Mae fy rhieni wedi gwahanu ac yn methu cytuno ble dylwn i fyw ac â phwy dylwn i dreulio amser
Gwybodaeth i gynorthwyo a chefnogi pobl ifanc.
Weithiau pan fydd eich teulu yn methu â chytuno ar yr hyn sydd orau i chi, efallai y bydd y llys teulu yn gofyn i rywun o Cafcass Cymru ddod i’ch cyfarfod chi. Fe fydd y person yma yn siarad â chi am y ffordd yr ydych chi’n teimlo ac yn sicrhau bod y llys teulu yn cael clywed yr hyn sydd gennych i’w ddweud.
Sut rydym yn mynd i’ch helpu?
Dyma beth rydych angen ei wybod am Cafcass Cymru.
Mae’r llythyr yma’n egluro sut y byddwn yn cysylltu â chi.
Beth fydd yn digwydd nesaf?
Bydd cynghorwr llys teulu (CLlT) neu weithiwr cymdeithasol llys teulu (GCLlT) yn dod i siarad â chi ac i wrando am sut yr ydych chi’n teimlo ynglŷn â phopeth.
Byddem yn sicrhau bod y barnwr neu’r ynadon sy’n gwneud y penderfyniadau yn eich cylch chi a’ch teulu yn cael clywed sut yr ydych chi’n teimlo a beth hoffech chi ei weld yn digwydd.
Byddem yn gwneud hyn drwy ysgrifennu adroddiad i esbonio'r hyn rydych chi wedi ei ddweud a beth mae’r bobl sy’n malio amdanoch chi wedi ei ddweud. Bydd hyn yn helpu oedolion i wneud y penderfyniadau gorau ynghylch eich trefniadau. Fe wnawn drafod hefo chi beth fydd yn cael ei gynnwys yn yr adroddiad. Bydd eich rhieni gweld yr adroddiad a gall aelodau arall o’ch teulu os ydynt yn rhan o’r achos. Os ydych chi’n poeni am hyn, gwnewch yn siŵr eich bod yn dweud wrthym ac fe allwn ni helpu.
Efallai y bydd yr adroddiad yn cynnwys:
- rhai neu'r cyfan o’r materion yr ydych chi wedi eu trafod gyda ni
- eich dymuniadau a’ch teimladau ynglŷn â’ch sefyllfa
- pam mae pobl yn bryderus yn eich cylch
- yr hyn yr ydym ni’n meddwl sydd orau i chi
- fe allwn hefyd eich helpu i ysgrifennu llythyr eich hun i’r llys ac ei ychwanegu efo’r adroddiad.
Beth fydd yn digwydd yn y llys?
Mae llys teulu yn edrych ychydig yn debyg i swyddfa. Yn rhai llysoedd mae pawb yn eistedd o amgylch bwrdd ac mewn rhai eraill bydd y barnwr neu’r ynad yn eistedd yn y tu blaen. Ar brydiau, bydd y llys yn trefnu ‘gwrandawiad o bell’ sy’n cymryd lle dros y ffon neu trwy fideoalwad, yn hytrach na mynychu’r llys. Nid llys y mae pobl yn mynd iddo os ydyn nhw wedi gwneud rhywbeth o’i le ydy’r llys teulu; mae’n lle y mae penderfyniadau yn cael eu gwneud er mwyn gwneud pethau’n well i chi a’ch teulu. Weithiau bydd y ‘partïon’ (y bobl sydd â rhan yn yr achos, fel eich rhieni neu aelodau eraill o’r teulu) yn cael cymorth cyfreithiol arbennig; gall hwn fod yn gyfreithiwr neu fargyfreithiwr.
Mae’r bobl hyn yn gwybod am gyfraith plant a theuluoedd a byddant yn siarad â’r llys i egluro dymuniadau a theimladau y bobl y maent yn eu cynrychioli. Weithiau bydd y ‘partïon’ yn eu cynrychioli eu hunain ac yn siarad yn uniongyrchol â’r llys.
