn gall fisa gael ei roi.

Rhaid i bobl sy’n lletya (ac aelodau o’u cartref sydd dros 16 mlwydd oed) wneud cais ar gyfer datgeliad manylach os ydynt yn lletya rhywun yn eu cartref eu hunain. Rhaid i hyn gael ei wneud pan fyddant yn cofrestru ar gyfer y llwybr Uwch-noddwr a’r cynllun Cartrefi i Wcráin.

Bydd yr awdurdod lleol hefyd yn cynnal gwiriadau. Bydd y rhain yn cynnwys gwirio cofnodion gwaith cymdeithasol ac awdurdodau lleol am unrhyw bryderon neu risgiau diogelwch mewn perthynas ag unrhyw blentyn neu oedolyn.

Gall noddwyr yn y DU fod o unrhyw genedligrwydd a gydag unrhyw statws mewnfudo. Rhaid iddynt gael o leiaf chwe mis o ganiatâd i aros yn y DU a’u bod yn pasio’r gwiriadau cefndir. Gallant fyw mewn unrhyw ran o’r DU. Rhaid i noddwyr/pobl sy’n lletya ddarparu llety am o leiaf chwe mis.

Bydd Awdurdodau Lleol, ar ran Llywodraeth y DU, yn gweinyddu taliadau ‘diolch’ o £500 y mis i bob aelwyd sy’n noddi. Taliad ‘diolch’ yw hwn, nid yw’n gyfystyr â rhent nac unrhyw fath arall o daliad contractiol. Caiff cyllid ychwanegol ei ddyrannu ar gyfer y taliadau hyn. Dylai costau gweinyddu awdurdod lleol, gan gynnwys costau atal twyll, gael eu cynnwys yn y tariff.

Tra bo’r trefniant noddi yn bodoli mae noddwyr/lletywyr yn gymwys i gael taliad ‘diolch’ dewisol. Bydd Llywodraeth y DU yn rhoi taliad misol o £350 i letywyr os bydd eu gwestai wedi bod yn y DU am lai na 12 mis ond mae’r taliad yn codi i £500 y mis pan fydd y gwestai wedi bod yn y DU am fwy na 12 mis. Oherwydd pwysau cyson costau byw, mae Llywodraeth Cymru wedi penderfynu codi’r taliadau diolch i £500 y mis os bydd y gwestai wedi bod yn y DU am lai na 12 mis. Mae hyn yn golygu y bydd pob lletywr yng Nghymru yn cael o leiaf £500 y mis yn ystod 2023 i 2024.

Er mwyn bod yn gyson â'r prosesau ariannol presennol ac i symleiddio'r broses ar gyfer taliadau atodol i letywyr, bydd yn ofynnol i'r awdurdod lleol dalu'r £150 ychwanegol yn uniongyrchol i letywyr a hawlio’r arian hwnnw yn ôl gan Lywodraeth Cymru drwy eu ffurflenni hawlio chwarterol. Wrth hawlio’r taliadau hynny, dylid dangos y taliadau misol sy’n cael eu hawlio yn ystod y chwarter hwnnw ar y ffurflen.   

Os bydd Awdurdod Lleol wedi penderfynu codi'r taliad misol i fwy na £500, cyfrifoldeb yr Awdurdod Lleol fydd talu'r swm ychwanegol. Bydd gweddill y cyllid yn cael ei dalu’n uniongyrchol o Lywodraeth y DU i’r Awdurdodau Lleol.

Mae'r taliad diolch yn amodol ar gwblhau'r holl wiriadau angenrheidiol. Dim ond un taliad misol fydd yn cael ei dalu i bob cyfeiriad fel ôl-daliad, ac ni fydd y taliad yn ystyried:

• nifer y gwesteion sy’n cael eu lletya
• maint na lleoliad yr eiddo

Ni ddylid rhyddhau taliadau i noddwyr nes y bydd gwiriadau eiddo a’r Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS) wedi eu cwblhau. Os nad yw'r lletywr yn sicrhau bod y gwiriadau'n cael eu cwblhau, neu os yw'r gwiriadau'n tynnu sylw at bryderon, ni fydd y trothwy ar gyfer y taliad diolch wedi'i gyrraedd ac ni ddylid ei dalu.

Mae canllawiau ar y gwiriadau eiddo angenrheidiol wedi’u nodi mewn adran isod.

Bydd y taliad hwn yn ddi-dreth. Ni ddylai effeithio ar hawl y noddwr i fudd-daliadau nac i gael gostyngiad yn y Dreth Gyngor. Byddwn yn parhau i weithio gydag awdurdodau lleol i ddarparu’r taliadau hyn.

Ni ddylai noddwyr/lletywyr godi rhent. Ni fydd disgwyl iddynt dalu costau bwyd a chostau byw. Efallai y bydd y noddwyr/pobl sy’n lletya yn dymuno cynnig hyn, yn enwedig yn yr wythnosau cynnar tra bydd gwesteion yn setlo yn y DU. Ni ddylai noddwyr/pobl sy’n lletya ddisgwyl i'w gwesteion wneud gwaith di-dâl.

Canllawiau i awdurdodau lleol ar y cyllid sydd ar gael i gefnogi'r cynllun Cartrefi i Wcráin.

Rhannu data

Mae Llywodraeth Cymru yn cael ac yn rhannu’r data canlynol gydag awdurdodau lleol:

• Cartrefi i Wcráin: llwybrau noddwr Unigol ac Uwch-noddwr
• Cynigion o gymorth

Nid ydym yn cael unrhyw ddata sy’n ymwneud â phobl sy’n dod i Gymru o dan y cynllun Teuluoedd o Wcráin.

Dylid anfon unrhyw ymholiadau am y data a rennir at data@llyw.cymru.

Cartrefi i Wcráin: llwybrau noddwr Unigol ac Uwch-noddwr

Mae Llywodraeth Cymru yn cael data gan yr Adran Ffyniant Bro, Tai a Chymunedau ynghylch noddwyr a dinasyddion sydd wedi gwneud cais am fisâu o dan lwybrau Noddwr Unigol ac Uwch-noddwr Cartrefi i Wcráin.

Rydym hefyd yn cael data ar ddinasyddion o Wcráin sy’n dod i’r DU o dan gynlluniau Cartrefi i Wcráin gan y Swyddfa Gartref.

Mae data am noddwyr, ymgeiswyr sydd wedi eu cymeradwyo, statws fisâu a phobl sy’n cyrraedd y DU yn cael eu rhannu gydag awdurdodau lleol drwy Wasanaeth Rhannu Data.

Mae ‘Hysbysiad preifatrwydd Cynllun Cartrefi i Wcráin’ hefyd wedi’i gyhoeddi i roi gwybodaeth ynghylch sut y byddwn yn prosesu data personol, bydd y ddau yn cael eu hadolygu’n rheolaidd.

Cynigion o gymorth

Mae Llywodraeth Cymru yn derbyn data ynghylch cynigion posibl o lety a lletywyr ar gyfer dinasyddion o Wcráin. Caiff yr wybodaeth hon ei rhannu gyda’r awdurdodau lleol drwy’r gwasanaeth rhannu data.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn casglu data sy’n ymwneud â chynigion eraill o gymorth gan fusnesau a sefydliadau. 

Gwasanaeth Rhannu Data Cartrefi i Wcráin

Mae Llywodraeth Cymru wedi datblygu gwasanaeth rhannu data cenedlaethol i gefnogi’r cynllun adsefydlu Cartrefi i Wcráin yng Nghymru.

Mae’n darparu mynediad diogel at un ffynhonnell ddata cyfredol i’r rheini sy’n rhoi cymorth i ddinasyddion o Wcráin sy’n dod i Gymru.

Mae’n helpu awdurdodau lleol i gefnogi unigolion yn ogystal â galluogi adrodd wrth Weinidogion Cymru a Llywodraeth y DU.

Daeth y cynllun Tocynnau Croeso i ben ar 1 Ebrill 2024 ac nid yw bellach ar gael. O hyn allan, bydd angen i Wcreiniaid dalu i deithio ar fws neu drên yng Nghymru.

Efallai y byddant yn gymwys am un o'r cynlluniau teithio am ddim neu am bris rhatach sydd ar gael os ydynt: 

• yn 60 oed neu’n hŷn 
• yn anabl
• yn blentyn neu’n berson ifanc 

I gael rhagor o wybodaeth am y rhain a thocynnau teithio rhatach eraill, gweler Traveline Cymru neu cysylltwch â'ch gweithredwr bysiau lleol.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael am gludiant ar gyfer dysgwyr oedran ysgol statudol ac ôl-16.

O ran noddwyr yng Nghymru, mae'r canlynol yn berthnasol:

• gallent fod o unrhyw genedligrwydd
• rhaid iddynt gael o leiaf chwe mis o ganiatâd i aros yn y DU
• rhaid iddynt fod wedi pasio'r gwiriadau cefndir

Mae hi’n ofynnol i noddwyr wneud y canlynol:

• darparu llety addas am o leiaf 6 mis: penderfyniad yn ôl disgresiwn yr awdurdod lleol yw a ydynt am gymeradwyo lletywyr sy'n gallu cynnig llai o gyfnod na'r 6 mis a argymhellir. Ond rhaid rhoi blaenoriaeth i sicrhau ymdeimlad o sefydlogrwydd i westai (westeion). Dylai'r awdurdod lleol ystyried y pwysau sy'n gysylltiedig â chefnogi gwestai i ddod o hyd i lety arall os na all noddwr ddarparu llety am 6 mis neu fwy
• cynnal cyswllt rheolaidd â’r unigolyn maent yn ei noddi cyn iddo gyrraedd er mwyn helpu i wneud trefniadau at pan fydd yn cyrraedd y DU a chydlynu’r trefniadau hynny
• pan fo’n bosibl, cwrdd â’r unigolyn pan fydd yn cyrraedd a hwyluso trafnidiaeth i’w lety
• cyfeirio’r unigolyn at wasanaethau cyhoeddus a’i helpu gyda thasgau fel cofrestru â meddygfa leol

Gall rhai darpar letywyr sy'n rhentu eu cartref gael cytundeb tenantiaeth sy'n cynnwys teler sy'n dweud bod angen iddynt gael caniatâd gan eu landlord cyn cynnig llety i westai.

