TermCymru

68 canlyniad
Rhestrir y canlyniadau yn nhrefn yr wyddor Gymraeg A-Y
Cymraeg: adeilad
Saesneg: building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Mai 2025
Cymraeg: adeilad afraid
Saesneg: redundant building
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: 'Gwag' weithiau.
Diweddarwyd ddiwethaf: 23 Gorffennaf 2003
Cymraeg: adeilad amaethyddol
Saesneg: agricultural building
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 23 Gorffennaf 2003
Cymraeg: adeilad amddifad
Saesneg: orphan building
Statws B
Pwnc: Tân ac achub
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau amddifad
Diffiniad: Adeilad lle nad oes datblygwr, yswiriwr neu asiant rheoli y gellir ei ddal yn gyfrifol am ddiogelwch tân.
Diweddarwyd ddiwethaf: 22 Mehefin 2023
Cymraeg: adeilad amnewid
Saesneg: replacement building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau amnewid
Cyd-destun: Pan ddyroddir hysbysiad gorfodi mewn cysylltiad â thor rheolaeth gynllunio sy’n cynnwys dymchwel adeilad, caiff yr hysbysiad ei gwneud yn ofynnol adeiladu adeilad amnewid sydd mor debyg â phosibl i’r adeilad a ddymchwelwyd.
Nodiadau: Dyma'r term technegol a ddefnyddir yng nghyd-destun y gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer cynllunio. Gellid aralleirio mewn cyd-destunau llai technegol.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Mawrth 2024
Cymraeg: adeilad categori 1
Saesneg: category 1 building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau categori 1
Diffiniad: Yng nghyd-destun Bil Diogelwch Adeiladau (Cymru), adeilad sydd o leiaf 18 metr o uchder neu sy'n cynnwys o leiaf 7 llawr.
Nodiadau: Yng nghyd-destun y ddeddfwriaeth ar ddiogelwch adeiladau.
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Mai 2025
Cymraeg: adeilad categori 2
Saesneg: category 2 building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau categori 2
Diffiniad: Yng nghyd-destun Bil Diogelwch Adeiladau (Cymru), adeilad sydd yn llai na 18 metr o uchder ac sy'n cynnwys llai na 7 llawr ond sydd o leiaf 11 metr o uchder neu sy'n cynnwys o leiaf 5 llawr.
Nodiadau: Yng nghyd-destun y ddeddfwriaeth ar ddiogelwch adeiladau.
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Mai 2025
Cymraeg: adeilad categori 3
Saesneg: category 3 building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau categori 3
Diffiniad: Yng nghyd-destun Bil Diogelwch Adeiladau (Cymru), adeilad sydd yn llai na 11 metr o uchder ac sy'n cynnwys llai na 5 llawr.
Nodiadau: Yng nghyd-destun y ddeddfwriaeth ar ddiogelwch adeiladau.
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Mai 2025
Cymraeg: adeilad clyfar
Saesneg: smart building
Statws B
Pwnc: Tai
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 10 Mai 2013
Cymraeg: adeilad cymhleth
Saesneg: complex building
Statws B
Pwnc: Tai
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau cymhleth
Diffiniad: Adeilad â nodweddion sy’n golygu nad yw’r cyfarwyddiadau yn y canllawiau statudol ar reoleiddio diogelwch adeiladau yn gymwys iddynt mewn rhyw ffordd. Gall hyn fod oherwydd cymhlethdod dyluniad, adeiladwaith neu feddiannaeth yr adeilad.
Diweddarwyd ddiwethaf: 27 Hydref 2022
Cymraeg: Adeilad Cymunedol Glan yr Afon
Saesneg: Riverside Community Building
Statws C
Pwnc: Llywodraeth leol
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 14 Tachwedd 2007
Cymraeg: adeilad dadfeiliedig
Saesneg: dilapidated building
Statws A
Pwnc: Ystadau a Cadw
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau dadfeiliedig
Nodiadau: Yng nghyd-destun y ddeddwriaeth ar gyfer henebion ac adeiladau rhestredig.
