Adolygiad o amrywiaeth yng ngweithlu ac ar fyrddau’r sector cyhoeddus yng Nghymru

Prif ganfyddiadau’r arolwg

• Mae diffyg safoni o ran sut y cesglir ac yr adroddir ar ddata ynghylch amrywiaeth yn ei gwneud hi’n anodd adrodd ar wybodaeth am amrywiaeth ar draws Cyrff y Sector Cyhoeddus i gyd.
• Nid yw’n bosibl pennu cyfradd ymateb gywir ar gyfer yr arolwg. Dylai’r canfyddiadau gael eu hystyried â phwyll gan bod yr wybodaeth wedi cael ei darparu gan sampl o wirfoddolwyr, ac y gall rhai grwpiau fod yn cael eu tangynrychioli neu eu gorgynrychioli yn y data.
• O’i gymharu â chanlyniadau poblogaeth Cyfrifiad 2021 ar gyfer Cymru, mae’r arolwg yn awgrymu bod Pobl Dduon, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol wedi eu tangynrychioli ychydig.
• Roedd pobl anabl wedi eu tangynrychioli yn fwy.
• Roedd mwy o fenywod na gwrywod ar fyrddau Cyrff y Sector Cyhoeddus.
• Roedd 9% o’r aelodau hynny o Fyrddau a ymatebodd yn uniaethu fel pobl Hoyw neu Lesbiaidd, Ddeurywiol neu fel pobl â chyfeiriadedd rhywiol lleiafrifol arall (LGB+).
• Ni ddywedodd unrhyw ymatebwyr (0%) fod y rhywedd y maent yn uniaethu ag ef yn wahanol i’r rhyw a gofrestrwyd ar eu cyfer pan gawsant eu geni.

Prif ganfyddiadau o’r adolygiad o lenyddiaeth

• Arolygon staff a gwblheir gan y cyflogeion eu hunain yw’r ffyrdd hawsaf o gasglu symiau mawr o ddata ynghylch amrywiaeth yn enwedig gan ddefnyddio adnoddau gweinyddol megis pyrth Adnoddau Dynol hunanwasanaeth a rhaglenni sefydlu i gyflogeion.
• Dylai canlyniadau’r ymarfer casglu data fod ar gael yn gyhoeddus am resymau atebolrwydd ar ôl ystyried pryderon ynghylch datgelu.
• Pan fo arweinyddiaeth corff yn y sector cyhoeddus yn amrywiol mae ganddo’n aml fwy o allu i lunio polisi sy’n rhoi cyfrif yn fwy cywir am anghenion amrywiol y cyhoedd a wasanaethir ganddo.
• Un o’r prif sbardunau ar gyfer anghyfartalwch parhaus yng nghyrff y sector cyhoeddus yw bwlch o ran camu ymlaen sy’n fwy amlwg po uchaf fo’r rheng.
• Gall cefndir economaidd-gymdeithasol fod yn rhwystr allweddol i gamu ymlaen yn y sector cyhoeddus.
• Mae diffyg argaeledd data’n rhwystr i weithredu ymyriadau effeithiol.
• Gall rhannu amcanion amrywiaeth ac atebolrwydd clir ar gyfer uwch arweinwyr wella amrywiaeth a chynrychiolaeth.
• Mae canfyddiad am degwch yr un mor allweddol ar gyfer gwella amrywiaeth a chynhwysiant ag yw polisïau sy’n strwythuredig ac yn cael eu rhoi ar waith.
• Mae hyfforddiant ar ragfarn ddiarwybod ac arferion cynhwysol yn bwysig fel nad yw polisïau’n cael eu hystyried yn ymarferion ticio blychau.