Mae rhagor o wybodaeth am rôl noddwyr wedi’i nodi yn y canllawiau i letywyr a noddwyr.

Rydym yn cynghori pob noddwr i ddarllen y canllawiau yn rheolaidd i gael yr wybodaeth ddiweddaraf am ffyrdd o gefnogi’r bobl sy’n cael llety ganddynt.

Mae llwybr Uwch-noddwr Llywodraeth Cymru wedi’i lunio i ddarparu llwybr mwy cyflym a mwy diogel i bobl o Wcráin i ddod i le sy’n noddfa.

Mae’n dileu’r angen i ymgeiswyr gael eu paru â noddwr unigol cyn cael caniatâd i deithio i’r DU. Drwy’r llwybr Uwch-noddwr, mae pobl yn cael cynnig llety cychwynnol a chymorth i’w helpu i setlo yng Nghymru. 

Mae’r cymorth hwn yn cynnwys gwasanaethau iaith a chyfieithu ar y pryd, asesiad iechyd, help i gofrestru ar gyfer cyfrif banc a mynediad at daliadau nawdd cymdeithasol.

Ar ôl i bobl gyrraedd Cymru, bydd yr awdurdodau lleol yn asesu anghenion pobl o ran llety, ac yn ceisio symud pobl i lety tymor hirach.

Gallai’r llety hwnnw fod yn eiddo rhent cymdeithasol neu breifat, neu’n eiddo sydd wedi’i gofrestru gan unigolyn drwy’r cynllun Cartrefi i Wcráin.  

Yn sgil ymateb cadarnhaol y llwybr Uwch-noddwr, rydym wedi atal ceisiadau newydd dros dro a byddwn yn adolygu hyn yn rheolaidd yn unol â phenderfyniadau Gweinidogol.

Trwy fabwysiadu’r dull uwch-noddwr, mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddarparu cymorth i unigolion a theuluoedd sy’n cyrraedd y DU. Rydym wedi datblygu gwasanaethau cymorth i ddarparu trafnidiaeth, llety a gwasanaethau cofleidiol yn y DU, ac i gydweithio ag awdurdodau lleol i sicrhau llety parhaus yn ystod eu harhosiad yng Nghymru.

Rydym yn cydweithio’n agos ag awdurdodau lleol a’r trydydd sector er mwyn rhoi croeso cynnes iddynt drwy’r pecyn cymorth a llety cychwynnol hwn. Unwaith y bydd y rhai sy’n cyrraedd yn cael eu cefnogi i symud i lety mwy hirdymor, bydd yr awdurdod lleol yn darparu cymorth parhaus ac yn defnyddio’r platfform data cenedlaethol i gofnodi lleoliad pobl a’u cynnydd o ran cael gafael ar gyllid.

Yr Awdurdodau Lleol sy’n bennaf gyfrifol am ddarparu ar gyfer llwybr Uwch-noddwr Cartrefi i Wcráin. Mae’r dull yn debyg i raglenni adsefydlu blaenorol a bydd timau adsefydlu pob un o’r 22 o Awdurdodau Lleol yn cymryd rhan i gefnogi'r rhai sy’n cyrraedd i gael llety mwy hirdymor ledled Cymru. 

Y broses gychwynnol yw:

• bydd person yn cyrraedd Cymru o dan y llwybr Uwch-noddwr a bydd llety cychwynnol rhywle yng Nghymru yn cael ei neilltuo iddynt
• bydd yr awdurdod lleol a phartneriaid yn cynnal asesiad brysbennu cychwynnol pan fyddant yn cyrraedd i weld a oes unrhyw anghenion brys
• bydd partneriaethau adsefydlu'r awdurdod lleol yn cydweithio â’r llety cychwynnol a’r rhai sy’n cyrraedd i nodi anghenion brys a rhai tymor hwy. Bydd y rhai sy’n cyrraedd yn derbyn cymorth ariannol cychwynnol, gwybodaeth leol am wasanaethau ac am yr ardal, cymorth i gadw mewn cysylltiad â ffrindiau a theulu, a chyngor a chymorth i gael mynediad at fudd-daliadau a gwasanaethau iechyd ac addysg
• gall y rhai sy’n cyrraedd gael mynediad at gymorth parhaus yn ôl yr angen drwy’r awdurdod lleol a’r trydydd sector

Mae angen rhoi trefniadau penodol ar waith i alluogi darpariaeth lawn o wasanaethau ac i weithredu’r prosesau adsefydlu yn gyffredinol. Amlinellir y rhain yn y canllawiau hyn.

Gwasanaeth Noddfa Cymru

Mae gan Lywodraeth Cymru eisoes gontract â chonsortiwm o sefydliadau trydydd sector a arweinir gan Gyngor Ffoaduriaid Cymru i ddarparu gwasanaethau cyngor ac eiriolaeth i geiswyr noddfa yng Nghymru. Enw fersiwn ddiweddaraf y gwasanaeth hwn yw Gwasanaeth Noddfa Cymru, a ddisodlodd y Rhaglen Hawliau Lloches ym mis Ebrill 2022. Ers i’r gwasanaeth gael ei gomisiynu, mae miloedd o geiswyr noddfa ychwanegol wedi cyrraedd Cymru yn sgil argyfwng Wcráin, felly rydym wedi amrywio'r contract yn unol â hynny o fis Gorffennaf ymlaen i gynnwys Wcreiniaid.

Gellir galw ar y gwasanaeth hwn i roi cymorth i bobl sy'n cyrraedd o Wcráin mewn perthynas ag amrywiaeth o ymholiadau neu rwystrau sy’n eu hatal rhag cael gafael ar gymorth. Bydd y llwybr hwn at gymorth uniongyrchol i bobl o Wcráin yn ddefnyddiol pan fo gwasanaethau statudol dan bwysau. Mae'r gwasanaeth yn weithredol ac yn derbyn atgyfeiriadau.

Yn ogystal â darparu cyngor ac eiriolaeth, mae’r gwasanaeth ehangach hwn yn cynnwys fforwm cymorth cymheiriaid rhithwir misol pwrpasol ar gyfer pobl o Wcráin. Mae Alltudion ar Waith yn cydlynu'r fforwm i helpu pobl o Wcráin i gysylltu â'i gilydd a thrafod cyfleoedd a heriau sy’n eu hwynebu yng Nghymru. Mae'r gwasanaeth hefyd yn cynnwys cyngor cyfreithiol ar fewnfudo gan Asylum Justice pan fo angen.

Yn olaf, mae gan y gwasanaeth Gydlynydd Trydydd Sector penodedig i'n helpu i fapio'r cynigion a’r gwasanaethau cymorth anffurfiol sydd ar gael, i geisio targedu’r cynigion hyn yn y ffordd fwyaf priodol.

Gallwch gyfeirio pobl o Wcráin i'r gwasanaeth am gymorth drwy 0808 196 7273.

Os oes gennych unrhyw gwestiynau ynghylch y gwasanaeth ei hun, cysylltwch ar e-bost: ukraine@services.wrc.cymru.

Gwasanaeth Integreiddio Aduno Teuluoedd

Ychydig iawn o gefnogaeth a gaiff y rhai sy'n cyrraedd Cymru o dan y Cynllun Teuluoedd o Wcráin. Nid yw’r teuluoedd sy’n eu lletya yn cael taliadau diolch ac nid yw’r awdurdodau lleol sy’n eu lletya yn cael y tariff o £5,900. Mae Llywodraeth Cymru wedi galw dro ar ôl tro am gydraddoldeb ariannol rhwng y ddau gynllun fisâu i bobl Wcráin, ond nid yw Llywodraeth y DU wedi cytuno i ddarparu hyn.

Yn absenoldeb unrhyw gymorth arall, mae Llywodraeth Cymru yn ceisio cefnogi teuluoedd o Wcráin ac awdurdodau lleol drwy roi arian grant i'r Groes Goch Brydeinig i ddarparu cymorth integreiddio i’r teuluoedd hyn, cymorth sy’n ataliol, yn holistaidd ac yn seiliedig ar drawma. Mae'r prosiect hwn yn adeiladu ar ddulliau llwyddiannus o gefnogi teuluoedd sy’n ffoaduriaid ac sy’n dod yn ôl at ei gilydd o dan y llwybr arferol.

Mae’r gwasanaeth yn darparu rhaglen gwaith achos, yn seiliedig ar anghenion pobl o Wcráin sy'n cyrraedd a'u teuluoedd. Bydd cynlluniau integreiddio pwrpasol yn cael eu sefydlu i helpu pobl i ymgartrefu, i gael mynediad at hawliau ac i gael cefnogaeth lle nodir eu bod yn agored i niwed.

Yn anffodus, nid oes gennym ddata ar y rhai sy'n cyrraedd Cymru o dan y Cynllun Teuluoedd o Wcráin. O ganlyniad, mae angen inni hyrwyddo’r cynllun drwy atgyfeiriadau a dull ‘caseg eira’. Rydym yn annog pob awdurdod lleol a phob sefydliad trydydd sector sydd mewn cysylltiad â'r rhai sy'n cyrraedd o dan y Cynllun Teuluoedd o Wcráin i hyrwyddo'r gwasanaeth i'r unigolion hynny. Byddwn hefyd yn defnyddio rhwydweithiau cyfryngau cymdeithasol i hyrwyddo'r gwasanaeth.