Diweddarwyd ddiwethaf: 3 Chwefror 2022
Cymraeg: adeilad dros dro
Saesneg: demountable building
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 21 Ebrill 2011
Cymraeg: adeilad eglwysig
Saesneg: ecclestiastical building
Statws A
Pwnc: Ystadau a Cadw
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau eglwysig
Diweddarwyd ddiwethaf: 3 Chwefror 2022
Cymraeg: adeilad fferm
Saesneg: farm building
Statws C
Pwnc: Amaeth
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 23 Gorffennaf 2003
Cymraeg: adeilad ffrâm porthol
Saesneg: portal framed building
Statws C
Pwnc: Ystadau a Cadw
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 25 Gorffennaf 2005
Cymraeg: adeilad gwledig
Saesneg: rural building
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 23 Gorffennaf 2003
Cymraeg: Adeilad Newydd y Cynulliad Cenedlaethol: Adroddiad Diweddaru
Saesneg: The National Assembly's New Building: Update Report
Statws A
Pwnc: Gwleidyddiaeth
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: Teitl dogfen a gyhoeddwyd 2003.
Diweddarwyd ddiwethaf: 23 Ionawr 2003
Cymraeg: Adeilad Newydd y Goron
Saesneg: New Crown Building
Statws C
Pwnc: Enwau lleoedd
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 13 Chwefror 2007
Cymraeg: adeilad preswyl
Saesneg: residential building
Statws B
Pwnc: Tai
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau preswyl
Cyd-destun: Mae'r dull gweithredu yn wahanol ar gyfer adeiladau uchel iawn oherwydd y risg uwch sy'n gysylltiedig ag amseroedd dianc hwy – dyna pam rydym yn rhoi blaenoriaeth i adeiladau preswyl uchel iawn.
Diweddarwyd ddiwethaf: 9 Awst 2017
Cymraeg: adeilad preswyl amlfeddiannaeth
Saesneg: multi-occupied residential building
Statws B
Pwnc: Tai
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau preswyl amlfeddiannaeth
Diweddarwyd ddiwethaf: 10 Gorffennaf 2025
Cymraeg: adeilad rheoleiddiedig
Saesneg: regulated building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau rheoleiddiedig
Nodiadau: Yng nghyd-destun y ddeddfwriaeth ar ddiogelwch adeiladau.
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Mai 2025
Cymraeg: adeilad rhestredig
Saesneg: listed building
Statws A
Pwnc: Ystadau a Cadw
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau rhestredig
Diffiniad: Adeilad neu strwythur arall o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig a gynhwysir ar restr statudol ac a ddyfernir â gradd (I, II* neu II).
Diweddarwyd ddiwethaf: 3 Chwefror 2022
Cymraeg: Adeilad Rhestredig Gradd I
Saesneg: Grade I Listed Building
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 19 Ionawr 2005
Cymraeg: (Adeilad) Rhestredig Gradd I
Saesneg: Listed Grade I
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: neu Gradd II * etc
Diweddarwyd ddiwethaf: 19 Ionawr 2005
Cymraeg: adeilad sydd o fewn y cwmpas
Saesneg: in-scope building
Statws B
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau sydd o fewn y cwmpas
Diffiniad: Adeilad preswyl risg uwch, sy’n dod o dan gyfundrefn reoleiddio at ddiben sicrhau diogelwch. Yng Nghymru, y ddeddfwriaeth arfaethedig berthnasol yw Bil Diogelwch Adeiladau (Cymru) 2025.
Diweddarwyd ddiwethaf: 10 Gorffennaf 2025
Cymraeg: adeilad uchel iawn
Saesneg: high-rise building
Statws B
Pwnc: Tai
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau uchel iawn
Diffiniad: A building over 18 meters high, which roughly equates to 7 storeys.
Cyd-destun: Bu ymateb cyfunol na welwyd mo'i debyg o'r blaen i'r drychineb a'r pryderon ynghylch diogelwch tân yn ein hadeiladau uchel iawn.