Nid yw plant a phobl ifanc yn mynd i’r gwrandawiad llys. Gallwch ddweud wrthym os ydych eisiau cyfarfod y barnwr neu’r ynadon a fydd yn gwneud y penderfyniadau amdanoch. Fe wnawn adael y llys wybod a bydd y barnwr yn penderfynu os fydd hyn yn iawn. Gall cyfarfodydd rhwng plant a phobl ifanc a’r barnwyr yn cymryd lle unai yn adeilad y llys neu trwy fideoalwad.
Mae’r barnwyr a’r ynadon yn y llys teulu wedi cael eu hyfforddi’n arbennig cyn dechrau gwneud penderfyniadau yn y llys teulu.
Bydd y barnwyr a’r ynadon yn darllen yr adroddiad ac yn meddwl am y cyngor gennym ni. Byddant yn gwrando ar yr hyn sydd gan bawb i’w ddweud cyn gwneud penderfyniad ar yr hyn y maent yn meddwl sydd orau i chi. Weithiau nid yw hynny yr un fath â’r hyn yr oedd arnoch chi ei eisiau ond fe fydd y llys bob amser yn gwneud yr hyn y mae’n meddwl sydd orau i chi.
Beth fydd yn digwydd ar ôl y llys?
Mae yna lawer o faterion y gofynnir i’r llys efallai wneud penderfyniad arnynt, fel:
- Gyda phwy y dylech chi fyw
- Pa mor aml y dylech chi weld un o’ch rhieni
- Ble a gyda phwy y cewch chi fynd ar wyliau
- Ble y byddwch chi’n mynd i’r ysgol.
Does dim dau achos yr un fath; mae pawb yn wahanol ac felly efallai y bydd canlyniad eich achos chi yn wahanol i ganlyniad achos rhywun arall. Bydd pob penderfyniad gan y llys yn unigryw i’r hyn y maent yn credu sydd orau i chi.
Yn eithaf aml, gofynnir i’r llys benderfynu gyda phwy y byddwch chi’n byw neu bwy y byddwch yn cael ei weld. Os bydd y llys yn penderfynu ar ble y dylech chi fyw, efallai y bydd hefyd yn dweud pa mor aml y dylech weld eich rhiant arall (yr un nad ydych chi’n byw gydag ef/hi) ac o bosibl ble a phryd y dylech ei gyfarfod. Efallai y bydd hyn yn y lle y mae’n byw neu mewn lle arall megis canolfan gyswllt.
Pan fydd y llys wedi penderfynu ar yr hyn y mae’n meddwl sydd orau i chi, eich teulu fel arfer fydd y rhai fydd yn dweud wrthych chi beth sydd wedi cael ei benderfynu.
Os bydd arnoch eisiau siarad â rhywun gallwch weld rhestr o sefydliadau sy’n cynorthwyo plant a phobl ifanc yn ein hadran Cymorth a Chefnogaeth isod.
Hawliau Plant (CCUHP) a’r gyfraith ynglŷn â phlant
Mae gan bob plentyn hawliau, pwy bynnag ydyw ac o ble bynnag y mae’n dod. Mae hawliau yn bethau y dylech eu cael fel person, fel yr hawl i gael addysg neu’r hawl i fywyd.
Cytundeb rhwng gwledydd ydy Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP) ac mae’n egluro’r holl hawliau y dylai pob plentyn eu cael.
Os oes arnoch eisiau gwybod rhagor, gellwch wylio’r fideo byr hwn neu fynd i wefan Comisiynydd Plant Cymru.
Cymorth a chefnogaeth
Rydym ni’n gweithio gyda llawer o bobl wahanol i sicrhau’r gorau i blant a phobl ifanc yng Nghymru. Os oes arnoch chi eisiau cael mwy o gymorth, edrychwch ar ein rhestr isod, adolygu ein llyfryn gwybodaeth neu siaradwch â ni ac fe fyddwn ni’n hapus i’ch cynorthwyo.
Rhowch eich adborth inni
Mae arnom eisiau gwella drwy’r amser. Felly mae arnom eisiau clywed bob amser oddi wrthych beth yr oeddech chi’n ei feddwl am y gwaith a wnaethom gyda chi. Gellwch lenwi ffurflen adborth ac fe gawn ni weld a allwn ni wella.