Mae’r gwasanaeth yn weithredol, a gallwch atgyfeirio Wcreiniaid i’r gwasanaeth drwy ffonio 01633 720 010, neu e-bostio RSWalesUkraine@redcross.org.uk

Cefnogaeth i bobl sy’n lletya o dan y cynllun Cartrefi i Wcráin

Mae Llywodraeth Cymru wedi ariannu Housing Justice Cymru i ddarparu gwasanaeth i gefnogi'r rhai sy’n lletya o dan y cynllun Cartrefi i Wcráin yng Nghymru. Mae’r gwasanaeth hwnnw’n ychwanegol at y gwaith y mae Housing Justice Cymru yn ei wneud wrth arwain consortiwm o sefydliadau trydydd sector a ariennir gan Lywodraeth Cymru, sy’n darparu trefniadau lletya a llety ar gyfer pobl yng Nghymru y gwrthodwyd eu hawliadau lloches ac nad oes ganddynt hawl i gael arian cyhoeddus.

Erbyn hyn mae gan lawer o awdurdodau lleol eu systemau cymorth eu hunain ar waith ar gyfer lletywyr. Bydd y gwasanaeth cymorth i letywyr, Housing Justice Cymru, yn parhau tan ddiwedd Mawrth 2024. Mae'r gwasanaeth ar gael i letywyr sydd am gael cyngor ychwanegol neu annibynnol.

Mae'r gwasanaeth cymorth i letywyr hefyd yn darparu'r hyfforddiant 'Cyflwyniad i letya', a bydd y rheini sy'n mynegi diddordeb yn cael eu cyfeirio ato. Gall yr hyfforddiant hwn roi mwy o wybodaeth i ddarpar letywyr am y rôl, a helpu pobl i benderfynu a yw cynnig llety yn iawn iddyn nhw. Bydd Housing Justice Cymru hefyd yn cynnig hyfforddiant ad hoc i letywyr a/neu wasanaeth cyfryngu ar gyfer gwesteion a lletywyr pan fo angen cymorth i sicrhau bod lleoliad yn llwyddo. Gallwch drefnu atgyfeiriad ar gyfer y gwasanaeth cyfryngu drwy ddefnyddio'r manylion cyswllt isod.

Yn ogystal â'r gwasanaeth cymorth i letywyr, o fis Ebrill 2023 i fis Mawrth 2024, bydd Housing Justice Cymru yn cefnogi awdurdodau lleol i gynnig cymorth wedi'i dargedu i westeion mewn lleoliadau llety cychwynnol i'w cynorthwyo i symud ymlaen. Rydym yn annog awdurdodau lleol i fanteisio ar y cynnig hwn gan fod Housing Justice Cymru yn gallu annog gwesteion i ystyried cynigion y rheini sy'n cynnig llety, gan gynnwys cefnogi gwesteion i archwilio opsiynau yn y sector rhentu preifat ledled Cymru.

Manylion Cyswllt Gwasanaeth Cymorth i Letywyr Housing Justice Cymru:

Gwefan

Llinell gymorth i’r rhai sy’n lletya: 01654 550 550 (10am i 6pm)

E-bost: UkraineHostSupport@housingjustice.org.uk

Sefydlodd Llywodraeth Cymru y Ganolfan Gyswllt i gefnogi awdurdodau lleol, ac i gydlynu a chefnogi pobl i gyrraedd Cymru o dan gynllun Cartrefi i Wcráin a Chynllun Teuluoedd o Wcráin.

Mae'r Ganolfan Gyswllt yn darparu gwasanaeth llinell gymorth rhwng 09:00 a 17:00, o ddydd Llun i ddydd Gwener, ac yn darparu cyngor a chymorth i deiliaid fisa cynllun yr uwch-noddwyr drwy eu taith ac ar ôl iddynt gyrraedd Cymru.

Mae’r tîm yn gwneud y canlynol yn bennaf:

• yn rhoi cyngor ar drefniadau teithio
• yn rhoi pobl yn eu llety cychwynnol yng Nghymru
• yn cefnogi rhaglen rhesymoli ar gyfer cadw a chau llety cychwynnol
• yn sicrhau cynigion i’r rheini sy’n lletya
• yn cefnogi cynnal a datblygu Platfform Data Wcráin

Mae'r tîm hefyd yn cefnogi anghenion llety mewn perthynas ag achosion mwy cymhleth, megis:

• pan fo anghenion iechyd a lles neu hygyrchedd penodol
• pan fo pryderon diogelu 
• pan na fo rhywun wedi cyrraedd ei gyrchfan ddisgwyliedig
• pan fo adleoliadau trawsffiniol i’w hystyried
• pan fo anifeiliaid anwes

Dyma rai o'r meysydd eraill lle gall y tîm ddarparu cymorth:

• achosion sy’n ymwneud â chadwyn gyflenwi ar gyfer noddwyr
• noddwyr ffug
• achosion sy’n ymwneud â phlant dan oed ar eu pen eu hunain drwy’r Ffowndri
• rheoli cynigion i’r rheini sy’n lletya

Mae’r Ganolfan Gyswllt yn cael ei chynnal gan awdurdod lleol Caerdydd.

Rhadffôn o fewn y Deyrnas Unedig: 808 1751508

O’r tu allan i’r Deyrnas Unedig: 020 4542 5671 / +44 (0)20 4542 5671

E-bost: wnsadmin@cardiff.gov.uk

Mae Llywodraeth Cymru yn gweithredu fel 'Uwch Noddwr' ar gyfer y rhai sy’n cael eu rhoi mewn lletyau cychwynnol fel Canolfannau Croeso, parciau gwyliau a llety prifysgolion. Bydd Llywodraeth Cymru yn darparu cyllid i awdurdodau lleol sydd â lletyau cychwynnol i ddarparu cymorth cofleidiol i bobl yn y canolfannau hynny.

Dylai Awdurdodau Lleol ddarparu'r gwasanaethau a'r cymorth canlynol:

• Croeso a Sefydlu
• Mynediad at arian
• Mynediad at wasanaethau cyfieithu ar y pryd
• Cymorth gwaith achos
• Mynediad i addysg
• Mynediad at ofal iechyd
• Trafnidiaeth
• Gwiriadau asesu risg, diogelu a diogelwch ar y safle
• Eitemau hanfodol ar unwaith
• Cysylltedd – ffonau symudol a chardiau SIM
• Gweithgareddau
• Cydgysylltu lleol rhwng partneriaid cymorth
• Ymgysylltu â Llywodraeth Cymru

Llety mewn gwesty

Mae Llywodraeth Cymru wedi comisiynu Calder World of Travel i ganfod ac archebu gwestai ledled Cymru er mwyn ateb y galw cynyddol am lety cychwynnol.

Gofynnir i Awdurdodau Lleol gysylltu â gweithredwyr gwestai i roi cymorth i bobl o Wcráin sy'n cael eu lleoli mewn llety gwesty. Mae Llywodraeth Cymru yn rhesymoli’r math o westai a’u lleoliad, ac yn blaenoriaethu lletyau hunanddarpar fel y rhai mewn parciau gwyliau. Bydd hyn yn rhoi eglurder i awdurdodau lleol ynghylch pwy fydd angen darparu cymorth a'r nifer tebygol o bobl y gallai fod ei angen arnynt.

Disgwylir y bydd pobl yn aros mewn gwesty am gyfnod byr yn unig hyd nes y deuir o hyd i lety addas mwy hirdymor neu fod capasiti ar gael mewn mathau eraill o letyau cychwynnol.

Bydd Llywodraeth Cymru yn darparu gwybodaeth am lletyau cychwynnol mewn ardaloedd Awdurdodau Lleol a’r unigolion a theuluoedd fydd yn mynd i'r llety er mwyn galluogi awdurdodau lleol, mewn partneriaeth â'r trydydd sector, landlordiaid cymdeithasol cofrestredig a phartneriaid eraill, i ddarparu cymorth iddynt.

Dyma’r lefel sylfaenol o gymorth y dylid ei roi:

• deunyddiau wedi'u cyfieithu sy'n esbonio'r sefyllfa, beth fydd yn digwydd nesaf a pha gymorth i'w ddisgwyl i bawb sy'n cyrraedd
• arian parod neu gardiau ag arian arnynt yn barod a ddarperir i'r rhai sy'n cyrraedd yn unol â chanllawiau
• cynnal gwiriad lles cychwynnol, yn ddelfrydol yn bersonol
• canfod a oes unrhyw anghenion iechyd uniongyrchol

Os yw'r rhai sy'n cyrraedd yn dweud eu bod yn sâl, dylid gofyn am gyngor gan wasanaeth 111 y GIG

• helpu pobl sy'n cyrraedd i ymgartrefu yn yr ardal leol, gallai hyn fod ar y cyd â grwpiau gwirfoddol neu drydydd sector lleol

Telir costau Awdurdodau Lleol o'r tariff ond mewn rhai achosion, er enghraifft lle mae ardaloedd awdurdodau lleol yn gweld niferoedd sylweddol o bobl yn cyrraedd gwestai, bydd arian ychwanegol ar gael. Dylai Awdurdodau Lleol gadw cofnod o’r gwariant cysylltiedig.

Nod Llywodraeth Cymru yw sicrhau bod arhosiad mewn gwesty mor fyr â phosibl.  Rydym am fod mor hyblyg â phosibl ynghylch y trefniadau y gallai Awdurdodau Lleol eu rhoi ar waith yn lleol ar gyfer y rhai sy’n cyrraedd gwestai gyda dewisiadau lletya neu lety eraill. Bydd hyn yn gweithio ochr yn ochr â'r broses ganolog ar gyfer paru cynigion o lety ledled Cymru. Ein blaenoriaeth o hyd yw symud pobl allan o letyau cychwynnol a dylai unrhyw gynigion lletya a llety eraill ar gyfer y broses hon barhau i gael eu gwneud i flwch e-bost cymorth@noddfa.llyw.cymru.