Diweddarwyd ddiwethaf: 9 Awst 2017
Cymraeg: Adeilad y Goron
Saesneg: Crown Building
Statws C
Pwnc: Enwau lleoedd
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: Adeiladau'r Goron
Diweddarwyd ddiwethaf: 17 Rhagfyr 2024
Cymraeg: adeilad ynni a eithrir
Saesneg: excepted energy building
Statws A
Pwnc: Cyfraith
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 29 Hydref 2012
Cymraeg: adeilad ynni gweithredol
Saesneg: active building
Statws B
Pwnc: Amgylchedd
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: adeiladau ynni gweithredol
Diffiniad: Adeilad sy’n cynhyrchu mwy o ynni nag sydd ei angen arno er mwyn bwydo’r ynni sydd dros i ben i mewn i’r grid cenedlaethol.
Nodiadau: Cymharer â'r term passive house / tŷ ynni goddefol.
Diweddarwyd ddiwethaf: 13 Medi 2018
Cymraeg: ailadeiladu adeilad
Saesneg: rebuild a building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Berf
Cyd-destun: Mae “gweithrediadau adeiladu” yn cynnwys dymchwel adeilad, ailadeiladu adeilad, gwneud unrhyw ychwanegiad neu addasiad strwythurol i adeilad, neu weithrediadau eraill a gynhelir fel arfer gan berson sy’n cynnal busnes fel adeiladwr.
Nodiadau: Mewn perthynas â chynnal gwaith ar adeiladau o dan y gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer cynllunio.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Mawrth 2024
Cymraeg: Bwrdd Prosiect Swyddogion yr Adeilad Newydd
Saesneg: Assembly Building Officals Project Board
Statws C
Pwnc: Swyddi ac adrannau Llywodraeth Cymru
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Hydref 2003
Cymraeg: cael gwared ar adeilad
Saesneg: remove a building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Berf
Cyd-destun: Mae Pennod 13 yn ymwneud â rheolaethau eraill ar ddatblygiad a defnydd o dir. Mae’n gwneud darpariaeth i awdurdod cynllunio neu Weinidogion Cymru wneud gorchymyn sy’n ei gwneud yn ofynnol dirwyn i ben ddefnydd o dir, neu’n gosod amodau ar ei barhad, neu’n ei gwneud yn ofynnol addasu neu gael gwared ar adeiladau neu waith.
Nodiadau: Mewn perthynas â chynnal gwaith ar adeiladau o dan y gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer cynllunio.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Mawrth 2024
Cymraeg: caniatâd adeilad rhestredig
Saesneg: LBC
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: caniatâd sy'n ofynnol ar gyfer newid neu ddymchwel adeilad rhestredig
Diweddarwyd ddiwethaf: 17 Mehefin 2008
Cymraeg: codi adeilad
Saesneg: erect a building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Berf
Nodiadau: Mewn perthynas â chynnal gwaith ar adeiladau neu strwythurau o dan y gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer cynllunio.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Mawrth 2024
Cymraeg: cydsyniad adeilad rhestredig
Saesneg: listed building consent
Statws A
Pwnc: Ystadau a Cadw
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: cydsyniadau adeiladau rhestredig
Diweddarwyd ddiwethaf: 3 Chwefror 2022
Cymraeg: Cyfarwyddyd Ceisiadau a Phenderfyniadau Adeilad Rhestredig (Dyletswydd i Hysbysu Cymdeithasau Amwynder Cenedlaethol a'r Comisiwn Brenhinol) (Cymru) 2017
Saesneg: Listed Building Applications and Decisions ( Duty to Notify National Amenity Societies and The Royal Commission) (Wales) Direction 2017
Statws A
Pwnc: Teitlau deddfwriaeth
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 27 Ebrill 2017
Cymraeg: Cyfarwyddyd Ceisiadau Cydsyniad Adeilad Rhestredig (Datgymhwyso Dyletswydd i Hysbysu Gweinidogion Cymru) (Cymru) 2017
Saesneg: Listed Building Consent Applications (Disapplication Of Duty To Notify Welsh Ministers) (Wales) Direction 2017
Statws A
Pwnc: Teitlau deddfwriaeth
