Adolygiad o gyllido gwaith ieuenctid

Yn 2022 sefydlwyd Bwrdd Gweithredu Strategaeth Gwaith Ieuenctid i adeiladu ar waith y Bwrdd Gwaith Ieuenctid Dros Dro. Cyhoeddodd y Bwrdd ei adroddiad terfynol Mae'n bryd cyflawni dros bobl ifanc yng Nghymru: Sicrhau model cyflawni cynaliadwy ar gyfer gwasanaethau gwaith ieuenctid yng Nghymru 

Bydd yr adolygiad hwn yn mynd i'r afael â'r argymhellion yn yr adroddiad. 

Y pedwerydd o 14 argymhelliad y Bwrdd oedd y dylai Llywodraeth Cymru gynnal adolygiad annibynnol o'r cyllido a'r gwariant ar wasanaethau gwaith ieuenctid ar draws:

• Llywodraeth Cymru
• awdurdodau lleol
• mudiadau gwirfoddol

Dylai'r adolygiad asesu pa mor effeithiol yw'r broses o sicrhau canlyniadau a'r effaith ar bobl ifanc. Dylai gynnwys:

• gwerthusiad (ansoddol a meintiol) o sut mae'r mecanweithiau cyllido presennol yn effeithio ar ddarpariaeth gwaith ieuenctid ledled Cymru, a sut mae unrhyw amrywiadau yn effeithio ar hygyrchedd a hawliau
• dadansoddiad o'r costau a'r manteision er mwyn sefydlu effaith ac effeithiolrwydd economaidd cyllido gwaith ieuenctid

Bydd yr adolygiad o'r cyllido yn cael ei gynnal mewn 3 cham. Byddwn yn rhannu'r canlyniadau ar gyfer pob cam unwaith y byddant ar gael.

Nod cam 1 oedd darparu fframwaith ar gyfer cynnal y gwaith ymchwil yng Nghymru. Roedd hyn yn cynnwys: 

• sefydlu grŵp llywio 
• Asesiad Cyflym o'r Dystiolaeth ar sail llenyddiaeth/ymchwil empirig ynghylch arferion cyfredol perthnasol mewn perthynas â dadansoddi cyllido a modelau mesur gwerth am arian yn y DU a Gweriniaeth Iwerddon, ac ymchwil a wnaed ar ran Llywodraeth Cymru
• astudiaeth ddichonoldeb i weld pa ddata sydd ar gael ac i ba raddau y gall fynd i'r afael â chwmpas yr ymchwil arfaethedig ar gyfer camau 2 a 3.

Cynhaliwyd astudiaeth ddichonoldeb o adolygiad o gyllido gwaith ieuenctid yng Nghymru ar ran Llywodraeth Cymru gan Brifysgol y Drindod Dewi Sant. Pwrpas yr astudiaeth ddichonoldeb hon oedd asesu hyd a lled cychwynnol y data a oedd ar gael, ac i ba raddau y gallai lywio'r ymchwil arfaethedig ar gyfer camau 2 a 3 yr adolygiad o'r cyllido fel yr argymhellwyd gan y Bwrdd Gwaith Ieuenctid Dros Dro. 

Nod cam 2 oedd adolygu'r ffynonellau cyllid sydd ar gael ar gyfer gwaith ieuenctid yng Nghymru, yn y sector gwirfoddol a'r sector a gynhelir, ac archwilio sut mae'r ffynonellau cyllid yn cael eu dyrannu o fewn y 22 ardal awdurdod lleol, yn benodol i:

• ystyried o ble mae’r cyllid yn dod, sut mae’n cael ei gyrchu ac ar beth mae'n cael ei wario
• nodi’r rhwystrau a’r heriau o ran cael mynediad at y cyllid, yn enwedig i’r sector gwirfoddol, ond mewn sectorau eraill hefyd 
• sefydlu sut mae'r cyllid ar gyfer gwaith ieuenctid yn cael ei ddefnyddio ar draws y sector a gynhelir a’r sector gwirfoddol, a sut mae amrywiadau yn y defnydd ar draws ardaloedd awdurdodau lleol yn effeithio ar waith ieuenctid
• nodi pwy sy'n gwneud y penderfyniadau ar ddyrannu cyllid 
• nodi i ba raddau y mae gan bobl ifanc lais mewn penderfyniadau cyllid
• deall y mecanweithiau atebolrwydd, llywodraethiant ac arweinyddiaeth, a'r prosesau adrodd ar gyfer gwaith ieuenctid
• archwilio trefniadau comisiynu/partneriaeth rhwng y sector gwirfoddol a'r sector a gynhelir, a sut mae hyn yn cael ei gynllunio, ei drefnu a'i fonitro
• creu fframwaith ar gyfer casglu data ynghylch effaith a manteision gwaith ieuenctid i'w gwneud yn bosibl cynnal dadansoddiad o'r costau a'r manteision yng ngham 3.

Cyhoeddir adroddiad ar gam 2 yr adolygiad o gyllido gwaith ieuenctid ar wefan Prifysgol Cymru, y Drindod Dewi Sant.

Mae crynodeb gweithredol a fersiwn hawdd ei darllen hefyd ar gael.

Safbwyntiau'r ymchwilwyr yw'r safbwyntiau a fynegir yn yr adroddiad hwn, nid safbwyntiau Llywodraeth Cymru o reidrwydd.

Bydd Cam 3 yn darparu tystiolaeth o effaith ac effeithiolrwydd economaidd cyllid yn y sectorau gwaith ieuenctid a gynhelir a gwirfoddol drwy ddadansoddiad o'r costau a'r manteision, gan amlygu tystiolaeth o arfer da.