Y broses ar gyfer lleoli mewn llety cychwynnol

• Calder World of Travel yn canfod lletyau mewn gwestai a pharciau carafannau. Mae'r archeb gychwynnol yn cael ei gwneud a rhoddir gwybod i Lywodraeth Cymru. Mae Llywodraeth Cymru yn gwirio gyda'r awdurdod lleol ac asiantaethau perthnasol eraill cyn cadarnhau'r archeb ac yn hysbysu'r awdurdod lleol perthnasol os yw’r archeb yn cael ei chadarnhau. Mae caffael y llety yn ddibynnol ar y lle sydd ei angen; mae’r galw wedi lleihau’n sylweddol ac mae llai o bobl yn cyrraedd a mwy o bobl yn symud ymlaen. Bydd Llywodraeth Cymru felly’n gweithio gyda’r holl awdurdodau perthnasol i gau gwestai dros gyfnod wedi’i reoli. Amserlen: Ar unwaith
• Mae'r Ganolfan Gyswllt yn rhoi cymorth i bobl sy'n cyrraedd o Wcráin i helpu pobl i gael gwybodaeth am lety, y gwasanaeth dehongli a’r wefan Cenedl Noddfa. Amserlen: Cyn cyrraedd
• Mae'r Ganolfan Gyswllt yn cysylltu â'r awdurdod lleol ynghylch lleoliadau yn eu hardal fel y gall yr Awdurdod Lleol gysylltu â'r rhai sy'n cyrraedd i ddarparu gwasanaethau. Noder: Os oes rhai 'n cyrraedd yn annisgwyl, efallai y bydd angen rhoi llety ar fyr rybudd. Bydd y Ganolfan Gyswllt yn gwneud eu gorau glas i sicrhau bod pawb yn cael gwybod cyn gynted â phosibl. Amserlen: Unwaith y bydd trefniadau teithio yn hysbys
• Mae'r Awdurdod Lleol yn darparu pecyn sefydlu gyda rhifau cyswllt lleol a gwasanaethau lleol. Amserlen: Ar ôl cyrraedd
• Mae'r Awdurdod Lleol yn sicrhau bod taliad o £200 yn cael ei wneud cyn gynted â phosibl. Gellir rhannu £200 yn symiau llai (yn ddelfrydol dim llai na £50 y pen) os nad yw'n bosibl darparu £200 ar unwaith, a dylid gwneud y taliad mor gyflym â phosibl. Amserlen: Ar ôl cyrraedd
• Mae’r Awdurdod Lleol yn cadarnhau bod unigolyn wedi cyrraedd y Ganolfan Gyswllt drwy'r broses rhannu data. Amserlen: Ar ôl cyrraedd
• Mae’r gwesty yn sicrhau y darperir brecwast a phryd nos, gwasanaethau glanhau a llieiniau. Yn ddelfrydol, maent yn darparu eitemau hanfodol wrth gyrraedd. Os nad yw'r gwesty'n cynnig pob pryd bwyd, bydd pecynnau lwfans prydau bwyd wedi'u trefnu ymlaen llaw. Amserlen: Ar ôl cyrraedd ac yn barhaus
• Bydd angen i’r rheini mewn llety hunanddarpar baratoi eu prydau eu hunain a thalu am y rhain pan fyddant yn cael Credyd Cynhwysol. Bydd trefniadau lleol ar waith i ddarparu prydau neu dalebau nes byddant wedi cael Credyd Cynhwysol. Amserlen: Ar ôl cyrraedd ac yn barhaus
• Os oes gan westeion fynediad at gyfleusterau golchi dillad, byddant yn gyfrifol am olchi eu dillad eu hunain, talu am ddefnyddio’r peiriannau a phrynu eu powdwr golchi eu hunain. Os nad oes mynediad at gyfleusterau golchi dillad, bydd disgwyl iddynt dalu am gostau’r gwasanaeth glanhau dillad. Amserlen: Ar ôl cyrraedd ac yn barhaus
• Mae’r Awdurdod Lleol yn trefnu darparu cerdyn SIM a dyfeisiau sy’n gallu cysylltu â’r rhyngrwyd (yn ôl y gofyn). Amserlen: O fewn 48 awr
• Mae’r darparwr llety yn sicrhau mynediad i WiFi am ddim. Amserlen: Ar ôl cyrraedd a pharhaus
• Mae’r Awdurdod Lleol yn trefnu i agor cyfrif banc. Amserlen: O fewn 7 diwrnod
• Mae’r Awdurdod Lleol yn cefnogi cais Credyd Cynhwysol. Amserlen: O fewn 7 diwrnod
• Mae’r Awdurdodau Lleol yn cysylltu â'r Bwrdd Iechyd Lleol i sicrhau eu bod yn ymwybodol bod pobl yn cyrraedd. Amserlen: Ar ôl cyrraedd
• Mae’r Awdurdod lleol yn ystyried a ellir defnyddio sefydliadau gwirfoddol lleol i ddarparu cymorth anffurfiol ychwanegol drwy ddehongli, helpu i sgwrsio yn Saesneg, cyfeillio neu ddulliau eraill, i gefnogi arhosiad dros dro mewn llety brys. Amserlen: O fewn 7 diwrnod

Absenoldeb o Lety Cychwynnol Dros Dro

Gall Wcreiniaid sydd wedi’u noddi gan Lywodraeth Cymru drwy fisa Cartrefi i Wcráin ddisgwyl cael llety am hyd at chwe mis o’r dyddiad y byddant yn cyrraedd y DU. 

Mae angen inni sicrhau cynaliadwyedd y llwybr Uwch-noddwr fel y gallwn barhau i gynnig llety i’r rheini sydd ei angen. Mae hyn yn golygu bod amgylchiadau lle gellir tynnu’r cynnig o lety cychwynnol yn ôl yn ystod y chwe mis cyntaf, a hynny yn rhesymol. Mae hyn yn cynnwys torri’r Cod Ymddygiad a’r Cytundeb Ymddygiadol.

Ar ôl iddynt gyrraedd y llety cychwynnol, bydd gwesteion yn cael gwybod nad oes disgwyl i’w hystafelloedd gael eu cadw iddynt os ydynt yn gadael am fwy na pythefnos. Mae hyn yn rhan o’r Cod Ymddygiad y dylid ei gyflwyno i bob gwestai. Dylai gwesteion roi gwybod i’r awdurdod lleol os ydynt yn disgwyl bod i ffwrdd am fwy na phythefnos a bydd gwyriad rhesymol o’r rheol gyffredinol hon yn cael ei ystyried. 

Ystyrir bod unrhyw un sy’n gadael eu llety heb reswm da am gyfnod sy’n hirach na phythefnos wedi tynnu’n ôl yn wirfoddol o gynnig Llywodraeth Cymru o lety, ac ni fydd bellach yn cael cynnig llety cychwynnol ar ôl dychwelyd. Mae’n bwysig bod yn glir ynghylch hyn pan fydd unigolion yn cyrraedd ac mae’n bwysig ei fod wedi’i nodi mewn unrhyw wybodaeth ysgrifenedig i westeion, fel pecynnau croeso neu god ymddygiad.

Nid yw gadael eiddo yn yr ystafell gyfystyr â phresenoldeb a dylid rhoi gwybod i westeion y bydd pob eiddo yn cael ei symud ar ôl absenoldeb o bythefnos, a’u storio am gyfnod byr iawn yn dilyn hynny cyn gwneud trefniadau i gael gwared ohonynt. Gellir codi tâl ar y gwesteion am unrhyw gostau ynghlwm â hyn.

Gellir defnyddio hyblygrwydd pan fydd gan westeion reswm da dros fod yn absennol am fwy na phythefnos, fel argyfwng nad oedd modd ei ragweld, salwch neu farwolaeth perthynas; neu os oes angen iddo deithio i sefyll arholiad nad oes modd ei sefyll yn lleol. Dylid trin absenoldebau o bythefnos neu fwy fesul achos. Nid yw teithiau arferol at ddibenion gwaith neu fusnes fel arfer yn rhesymau da dros absenoldebau hir neu reolaidd. 

Defnyddio Llety Cychwynnol ar gyfer y rheini nad ydynt yn Fuddiolwyr Uwch-noddwr Llywodraeth Cymru

Nid yw Llywodraeth Cymru yn cael cyllid gan Lywodraeth y DU ar gyfer llety cychwynnol fel rhan o’r llwybr Uwch-noddwr. Ni ddylid defnyddio llety cychwynnol Uwch-noddwr fel arfer, felly, ar gyfer buddiolwyr nad ydynt yn rhan o’r llwybr Uwch-noddwr. Os oes capasiti, bydd rhai eithriadau’n cael eu hystyried:

Achos amddiffyn a defnydd brys: byddwn yn cefnogi buddiolwyr nad ydynt yn rhan o’r llwybr Uwch-noddwr os:

• oes rheswm arbennig yn ymwneud ag amddiffyn
• oes dewisiadau eraill fel lleoliadau llety arall neu leoliadau wedi’u hystyried ond nad oes lleoliadau addas ar gael
• oes cynllun ymadael clir wedi’i ddarparu gan yr awdurdod lleol sy’n atgyfeirio i alluogi darparu llety arall, yn ddelfrydol o fewn 30 diwrnod

Achos undod teulu: byddwn yn cefnogi’r rheini ar lwybr uwch-noddwr yr Alban neu ar lwybr noddwr unigol Cartrefi i Wcráin os:

• oes gan unigolion berthnasau agos yn ein lletyau cychwynnol sy’n fuddiolwyr uwch-noddwr yng Nghymru
• ac y byddant yn gallu rhannu’r llety presennol a ddarperir heb ei orlenwi.