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 27 Ebrill 2017
Cymraeg: cynhyrchu ynni adnewyddadwy ar raddfa adeilad
Saesneg: building-scale renewable energy
Statws C
Pwnc: Amgylchedd
Rhan ymadrodd: Berf
Diffiniad: ee ystyr ddigon tebyg i 'microgynhyrchu'
Diweddarwyd ddiwethaf: 20 Medi 2004
Cymraeg: cynnal a chadw'r tir o amgylch yr adeilad
Saesneg: grounds upkeep
Statws C
Pwnc: Amgylchedd
Rhan ymadrodd: Berf
Diweddarwyd ddiwethaf: 20 Awst 2008
Cymraeg: cysylltiad ffeibr i'r adeilad
Saesneg: fibre to the premises
Statws A
Pwnc: TGCh
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: FTTP
Diweddarwyd ddiwethaf: 10 Mehefin 2014
Cymraeg: cysylltiad ffeibr i'r adeilad
Saesneg: FTTP
Statws A
Pwnc: TGCh
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: fibre to the premises
Diweddarwyd ddiwethaf: 10 Mehefin 2014
Cymraeg: difrod troseddol i adeilad heblaw annedd
Saesneg: criminal damage to a building other than a dwelling
Statws B
Pwnc: Cyfraith
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Nodiadau: Teitl ar drosedd
Diweddarwyd ddiwethaf: 27 Tachwedd 2025
Cymraeg: dirprwyad cydsyniad adeilad rhestredig
Saesneg: listed building consent delegation
Statws B
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: dirprwyadau cydsyniad adeilad rhestredig
Diffiniad: Hawl gan awdurdod lleol i ddelio â rhai ceisiadau am gysyniad adeilad rhestredig heb hysbysu Gweinidogion Cymru / Cadw.
Diweddarwyd ddiwethaf: 2 Hydref 2024
Cymraeg: dyluniad adeilad
Saesneg: design of a building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: Y dyluniad a lunnir ar gyfer adeilad penodol.
Cyd-destun: Pan fo gorchymyn datblygu yn rhoi caniatâd cynllunio i godi adeilad, caiff amod (er enghraifft) ei gwneud yn ofynnol cael cymeradwyaeth yr awdurdod cynllunio ar gyfer dyluniad neu olwg allanol yr adeilad.
Nodiadau: Mewn perthynas â chynnal gwaith ar adeiladau o dan y gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer cynllunio.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Mawrth 2024
Cymraeg: golwg allanol adeilad
Saesneg: external appearance of a building
Statws A
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Cyd-destun: Pan fo gorchymyn datblygu yn rhoi caniatâd cynllunio i godi adeilad, caiff amod (er enghraifft) ei gwneud yn ofynnol cael cymeradwyaeth yr awdurdod cynllunio ar gyfer dyluniad neu olwg allanol yr adeilad.
Nodiadau: Mewn perthynas â chynnal gwaith ar adeiladau o dan y gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer cynllunio a'r gyfundrefn gyfreithiol ar gyfer rheoli'r amgylchedd hanesyddol.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Mawrth 2024
Cymraeg: gorchymyn cadw adeilad
Saesneg: building preservation order
Statws C
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diffiniad: Hysbysiad o dan Adran 3 o Ddeddf Cynllunio (Adeiladau Rhestredig ac Ardaloedd Cadwraeth) 1990 i warchod adeiladau o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig rhag cael eu dymchwel neu newidiadau fyddai'n effeithio ar eu diddordeb.
Diweddarwyd ddiwethaf: 5 Hydref 2005
Cymraeg: Grŵp Cydgysylltu Prosiect yr Adeilad Newydd
Saesneg: New Building Project Interface Group
Statws A
Pwnc: Swyddi ac adrannau Llywodraeth Cymru
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 8 Tachwedd 2004
Cymraeg: gwaith adeilad risg uwch
Saesneg: higher-risk building work
Statws B
Pwnc: Cynllunio
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Diweddarwyd ddiwethaf: 4 Medi 2023
Cymraeg: Hysbysiad Diogelu Adeilad
Saesneg: BPN
Statws B
Pwnc: Cyfraith
Rhan ymadrodd: Enw, Gwrywaidd, Unigol
Lluosog: Hysbysiadau Diogelu Adeilad
Diffiniad: Building Preservation Notice
Diweddarwyd ddiwethaf: 18 Mai 2016