Bydd angen i blant a anwyd i fuddiolwyr uwch-noddwr yng Nghymru, ar ôl rhoi’r fisas cychwynnol, gael fisa ar wahân. Fisa Cynllun Estyn Cyfnod Gwladolion o Wcráin fydd hwn fel arfer. Bydd plant a anwyd i’r teuluoedd hyn hefyd yn cael eu cefnogi yn ein lletyau cychwynnol yn ystod arhosiad eu rhieni.

Dylid darparu cymorth cofleidiol yn y llety cychwynnol yn yr un modd ag ar gyfer gwesteion eraill. Bydd awdurdodau lleol eisoes yn hawlio’r Tariff Integreiddio ar gyfer y rheini ar lwybr Cartrefi i Wcráin sydd wedi’u neilltuo i’w hardal. Does dim cyllid Tariff Integreiddio ar gyfer y rheini ar y Cynllun Teuluoedd o Wcráin neu’r Cynllun Estyn Cyfnod Gwladolion o Wcráin, ond dylid rhoi cymorth yn ôl yr angen.

Os yw pobl yn symud i lety cychwynnol o awdurdod lleol gwahanol, bydd angen i’r awdurdod lleol sy’n eu derbyn roi caniatâd i alluogi eu hailneilltuo. Bydd hyn yn galluogi hawlio cyfran o’r Tariff Integreiddio ar gyfer ailneilltuo unigolion o dan y cynllun Cartrefi i Wcráin. Mae hyn yn arbennig o bwysig mewn achosion o Undod Teuluol i sicrhau y gellir adennill y mwyafrif o’r costau ar gyfer cefnogi’r unigolion hyn.

Ym mhob achos lle bydd llety cychwynnol yn cael ei ddefnyddio ar gyfer unigolion nad ydynt ar y llwybr uwch-noddwr, rhaid ymgynghori â Llywodraeth Cymru a chael caniatâd.

Mae canllawiau Cartrefi i Wcráin: Fframwaith ar gyfer llety yn egluro’r egwyddorion y mae angen i awdurdodau lleol eu hystyried wrth roi llety i bobl o Wcráin. Mae hyn yn cynnwys darparu llety ar ôl arhosiad mewn llety cychwynnol neu lle mae lleoliad lletywr wedi methu. Mae hefyd yn rhoi cyngor am daliadau ‘diolch’ i bobl sy’n cynnig llety.

Mae’r fframwaith yn egluro’r egwyddorion cyffredinol i helpu awdurdodau lleol gyda’r broses heriol o gydbwyso ein hymrwymiad i bobl o Wcráin ac i aelwydydd digartref sydd mewn llety dros dro.

Mae’r fframwaith yn cynnwys dulliau gweithredu a argymhellir ar gyfer cefnogi’r broses o baru pobl o Wcráin yn ein llety cychwynnol â lleoliadau lletywyr ledled Cymru. Mae hefyd yn cynnwys ail-baru pobl lle mae lleoliad cychwynnol wedi methu a bod angen cytuno ar leoliad newydd.

Eglurir safonau disgwyliedig ar gyfer llety yn y canllaw hwn.

Bydd y rheini sy’n cyrraedd o dan y Cynllun Cartrefi i Wcráin wedi bodloni archwiliadau diogelwch rhyngwladol safonol cyn cael fisa. Bydd noddwyr a phob oedolyn ar aelwyd y noddwr hefyd yn destun archwiliadau cychwynnol Cyfrifiadur Cenedlaethol yr Heddlu (PNC), cofnodion troseddol a’r Mynegai Rhybuddion gan y Swyddfa Gartref. 

Bydd gwiriadau PNC yn dangos unigolion sydd wedi cael eu harestio, sydd wedi bod ar remand neu sydd wedi cael euogfarn neu rybudd yn unig. Dylai pob cais am wybodaeth gan yr Heddlu gael ei wneud drwy broses ffurfiol y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS). Mae'r broses hon yn cynnwys gwirio gwahanol gronfeydd data'r heddlu.  Mae'n rhoi'r sicrwydd gorau posibl na chollir gwybodaeth hanfodol a allai arwain at bryderon diogelu.

Gwiriadau’r Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS)

Dylai awdurdodau lleol ddechrau'r cais DBS cyn gynted â phosibl ar ôl cael data am noddwyr a/neu westeion sydd ar y cynllun i noddwyr unigol. Dylent geisio sicrhau bod yr holl wiriadau yn cael eu cwblhau cyn gosod gwesteion mewn lleoliad, lle bo hynny'n ymarferol.

Os bydd yr awdurdod lleol yn cael gwybod fod noddwr a gwestai wedi'u paru ar ôl i'r gwestai fynd i fyw yn y llety, h.y. y noddwr a'r gwestai wedi paru eu hunain, dylai'r awdurdod lleol sicrhau bod gwiriadau DBS ac eiddo yn cael eu cynnal ar unwaith.

O ran paru gwestai a noddwr ar lwybr y cynllun i uwch-noddwyr, rhaid cwblhau'r gwiriadau DBS perthnasol cyn i'r gwestai ddechrau byw yn y llety.

Mae gan awdurdodau lleol hawl gyfreithiol i ofyn am wiriad manwl y DBS, sy'n cynnwys gwirio rhestri gwahardd plant ac oedolion ar gyfer holl noddwyr Cartrefi i Wcráin a phob unigolyn 16 oed a hŷn ar aelwyd y noddwr, os bydd angen.

Dylai'r awdurdod lleol ddefnyddio disgresiwn wrth benderfynu ar lefel y gwiriad sydd angen ei chwblhau ar noddwr (gwiriad Sylfaenol neu wiriad Manwl sy'n cynnwys gwirio rhestri gwahardd). Bydd hyn yn dibynnu ar bob sefyllfa lletya, gan gynnwys cyfansoddiad ac anghenion y gwesteion y mae'r noddwr yn gwneud cais i gynnig llety iddynt.

Rhaid i awdurdodau lleol ofyn am wiriadau DBS Manwl (sy'n cynnwys gwiriad o'r rhestri gwahardd perthnasol) ar gyfer y senarios canlynol:

• o ran noddwyr (ac unrhyw unigolyn arall ar yr aelwyd sy'n 16 oed a hŷn) sy'n cynnig llety i blant cymwys lle mae perthynas deuluol rhwng y noddwr a'r plentyn, yna dylid gofyn am 'Wiriad Manwl sy'n cynnwys gwirio rhestr wahardd plant' o fewn 'y gweithlu arall'.
• o ran noddwyr (ac unrhyw unigolyn arall ar yr aelwyd sy'n 16 oed a hŷn) sy'n cynnig llety i blant cymwys lle nad oes perthynas deuluol rhwng y noddwr a’r plentyn, yna dylid gofyn am ‘Wiriad Manwl sy’n cynnwys gwirio rhestr wahardd plant’ o fewn ‘y gweithlu plant’
• o ran noddwyr (ac unrhyw unigolyn arall ar yr aelwyd sy'n 16 oed a hŷn) sy’n cynnig llety i grŵp teuluol sy’n cynnwys o leiaf un gwestai sy’n blentyn (gwestai sy’n iau na 18 oed) ac nad yw’n perthyn i’r noddwr, dylid gofyn am ‘Wiriad Manwl sy’n cynnwys gwirio rhestr wahardd plant’ o fewn ‘y gweithlu plant’
• pan fydd angen mwy o gefnogaeth ar westai sy'n oedolyn, nad yw'n perthyn i'r noddwr, oherwydd oedran, salwch neu anableddau, a chynigir bod aelod o'r aelwyd noddi (16 oed a hŷn) yn rhoi'r gefnogaeth honno i'r gwestai, yna dylid cynnal gwiriad DBS Manwl (sy'n cynnwys gwirio rhestr wahardd oedolion) ar aelod(au) penodol yr aelwyd noddi a fydd yn rhoi'r gefnogaeth honno

Ym mhob achos arall, gan gynnwys os yw gwesteion yn cael eu hail-baru â lletywr newydd, dylai awdurdodau lleol ddefnyddio eu barn eu hunain i benderfynu a ddylid gwneud cais am wiriad DBS Manwl (sy'n cynnwys gwirio'r rhestr wahardd berthnasol). Os yw'r awdurdod lleol yn penderfynu nad oes angen gwiriad DBS Manwl, dylid gofyn am wiriad DBS Sylfaenol ar gyfer noddwyr a phob unigolyn 16 oed a hŷn sydd ar yr aelwyd.

Os yw gwiriad DBS yn datgelu troseddau blaenorol, dylai awdurdodau lleol gymryd barn gytbwys fesul achos wrth farnu addasrwydd yr unigolyn hwnnw (ac aelodau'r aelwyd) ar gyfer y rôl lletya, gan ystyried ffactorau fel:

• oedran yr unigolyn adeg y drosedd
• pa mor hir yn ôl y digwyddodd y drosedd
• natur y drosedd a'i pherthnasedd o ran y rôl lletya
• beth arall sy'n hysbys am ymddygiad yr unigolyn cyn y drosedd neu ers y drosedd

Dylai'r penderfyniad gael ei gofnodi'n glir a'i lofnodi gan y swyddog penodedig sy'n gwneud y penderfyniad. Efallai y bydd rhai Awdurdodau Lleol am gael panel i wneud y penderfyniad hwn, neu ddefnyddio eu prosesau presennol i ystyried achosion o'r fath, h.y. hwyluso cyfarfod amlasiantaeth neu drafod ag Uned Diogelu'r Cyhoedd.

Rydym yn cydnabod y gallai fod angen i westeion fod yn absennol dros dro o'u llety am wahanol resymau.

Os bydd gwestai i ffwrdd o'r llety am fwy na 4 wythnos yn olynol mewn un cyfnod, neu mae cyfnod o 4 wythnos yn olynol wedi mynd heibio ac nid yw'r gwestai wedi dychwelyd, bydd angen i'r lletywr hysbysu'r awdurdod lleol.

Os bydd gwestai i ffwrdd am lai na 4 wythnos, nid oes angen hysbysu'r awdurdod lleol. Fodd bynnag, os yw hyn yn dod yn batrwm, ac mae'r gwestai'n absennol ar sawl achlysur am lai na 4 wythnos, anogir lletywyr i drafod hyn gyda'r awdurdod lleol. Mae disgwyl i'r awdurdod lleol sicrhau bod modd cyfiawnhau'r rheswm dros fod yn absenoldeb yn aml, a bod lleoliad y lletywr yn cael ei ddefnyddio'n briodol. Gall yr awdurdod lleol farnu a yw'r trefniant lletya'n cael ei gamddefnyddio, ac ystyried a ddylid rhoi hysbysiad i'r lleoliad ddod i ben. Dylai'r awdurdod lleol geisio gweithio gyda'r gwestai a deall y rheswm yn y lle cyntaf, gan gynnwys egluro sut y gallai rhagor o absenoldebau effeithio ar y lleoliad.

Os bydd lletywr yn cael gwybod bod gwestai yn gadael yn barhaol, rhaid iddo hysbysu'r awdurdod lleol bod y trefniant lletya wedi dod i ben. Ni ddylent aros tan fod cyfnod o 4 wythnos o absenoldeb wedi mynd heibio cyn rhoi gwybod i'r awdurdod lleol.

Os oes gennych reswm i gredu bod lletywr wedi cadw gwybodaeth yn ôl er mwyn hawlio taliadau diolch, mae gan yr awdurdod lleol yr hawl i wneud ymchwiliadau pellach. Gallai hynny olygu y bydd rhaid i'r lletywr dalu'r arian yn ôl.

Gwesteion sy'n absennol o lety noddi am fwy na 4 wythnos dros gyfnod parhaus

Unwaith y bydd yr awdurdod lleol yn cael gwybod am absenoldeb gwestai am gyfnod o fwy na 4 wythnos dylid oedi taliadau 'diolch' y lletywr. Dylai'r rhain ailddechrau cyn gynted ag y bydd y gwestai’n dychwelyd.

Dylid hefyd gynghori gwesteion sy'n cael budd-daliadau gan yr Adran Gwaith a Phensiynau, fod angen hysbysu'r Adran Gwaith a Phensiynau am unrhyw absenoldebau o'r DU.

Atgyfeiriadau at wasanaethau. Caiff pob teulu o Wcráin gofrestru gyda meddyg teulu i gael mynediad at wasanaethau iechyd prif ffrwd. Mae hyn yn cynnwys gwasanaethau iechyd meddwl.

Mae Iechyd a llesiant ffoaduriaid a cheiswyr lloches: canllawiau ar gyfer byrddau iechyd yn esbonio sut y dylid darparu cymorth iechyd. Dylai awdurdodau lleol weithio gyda byrddau iechyd lleol i gyfeirio pobl at lwybrau ar gyfer cael cyngor ac atgyfeiriadau at wasanaethau iechyd cyhoeddus arbenigol. Er enghraifft, ar gyfer brechiadau (gan gynnwys y brechiad Covid-19) neu sgrinio iechyd.

Dylid darparu cyngor ar wasanaethau cymorth pellach fel:

• sefydlogi cychwynnol
• cwnsela a chymorth iechyd meddwl
• gofal cymdeithasol i oedolion
• gwasanaethau plant

yn ôl yr angen.

Mae deunyddiau i gefnogi iechyd meddwl a helpu’r rhai sy’n cyrraedd o Wcráin sefydlogi i gychwyn wedi’u cyfieithu i Wcreineg a Rwseg. Cyhoeddir y rhain ar wefan Straen Trawmatig Cymru.

Mae'r Ganolfan Genedlaethol ar gyfer Iechyd Meddwl wedi cynhyrchu pecyn cymorth i’w ddefnyddio’n uniongyrchol gan bobl sydd wedi profi digwyddiadau trawmatig. Mae hwn wedi'i gyfieithu i dros 20 o ieithoedd gwahanol (gan gynnwys Wcreineg a Rwsieg).

Pecyn cymorth - Cefnogi pobl sydd wedi dioddef digwyddiadau trawmatig:

• Yn Saesneg
• Yn Wcreineg
• Yn Rwseg

Mae Coleg Brenhinol y Seiciatryddion wedi cyhoeddi deunyddiau cymorth i helpu gyda sefydlogi yn ystod y cyfnod ailsefydlu cychwynnol. Mae hyn yn cynnwys taflen ddefnyddiol am ymdopi ar ôl digwyddiad trawmatig, sy’n cynnwys gwybodaeth ar gyfer unrhyw un sydd wedi profi digwyddiad trawmatig, a gall hefyd helpu rhywun sy’n adnabod person sydd wedi profi digwyddiad trawmatig. Mae’r daflen hon ar gael mewn dros 20 o wahanol ieithoedd (gan gynnwys Wcreineg a Rwseg).

Mae Llinell Gymorth Iechyd Meddwl CALL ar gael i gefnogi pobl sy'n cyrraedd Cymru, a'u teuluoedd.  Mae CALL yn defnyddio Llinell Iaith os oes rhywun eisiau cael help mewn iaith heblaw Cymraeg neu Saesneg. Mae gwybodaeth am Linell Gymorth Iechyd Meddwl CALL hefyd wedi'i chyfieithu i 20 o ieithoedd gwahanol (gan gynnwys Wcreineg a Rwseg):

• Saesneg
• Wcreineg
• Rwseg

Mae Canolfan Profiad Niweidiol yn Ystod Plentyndod Cymru wedi cyhoeddi Canllawiau Cymorth i Bobl sydd wedi'u Dadleoli yng Nghymru mewn Llety Preifat i noddwyr. Mae'r ddogfen yn cynnwys dolenni at adnoddau Coleg Brenhinol y Seiciatryddion ar ymdopi ar ôl digwyddiad trawmatig. 

Mae Canolfan Profiad Niweidiol yn Ystod Plentyndod Cymru yn rhan o Ganolfan Cydweithredu Sefydliad Iechyd y Byd yn Iechyd Cyhoeddus Cymru. Maen nhw wedi datblygu ystod o adnoddau sy’n canolbwyntio ar fynd i’r afael ag effeithiau profiadau niweidiol yn ystod plentyndod, eu hatal a’u lliniaru. Mae hyn yn cynnwys adnodd hyfforddiant wedi’i recordio ymlaen llaw sy’n cael ei anfon at y rheini sy’n cefnogi pobl sydd wedi’u dadleoli.

Mae Canolfan Profiad Niweidiol yn Ystod Plentyndod Cymru hefyd wedi cyhoeddi taflen i esbonio effeithiau gweld neu ddioddef digwyddiadau gofidus, sydd wedi'i chyfieithu i sawl iaith. Mae hon wedi'i chynnwys yn y ddogfen adnoddau iechyd meddwl a gyhoeddwyd ar wefan Straen Trawmatig Cymru. Maen nhw hefyd wedi cyhoeddi gwybodaeth ddefnyddiol ar y cymorth iechyd a llesiant sydd ar gael ar gyfer pobl sydd wedi’u dadleoli.

Mae gwybodaeth am ddeall a delio â galar (yn Wcreineg) ar gael oddi wrth Gofal mewn Galar Cruse.

Mae'r wybodaeth yn cynnwys cyfarwyddiadau cam wrth gam ar sut i ffonio llinell gymorth Cruse  a chael help drwy gyfieithydd. Mae erthygl ar eu gwefan am golled drawmatig mewn gwrthdaro a rhyfel.

Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio i sicrhau bod diogelu yn ystyriaeth ganolog yn y systemau, y polisi a'r cyngor sy'n cael eu datblygu i gefnogi dyfodiad pobl o Wcráin. Gwyddom fod hyn hefyd yn flaenoriaeth i awdurdodau lleol a phartneriaid diogelu perthnasol.

Mae nifer o wahanol ffyrdd y bydd pobl o Wcráin a phobl o Gymru yn dod i fyw ar un aelwyd. Mae'r canllawiau hyn yn ymwneud â chynllun noddi unigol Llywodraeth y DU, sef Cartrefi i Wcráin. Caiff y cynllun ei adolygu a’i ddiweddaru’n rheolaidd.

Yn gyffredinol, mae'n ofynnol i awdurdodau lleol gyflawni eu swyddogaethau diogelu statudol presennol mewn perthynas â'r cynllun noddi unigol hwn, fel y byddent ar gyfer unrhyw boblogaeth arall yng Nghymru. Caiff y cyngor ar gofnodi ac ymateb i bryderon diogelu am blant neu oedolion sydd mewn perygl (fel y'u diffinnir yn Neddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014) ei egluro yn Gweithdrefnau Diogelu Cymru.

Gall y tîm Rheoli Achosion gefnogi a chynorthwyo awdurdodau lleol i sicrhau bod gwesteion yn cael eu cadw'n ddiogel a bod unrhyw bryderon yn cael eu datrys yn gyflym.

Gofynnir i awdurdodau lleol gyfeirio ymholiadau o'r fath gan roi’r manylion cyswllt canlynol:

Rhadffôn o fewn y DU: 808 1751508.

O’r tu allan i’r DU: 020 4542 5671 / +44 (0)20 4542 5671.

E-bost: wnsadmin@cardiff.gov.uk.

Caethwasiaeth Fodern

Mae Llywodraeth Cymru yn cydnabod bod ffoaduriaid o Wcráin mewn perygl o gaethwasiaeth fodern. Mae hyn yn cynnwys Wcreiniaid sydd wedi'u dadleoli'n fewnol, y rhai sydd wedi teithio i wledydd cyfagos, a'r rhai sydd wedi cyrraedd y DU, neu sy'n teithio i'r DU ar hyn o bryd. Rydym wedi codi'r pryderon hyn gyda Llywodraeth y DU, yn monitro'r sefyllfa'n agos, ac yn meithrin cysylltiadau ag asiantaethau partner perthnasol ynghylch y materion hyn.

Dylai staff awdurdodau lleol sy'n meithrin cysylltiadau ag Wcreiniaid fod yn ymwybodol o gaethwasiaeth fodern. Mae llawer o adnoddau am ddim ar gaethwasiaeth fodern, gan gynnwys cyrsiau e-ddysgu i Ymatebwyr Cyntaf ac am blant sy’n ddioddefwyr caethwasiaeth fodern. Mae'r Swyddfa Gartref wedi cynhyrchu Llyfryn i Godi Ymwybyddiaeth o Gaethwasiaeth Fodern.

Mae gwybodaeth ac adnoddau hygyrch ac amlieithog ar gaethwasiaeth fodern hefyd ar gael drwy ffynonellau ar-lein, gan gynnwys:

•  Tudalennau gwe Noddfa Llywodraeth Cymru
•  Tudalennau gwe Byw Heb Ofn Llywodraeth Cymru
•  Gwefan Rhwydwaith Cymunedau Mwy Diogel Cymru

Mae ffoaduriaid o Wcráin mewn perygl o ddioddef y pedwar prif fath o gaethwasiaeth fodern sydd wedi'u nodi gan y Swyddfa Gartref:

• camfanteisio ar weithwyr: lle mae dioddefwyr yn cael eu gorfodi i weithio mewn sefyllfa hynod ecsbloetiol lle na allant fod yn rhydd i adael i gael gwaith arall nac i wneud penderfyniadau dros eu hunain
• camfanteisio troseddol: lle mae dioddefwyr yn cael eu hecsbloetio a'u gorfodi i gyflawni trosedd er mwyn i rywun arall elwa. Un enghraifft o gamfanteisio troseddol yw cludo a thyfu cyffuriau
• camfanteisio rhywiol: lle mae dioddefwyr yn cael eu gorfodi i gael rhyw a gwneud gweithgareddau rhywiol neu eu gorfodi i sefyllfaoedd o gam-drin rhywiol. Mae hyn yn cynnwys camfanteisio'n rhywiol ar blant
• caethwasanaeth domestig: sydd fel arfer yn cynnwys dioddefwyr sy'n gweithio mewn cartref teuluol preifat lle maent yn cael eu trin yn wael, eu bychanu, yn destun amodau neu oriau gwaith annioddefol neu'n cael eu gwneud i weithio am gyflog isel iawn neu am ddim

Mae'n ofynnol i Awdurdodau Lleol yng Nghymru a Lloegr ddilyn y Canllawiau Statudol ar gyfer Cymru a Lloegr o dan adran 49 o Ddeddf Caethwasiaeth Fodern 2015. Dylai Awdurdodau Lleol yng Nghymru hefyd ddilyn Llwybr Diogelu Cymru mewn perthynas â Chaethwasiaeth Fodern.

Mae llawer o wahanol arwyddion o gaethwasiaeth fodern sy'n dibynnu ar y math o gamfanteisio. Mae Unseen UK, sy'n cynnal Llinell Gymorth ar Gaethwasiaeth Fodern a Chamfanteisio, wedi cynhyrchu gwybodaeth am arwyddion o gaethwasiaeth fodern y dylid cadw golwg amdanynt.

Darllenwch Gwybodaeth am adrodd ynghylch caethwasiaeth fodern. Yng Nghymru, mae dull Cynhadledd Amlasiantaeth Asesu Risg (MARAC) yn cael ei fabwysiadu i gyfeirio oedolion sy'n ddioddefwyr i gael cymorth, a dylid dilyn canllawiau priodol MARAC. Llenwch y ffurflen ar-lein i wneud atgyfeiriad o dan y Mecanwaith Atgyfeirio Cenedlaethol (NRM).

Mae angen cael cydsyniad ar sail gwybodaeth er mwyn i oedolyn gael ei gyfeirio i'r NRM. Os nad yw oedolyn yn cydsynio i gael ei atgyfeirio, dylid gwneud atgyfeiriad Dyletswydd i Hysbysu gan ddefnyddio'r un ffurflen ar-lein.

Ar ôl cyfeirio'r achos i’r NRM, dylai awdurdod cymwys y Swyddfa Gartref wneud penderfyniad o fewn pum niwrnod ynghylch a oes sail resymol dros amau bod y person a atgyfeirir yn ddioddefwr caethwasiaeth fodern. Gelwir hyn yn benderfyniad ar Seiliau Rhesymol. Yn dilyn penderfyniad cadarnhaol ar Seiliau Rhesymol, bydd y dioddefwr posibl yn dechrau ar gyfnod adfer hyd nes y gwneir penderfyniad ar Seiliau Terfynol.

Dylai oedolion a'u dibynyddion gael cymorth drwy'r cyfnod adfer. Mae hyn yn cynnwys cymorth ariannol, cymorth meddygol, llety, gwasanaethau cyfieithu a chyfieithu ar y pryd, a chynrychiolaeth gyfreithiol. Bawso yw'r darparwr ar gyfer gwasanaeth sy’n Gofalu am Ddioddefwyr Caethwasiaeth Fodern ac yn Cydlynu’r Gofal (MSVCC) yng Nghymru..

Rhaid cyfeirio plant yr amheuir eu bod yn ddioddefwyr caethwasiaeth fodern i’r NRM bob amser, ac nid oes rhaid iddynt roi caniatâd. Yn ogystal, dylid cyfeirio plant hefyd i’r gwasanaeth Gwarcheidiaeth Annibynnol ar Fasnachu Plant (ICTG). Mae'r gwasanaeth ICTG, a weithredir gan Barnardo's, yn gweithredu ar draws Cymru gyfan. Mae'r gwasanaeth hwn yn darparu amrywiol wasanaethau ymarferol, seicolegol ac emosiynol arbenigol i blant. Gellir cyfeirio plant gan ddefnyddio'r ffurflen ar-lein hon. Mae hyn yn ychwanegol at atgyfeirio i’r NRM ac at atgyfeiriadau diogelu eraill y mae'n rhaid eu gwneud hefyd.

Mae'r Awdurdod Gangfeistri a Cham-drin Llafur (GLAA) wedi cynhyrchu posteri ‘Gwybod Eich Hawliau’ am gamfanteisio, sydd ar gael yn Saesneg ac yn Gymraeg. Dylai Awdurdodau Lleol sicrhau bod y posteri hyn yn cael eu harddangos ym mhob Canolfan Groeso a llety cychwynnol dros dro yn eu hardaloedd.

Mae gan bobl sy’n ceisio noddfa o Wcráin yr hawl i weithio pan fyddant wedi cael fisa i aros yn y DU o Wcráin. Mae’n bosibl y bydd rhai noddwyr yn cynnig cyfleoedd gwaith ar ôl i bobl o Wcráin gyrraedd eu llety nawdd, ond rhaid i hawliau cyflogaeth Wcreiniaid gael eu parchu yn llwyr.

Darllenwch y canllawiau i awdurdodau lleol ar addysg o’r blynyddoedd cynnar hyd at fyd gwaith.

Does dim pwerau gan Lywodraeth Cymru i newid cyfreithiau na pholisïau ar fewnfudo, dim ond Llywodraeth y DU all wneud hynny. Pan fo person yn cyrraedd y DU, y Swyddfa Gartref sydd yn penderfynu ar ei statws mewnfudo. Bydd dogfennau mewnfudo neu fisâu gan bobl sydd yn dod i Gymru o Wcráin o dan gynlluniau’r Swyddfa Gartref er mwyn dangos eu hawl i weithio a hawlio budd-daliadau.

Mae’r Adran Gwaith a Phensiynau wedi gwaredu rhai amodau cymhwyso seiliedig ar breswylfa penodol ar gyfer pobl o Wcráin. Mae pobl o Wcráin sy’n dod i’r DU o dan gynlluniau fisa penodol y Swyddfa Gartref yn esempt rhag y prawf preswylio arferol a’r prawf presenoldeb yn y gorffennol. Golyga hyn y gallant ymgeisio am fudd-daliadau penodol yn syth ar ôl cyrraedd.

Does dim pwerau gan Lywodraeth Cymru o ran:

• y system budd-daliadau lles gan gynnwys budd-daliadau ar gyfer pobl anabl
• cymorth i bobl sy’n chwilio am waith
• cymorth i bobl gael gwaith
• mynediad at fudd-daliadau fel Credyd Cynhwysol

Mae’r rhain yn cael eu rheoli gan Adran Gwaith a Phensiynau Llywodraeth y DU.

Mae budd-daliadau seiliedig ar incwm i blant, fel Budd-Dal Plant a Chredyd Treth Plant, yn cael eu rheoli gan Cyllid a Thollau ei Mawrhydi Llywodraeth y DU.

Bydd person sydd wedi dod i Gymru o dan y cynllun nawdd Cartrefi i Wcráin ac yn parhau i fyw yn llety’r noddwr yn cael ei ddiystyru at ddibenion y dreth gyngor. Bydd hyn yn gwarchod hawl y rhai sy’n cynnig llety i’r gostyngiadau canlynol:

• gostyngiad o 25% i un oedolyn cymwys yn yr aelwyd sy’n noddi neu
• gostyngiad o 50% pan fo’r holl bobl yn yr aelwyd sy’n noddi eisoes wedi eu diystyru

Ni fydd yr un sy’n cynnig llety yn colli unrhyw eithriad i’r dreth gyngor os bydd yn cynnig llety i berson sydd â fisa o dan gynllun nawdd Cartrefi i Wcráin.

Os yw’r un sy’n cynnig llety yn darparu llety mewn ail gartref yna ni chodir premiwm uwch y dreth gyngor. Bydd yr unigolyn sy'n byw yn yr eiddo yn agored i dalu'r dreth gyngor ar y raddfa safonol.

Bydd unigolyn neu deulu o Wcráin sy’n byw mewn llety ar wahân yn atebol i dalu cyfradd safonol y dreth gyngor. Mae Llywodraeth Cymru am iddynt gael mynediad at gymorth y dreth gyngor i leihau faint mae’n rhaid iddynt ei dalu os yw’n briodol.

O fis Ebrill 2023, mae Llywodraeth Cymru wedi gwneud darpariaeth yn Rheoliadau Cynlluniau Gostyngiadau’r Dreth Gyngor fel bod pobl o Wcráin yn gymwys i gael cymorth gyda’r dreth gyngor.

Ni fydd hyn yn effeithio ar filiau treth gyngor cartrefi sy’n lletya pobl o dan y cynllun Cartrefi i Wcráin. Hefyd bydd pobl o Wcráin sydd yn byw mewn llety ar wahân yn cael mynediad at Gynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor.

Caiff cymorth i bobl o Wcráin sydd yn ceisio cyflogaeth ei reoli gan Lywodraeth y DU yn yr Adran Gwaith a Phensiynau. Bydd cymorth cyflogaeth yn cael ei asesu ar lefel leol gan dimau adsefydlu. Bydd Anogwyr Gwaith yr Adran Gwaith a Phensiynau yn cyfeirio unigolion at gymorth cyflogadwyedd a sgiliau addas.

Bydd yr Anogwyr Gwaith yn cynnal asesiadau unigol. Bydd gan bobl o Wcráin fynediad at amrywiaeth o gymorth cyflogadwyedd a sgiliau sydd wedi ei deilwra at eu hanghenion unigol.

Dylai busnesau sydd am gynnig gwaith nodi ei bod yn bwysig bod gwesteion yn cael amser i orffwys ac adennill nerth. Mae’n bosibl na fyddant ar gael i gychwyn gweithio ar unwaith. Rhaid i gynigion llety beidio bod yn gysylltiedig â chynigion cyflogaeth.

Mae’r Adran Gwaith a Phensiynau wedi cyflwyno proses newydd i gyflogwyr rannu manylion swyddi gwag posibl. Dylai cyflogwyr lenwi templed ar-lein drwy dudalen yr Adran Gwaith a Phensiynau am gynnig gwaith i bobl sydd wedi dod i’r DU o Affganistan neu Wcráin.

Pan fydd templed llawn wedi ei gyflwyno, bydd aelod o dîm yr Adran Gwaith a Phensiynau yn cysylltu â’r cyflogwr arfaethedig i drafod y swydd wag. Bydd swyddi gwag addas ar gael i unrhyw un sy’n chwilio am gyflogaeth ar draws Rhwydwaith y Ganolfan Waith.

Gall Gwasanaeth Cymru’n Gweithio ddarparu cyngor gyrfaoedd a chymorth cyflogaeth personol. Mae’r gwasanaeth am ddim ac ar gael i unrhyw un sydd yn 16 oed neu hŷn ac sy’n byw yng Nghymru.

Gall Cymru’n Gweithio fod o gymorth drwy gynnig:

• gwybodaeth, cyngor ac arweiniad am yrfaoedd
• cymorth i ddod o hyd i gyfleoedd gwaith
• cymorth â CV a cheisiadau am swyddi
• paratoi ar gyfer cyfweliad am swydd
• cymorth dileu swydd a diweithdra
• cymorth i ymgeisio am gyllid
• cyngor ac anogaeth ar newid gyrfa
• help i uwchsgilio a chael mynediad at hyfforddiant
• atgyfeirio at wasanaethau cyflogadwyedd eraill

Gall Cymru’n Gweithio hefyd helpu pobl sy’n ceisio noddfa drwy ddarparu mynediad at y canlynol:

• llinell iaith er mwyn cael gwasanaeth cyfieithu yn ystod apwyntiadau
• ymgynghorwyr sy’n arbenigo mewn cynorthwyo ffoaduriaid a’r rheini sy’n ceisio noddfa
• trosglwyddo cymwysterau tramor i gymwysterau cyfatebol a gydnabyddir yn y DU i’r rheini sy’n gwneud cais am waith neu hyfforddiant

Manylion cyswllt Cymru’n Gweithio:

• Ffôn: 0800 028 4844
• Gwefan
• Galw heibio un o Ganolfannau Gyrfa Cymru
• Mae canllawiau penodol wedi’u datblygu i gefnogi recriwtio pobl o Wcráin i’r sector gofal plant

Rhaid i gathod, cŵn neu ffuredau sy’n dod i’r DU fodloni gofynion iechyd llym iawn. Gweler yr adran hon o’r cwestiynau cyffredin ar wefan Cenedl Noddfa. Mae’n bosibl y bydd angen cael trwydded oddi wrth yr Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA) ar gyfer adar, cnofilod a mamaliaid bach eraill. Rhaid cadw’r adar a’r mamaliaid bach hyn mewn man caeedig o dan do am 30 o ddiwrnodau. Rhaid iddynt beidio â dod i gysylltiad ag unrhyw anifeiliaid anwes eraill neu â bywyd gwyllt arall. Nid yw’r gofynion hyn yn gymwys i ymlusgiaid nac i anifeiliaid di-asgwrn-cefn.

Mae Gweinidogion Cymru wedi penderfynu peidio â llacio’r gofynion cwarantin yng Nghymru ar gyfer cathod, cŵn a ffuredau. Byddwn yn monitro gweithrediad y polisi ynysu yn y cartref yn Lloegr a’r Alban. Os bydd y polisi’n newid caiff y canllawiau hyn eu haddasu. Gwiriwch ddyddiad y canllawiau er mwyn sicrhau eu bod yn gyfredol.

Mae’n bwysig gofyn i’r noddwr sy’n lletya a yw’n hapus i dderbyn anifeiliaid anwes ac, os felly, y mathau o anifeiliaid anwes y gall eu derbyn. Mae’n bosibl nad yw rhai pobl yn hoff o rai mathau o anifeiliaid neu eu bod yn methu â’u goddef. Mae’n bosibl bod gan rai pobl sy’n lletya, neu aelodau o’u haelwyd, alergeddau a fyddai’n ei gwneud yn anodd lletya anifail anwes.

Os bydd anifail yn cael ei osod dan gwarantin, mae’n bwysig bod Llywodraeth Cymru yn cael gwybod am hyn cyn gynted â phosib, ac yn cael gwybod ar ba ddyddiad y bydd yn cael ei ryddhau. Bydd hyn yn ein galluogi ni i gynllunio ar gyfer rhyddhau’r anifail, naill ai i lety addas ar gyfer anifeiliaid anwes gyda’i berchennog, neu i lety anifeiliaid.

Mae’n bosibl bod y capasiti i letya anifeiliaid anwes mewn lletyau cychwynnol yn gyfyngedig. Mae’n bosibl y bydd rhaid lletya cathod, cŵn a ffuredau sy’n bodloni gofynion APHA rywle arall. Fel arfer bydd hyn yn golygu eu cadw mewn llety cŵn neu lety cathod. Mae’n bosibl y bydd Canolfannau Croeso yn talu am hyn gan ddefnyddio’u cyllideb ar gyfer gwasanaethau cofleidiol. Bydd y Ganolfan Gyswllt yn hysbysu’r Ganolfan Croeso am bobl sy’n teithio gydag anifeiliaid anwes. Rhy hyn amser i’r Ganolfan Croeso wneud y trefniadau angenrheidiol. Dylai fod gan yr awdurdod lleol restr o lety cŵn a llety cathod cofrestredig yn ei ardal.

Ni ddylai neb gyrraedd ei lety yng Nghymru gydag anifail anwes nad yw’n bodloni gofynion APHA. Dylid ceisio arweiniad oddi wrth APHA ar unwaith os oes pryderon nad yw anifail anwes yn cydymffurfio â’r gofynion.

Manylion cyswllt     

Teleffon: +44 3000 200 301 (opsiwn 2) neu
e-bost: ukrainepettravel@apha.gov.uk

Gellir cyflwyno tystiolaeth ar ffurf trwydded APHA neu basbort anifail anwes. Mae’n bosibl y bydd angen i APHA anfon swyddog i asesu’r anifail. Dylai’r noddwyr sy’n lletya neu’r Ganolfan Croeso ofyn i berchennog yr anifail anwes gadw’r anifail o dan do. Rhaid i’r anifail beidio â dod i gysylltiad ag anifeiliaid anwes eraill, bywyd gwyllt, na phobl. Rhaid i swyddogion APHA fod wedi eu bodloni bod yr anifail yn cydymffurfio â’r gofynion cyn y caniateir iddo fyw gyda’r teulu.

Nid oes unrhyw gyfyngiadau ar anifeiliaid anwes sy’n bodloni holl ofynion APHA.

Credydau Amser Tempo: Cymorth i Wirfoddolwyr a Lletywyr

Mae Credydau Amser Tempo yn elusen yng Nghymru a Lloegr sy'n rhoi cyfleoedd i bobl wneud gwaith gwirfoddol yn gyfnewid am gredydau amser. Mae'r credydau amser hynny'n caniatáu iddynt fynd i ddigwyddiadau a gweithgareddau a gynhelir gan amrywiaeth o sefydliadau. 

Bydd pob teulu sy'n lletya pobl o Wcráin yn cael 10-credyd amser gan Tempo. Bydd hyn yn cynnig cyfle iddynt fanteisio ar amrywiaeth o gyfleoedd, profiadau a gweithgareddau i gefnogi lles a meithrin perthynas.

Gallai'r teulu sy’n lletya a’r gwesteion ddefnyddio Credydau Amser Tempo gyda'i gilydd i gael profiadau yn y gymuned. Neu gallai’r lletywyr eu defnyddio eu hunain. Gwyliwch y fideo ar Sut mae defnyddio Credydau Amser Tempo.

Cysylltwch â thîm Gwasanaeth Cwsmeriaid Tempo am ragor o wybodaeth support@timecredits.com.